Bedhaya inggih punika jogèd utawi beksa ingkang dipuntarèkaken déning kenya cacah sanga. Bedhaya saking tembung ambedhaya ateges nari. Beksan Bedhaya inggih punika salah satunggaling beksa ingkang asifat sakral dipunripta déning Panembahan Sénopati kaliyan Kanjeng Ratu Kidul. Rikala jaman samanten jogèd bedhaya punika namung dipunpagelaraken wonten lingkungan kraton kémawon lan tiyang Jawi kraton boten saged midhangetaken, awit jogèd bedhaya punika kagolong jogèd ningrat lan sakral. Jogèd bedhaya dipunsebat jogèd sakral amargi jogèd punika ngandhut suraos falsafah tiyang gesang ingkang agung, khususipun kanggé tiyang Jawi.

Bedhaya Ketawang

Ètimologi besut

Tembung bedhaya punika kapendhet saking basa Sanskerta, inggih punika budha ingkang gadhah makna awal, wiwitan utawi suci. Wonten ing salebeting jogèd bedhaya punika kedah tiyang pinilih ingkang saged narèkaken. Tiyang punika kedah kenya ingkang taksih prawan ingkang dèrèng nggarap sari (haid) lan saged nglampahi sarat-sarat lelampah ingkang dipunwajibaken sadèrèngipun mbeksa, inggih punika lelampah spiritual kebatinan, pasa, lan dipunpingit wonten panggènan mligi supados para paraga jogèd punika siyap lair batin lan kadhidhik méntal ugi kapribadhènipun.

Bedhaya kakung besut

Rikala jaman samanten para paraga jogèd bedhaya punika inggih saged ugi para tiyang jaler utawi tiyang kakung kang taksih anèm lan gadhah wiraga kadhos tiyang putri, alus lan subasita. Jogèd ingkang dipunbektakaken lajeng kasebat jogèd bedhaya kakung utawi bedhaya jaler alasanipun jogèd punika dipunbektakaken kaliyan tiyang kakung amargi tiyang putri wonten alanganipun inggih punika haids lan jaman samanten tiyang putri boten angsal campur dados satunggal yèn dèrèng palakrama. Kajawi punika, jogèd bedhaya dipuntarèkaken ing wekdal ingkang dangu. Manawi tenaganipun boten saé saged andadosaken gerah utawi lungkrah. Wekdal ingkang dipun-ginakaken rikala jaman samanten saged ngantos satunggal setengah jam. Pramila saking punika penarinipun kedah pilihan.

Para paraga utawi penari cacah sanga punika wau ngandhut suraos piyambak-piyambak, inggih punika Batak, gulu, jaja, hendel, apit ngajeng, apit winking, wedhalan ngajeng, wedhalan wingking lan buncit. Setunggal lan setunggalanipun mawa makna lan filosofi ingkang bènten-bènten.

Werni-warni Bedhaya besut

  • Bedhaya Ketawang, dhurasi jogèd watawis 130 menit
  • Bedhaya Pangkur, dhurasi jogèd watawis 60 menit
  • Bedhaya Duradasih, dhurasi jogèd watawis 60 menit
  • Bedhaya Mangunkarya, dhurasi jogèd watawis 60 menit
  • Bedhaya Sinom, dhurasi jogèd watawis 60 menit
  • Bedhaya Endhol-endhol, dhurasi jogèd watawis 60 menit
  • Bedhaya Gandrungmanis, dhurasi jogèd watawis 60 menit
  • Bedhaya Kabor, dhurasi jogèd watawsis 60 menit
  • Bedhaya Tejanata, dhurasi jogèd watawis 60 menit

Ugi pirsani besut

Pranala njawi besut