Setatsiyun Purwasari

setatsiyun sepur ing Indonésia

Setatsiyun Purwosari (PWS) (Jawa : ꦱꦼꦠꦱꦶꦪꦸꦤ꧀​ꦦꦸꦂꦮꦱꦫꦶ) menika salah satynggaling setatsiyun sepur kelas I ing Purwosari, Laweyan, Surakarta. Setatsiyun ingkang dumunung ing dhuwur +98 m punika kalebu ing Daerah Operasi VI Yogyakarta lan naming nglayani sepur kelas ékonomi lintas kidul/lokal/komuter.

Stasiun Purwasari

  • Singkatan: PWS
  • Nomor: 3120
Tampak ngarep Setatsiyun Purwasari, 2020
Letak
PropinsiJawa Tengah
KuthaSurakarta
KecamatanLaweyan
KelurahanPurwosari
AlamatDl. Slamet Riyadi No. 502
Koordinat7°33′42″S 110°47′47″E / 7.5617°S 110.7965°E / -7.5617; 110.7965Koordhinat: 7°33′42″S 110°47′47″E / 7.5617°S 110.7965°E / -7.5617; 110.7965
Sujarah
BukakMaret 27, 1871; 153 taun kapungkur (1871-03-27)
Jeneng saderengeStasiun Station/Halte Poerwosarie
Badan kang ngoprasikaken sadurungipunNederlandsch-Indische Spoorweg Maatschappij
Liyan-liyan
OpratorPT. Kereta Api Indonesia
Daerah Operasi VI Yogyakarta
Kelas setasiunI[1]
PunggelanPWS
Nomer setasiun3120
Dhuwuring stasiun+98 m
Kilometer
LayananSingasari, Gaya Baru Malam Selatan, Logawa, Jaka Tingkir, Kahuripan, Pasundan (règulèr & tambahan), Sri Tanjung, Bengawan, KRL Commuter Line, Bathara Kresna, BIAS, Sepur kluthuk Jaladara, lan Parcel ONS
LoketSistem tiket online, nglayani pamesanan langsung lan pangubahan/pawurungan kamangkatan ing loket. Wonten fasilitas ala bandara arupa check-in mandiri kanggé pancétakan boarding pass khusus kamangkatan sepur jarak adoh/menengah.
Operasi
Setatsiyun sadurungé   Layanan lokal/komuter   Setatsiyun sabanjuré
tumuju Kuthaarja
Prameks
Kuthaarja–Sala Balapan, m.m.
Terminus
tumuju Yogyakarta
Prameks
Yogyakarta–Sala Balapan, m.m.
Terminus Bathara Kresna
Purwasari–Wanagiri, m.m.
tumuju Wanagiri
Fasilitas
Kathahing jalur7 (jalur 2 & 3: sepur lurus)
Kathahing peron4 (siji peron sisi sing radha dhuwur lan telu peron pulo sing cukup dhuwur)
Jinis pasinyalanElektrik tipe Sinyal Interlocking Len-02
Diagram jalur setatsiyun
mny. Gawok
Dl. Slamet Riyadi
mny. Gembongan
mny. Dipo Mekanik
mny. Sala Kota
mny. Sala Balapan

Setatsiyun menika setatsiyun parcabangan jalur sepur ing antarané Surabaya lan Wonogiri. Jalur menyang Surabaya kalebu jalur utama, déné sing kanggo Wonogiri kalebu jalur lintas cabang. Nganti Setatsiyun Sangkrah, jalur sekunder iku unik amarga dadi salah sawijining jalur sepur aktif ing Indonésia sing njejeri/dampingan dalan raya, saliyane jalur cabang ing Depot Pertamina Madiun. Ing jaman mbiyèn ing rute Purwosari–Sangkrah ana wolung papan mandhegan cilik, yaiku Pesanggrahan, Ngadisuran, Bando, Ngapeman, Pasarpon, Cayudan, Kauman, lan Lojiwètan. Halte-halte kasebut wis ora ana maneh saiki.

Sejarah besut

 
Wangunan utama Setatsiyun Purwosari sing isih dadi setatsiyun pulo

Setatsiyun Purwosari minangka Setatsiyun sepur paling tuwa nomer loro ing Kutha Surakarta. Ing peta jalur Samarang–Vorstenlanden sing diterbitaké ing 1869 koleksi dening Universitas Leiden Walanda, setatsiyun iki ora disebutké blas. Sing disebutké ing rencana pangembangan rute dening Nederlandsch-Indische Spoorweg Maatschappij (NIS) yaiku Setatsiyun Sala (Setatsiyun Sala Balapan) lan Setatsiyun Sala-Rivier sing ana ing lebak Bengawan Solo .[2] Nanging, ing péta sing digawé ing taun 1878, jeneng setatsiyun iki wiwit disebut (nanging kanthi jeneng sing salah, yaiku Poerwodadie).[3] Kira-kira panambahan setatsiyun iki dilakokké bebarengan karo finishing jalur sepur lan uga dibuka bebarengan karo bukaan rasmi jalur sègmèn Cèpèr–Sala NIS ing tanggal 27 Maret 1871.[4][5]

Wiwit taun 1907, setatsiyun iki nggunakaké arsitektur sing padha karo Setatsiyun Kedungjati lan Willem I Ambarawa. Setatsiyun sing wiwitané ing peron sisi banjur dadi setatsiyun pulo. Ukuran wangunan setatsiyun luwih cilik tinimbang Kedungjati lan Ambarawa amarga bentang atap gendhèngé mung 13 meter, déné Kedungjati ing 14,65 meter lan Ambarawa ing 21.75 meter. Wangunan iki kasusun saka kanopi sing nutupi bangunan utama lan jalur sing ngapit.[6]

Wangunan lan tata letak besut

 
Lentèra semboyan wèsel mekanik ing Setatsiyun Purwasari sing dadi simbol semboyan 11A lan 11B, sadurunge dibongkar.

Wiwitané Setatsiyun Purwasari nggunakaké sistem sinyal mekanik lan wiwit ril gandha nduwèni wolung jalur rel kanthi garis 2 lan 3 minangka sepur lurus. Jalur 1-5 asring digunakaké kanggo kamangkatan-karawuhan uga kanggo sepur langsung, jalur 6-8 kanggo parkir gerbong barang, lan rong jalur tambahan sing menyang dipo lokomotif lan gudang semèn. Sanajan setatsiyun iki wis ngalami rénovasi ing wangun atap overkapping wiwit musim mudik lebaran ing Oktober 2010[7], wangunan setatsiyun sing asli tetep dipertahanké lan didadèkaké cagar budaya.

Setatsiyun iki mbiyèn kalebu unik amarga ing tengah èmplasemèn sing wis diwènèhi overkapping ana wèsel lan parsimpangan sing nyambungaké jalur 3 karo jalur 4. Jalur simpang kasebut mbagi peron sing ana ing rong jalur kasebut. Nanging, wiwit sistem sinyal setatsiyun iki diganti karo sistem pasinyalan elektrik sing digawé dening PT Len Industri Indonesia (Persero)[8] ing Desember 2015, jalur 4, wèsel, lan uga jalur simpang kasebut dibongkar kanggo nggedhékké peron saéngga setatsiyun kasebut mung nduwèni pitung jalur.

Menyang sisih wétan jalur 1 ana jalur parcabangan menyang Wonogiri. Saka setatsiyun iki mbiyèn uga ana jalur cabang tumuju Boyolali liwat Kartasura sing saiki ora ana maneh. Jalur iki uga duwe cabang ing Tegalsari menyang Colomadu. Nganti saiki sawetara bagean sisa-sisa jalur isih bisa disekséni.

Sadurungé Setatsiyun Purwasari nduwèni dipo lokomotif; jejak paninggalan dipo lokomotif isih ana menara banyu ing sisih lor stasiun. Saiki Dipo uga isih operasi, nanging dudu dadi dipo lokomotif, nanging dadi dipo mèkanik. Bongkar-muwat semèn uga ditindakaké ing stasiun iki.

Setatsiyun iki pungkasan dirénovasi ing taun 2017, kanthi ngganti jubin setatsiyun sing asalé jubin tégel tahu warisan NIS kanthi jubin marmer.[9] Jubin kasebut diprodhuksi dening Alfred Regout & Co, Maastricht, Walanda, lan nduwèni ukuran 20 × 20 cm kanthi tekstur sing ora rata supaya isa nggampangaké aliran banyu. Tégel kasebut kuwat, kukuh, lan tahan suwi, amarga setatsiyun iki fungsi awalé dadi setatsiyun barang.

Layanan sepur besut

Setatsiyun iki saiki dadi papan mandheg sepur kelas ékonomi sing ngliwati jalur kidul sawisé Setatsiyun Sala Jèbrès didadèkaké cagar budaya dening Pamrentah Surakarta lan mung nglayani sepur saka arah wétan menyang jalur lor (Semarang) lan kosok balènè.

Panumpang besut

Kelas campuran besut

Kelas ékonomi plus besut

Jaka Tingkir, saking lan menyang Jakarta

Kelas ékonomi besut

Komuter Ékonomi besut

Sepur Papan Anggegana besut

Sepur BIAS, menyang Klaten lan menyang Sala-Papan Anggegana Adi Soemarmo

KRL Commuter Line besut

Yogyakarta Line, tumuju Yogyakarta lan tumuju Sala

Sepur Wisata besut

Sepur kluthuk Jaladara, saking lan menyang Sala Kota

Barang besut

Parcel ONS (over-night service), menyang Surabaya liwat Madiun-Jombang lan menyang:

Jadwal sepur besut

Ing sor iki jadwal sepur panumpang sing mandheg ing Setatsiyun Purwasari per 6 Mei 2021 (revisi Gapeka 2021).

  • Sepur antarkutha reguler
No. Sepur Sepur Menyang Kelas Teka Mangkat
102 Singasari Blitar (BL) Eksekutif & Ekonomi Plus 03.04 03.09
258 Jaka Tingkir Sala Purwasari (PWS) Ekonomi Plus 03.14 -
257 Jakarta Pasar Senen (PSE) - 07.10
288/289 Sri Tanjung Surabaya Kota (SB) bersambung Banyuwangi Ketapang (KTG) Ekonomi 07.52 07.55
284 Kahuripan Blitar (BL) 08.19 08.24
248/249 Logawa Surabaya Gubeng (SGU) bersambung Jember (JR) Bisnis & Ekonomi 09.34 09.38
285 Pasundan Bandung Kiaracondong (KAC) Ekonomi 10.31 10.38
250/247 Logawa Purwokerto (PWT) Bisnis & Ekonomi 15.23 15.29
292 Bengawan Sala Purwasari (PWS) Ekonomi 16.01 -
103 Gaya Baru Malam Selatan Jakarta Pasar Senen (PSE) Eksekutif & Ekonomi Plus 16.08 16.13
290/287 Sri Tanjung Yogyakarta Lempuyangan (LPN) Ekonomi 18.50 18.53
286 Pasundan Surabaya Gubeng (SGU) 19.18 19.21
104 Gaya Baru Malam Selatan Eksekutif & Ekonomi Plus 20.23 20.27
283 Kahuripan Bandung Kiaracondong (KAC) Ekonomi 20.46 20.49
101 Singasari Jakarta Pasar Senen (PSE) Eksekutif & Ekonomi Plus 20.57 21.01
291 Bengawan Ekonomi - 21.10
  • Sepur antarkota tambahan (beroperasi pas ba'dan lan natal-taun anyar; kadang kala pada dina prei nasional utawa pungkasan minggu tertentu)
No. Sepur Sepur Menyang Kelas Teka Mangkat
7037A Pasundan Tambahan Bandung Kiaracondong (KAC) Ekonomi 11.35 11.42
7038A Surabaya Gubeng (SGU) 18.23 18.39
No. Sepur Teka Mangkat No. Sepur Teka Mangkat
Menyang Solo Balapan-Bandara Adisumarmo Menyang Klaten
528/533 05.48 05.50 530/531 05.28 05.33
532/537 06.28 06.31 534/535 06.53 06.55
536/541 08.29 08.31 538/539 07.42 07.44
540/545 08.50 08.52 542/543 09.35 09.37
544/549 10.37 10.39 546/547 10.07 10.09
548/553 11.26 11.28 550/551 11.47 11.50
552/557 13.08 13.10 554/555 12.38 12.42
556/561 13.54 13.56 558/559 14.20 14.22
560/565 15.41 15.44 562/563 15.02 15.04
564/569 16.22 16.24 566/567 16.57 16.59
568/575 17.59 18.01 582/571 21.40 21.42
Menyang Solo Balapan Menyang Klaten
572 22.44 22.46 527 04.20 04.22
  • Sepur komuter
KA Batara Kresna
No. Sepur Teka Mangkat No. Sepur Teka Mangkat
Menyang Wonogiri Menyang Solo Purwosari
636 - 06.00 635 09.45 -
638 10.00 637 13.45
No. Sepur Teka Mangkat No. Sepur Teka Mangkat
Menyang Yogyakarta Menyang Solo Balapan
645 05.10 05.11 646 06.17 06.18
7101 06.36 06.37 648 07.42 07.43
649 08.22 08.23 7102 08.04 08.05
651 09.05 09.07 7104 09.25 09.26
7103 09.45 09.46 652 11.05 11.06
657 12.30 12.31 7106 12.57 12.58
661 14.35 14.36 7108 15.51 15.52
7105 16.21 16.22 664 16.53 16.54
667 17.47 17.48 7110 18.48 18.49
669 19.14 19.15 670 20.13 20.14

Antarmoda pandhukung besut

Jinis transportasi umum Koridor / rute Tujuane
Batik Solo Trans [10] 1. Bandara Adisumarmo-Palur
2. Kartasura-Palur
3. Kartasura-Palur lewat Pasar Klewer

Gladri besut

Rujukan besut

  1. Buku Informasi Direktorat Jenderal Perkeretaapian 2014 (PDF). Jakarta: Direktorat Jenderal Perkeretaapian, Kementerian Perhubungan Indonesia.
  2. "Dutch Colonial maps - Leiden University Libraries". maps.library.leiden.edu. Dibukak ing 2019-01-29.
  3. "Dutch Colonial maps - Leiden University Libraries". maps.library.leiden.edu. Dibukak ing 2019-01-29.
  4. BOW (1898). Statistiek van het vervoer op de spoorwegen en tramwegen met machinale beweegkracht in Nederlandsch-Indië. Batavia: Landsdrukkerij.
  5. de Vereniging voor de Statistiek in Nederland (1872). Staatkundig en staathuishoudkundig jaarboekje voor 1872. Amsterdam: E.S. Witkamp.
  6. Dananjaya, Putu (20 Juni 2016). "Stasiun Ambarawa, Stasiun Militer Belanda". BPCB Jawa Tengah. Direktorat Jenderal Kebudayaan, Kemendikbud RI. Diarsip saka sing asli ing 2022-12-08. Dibukak ing 4 Agustus 2018.
  7. "Renovasi Stasiun Purwosari Rampung Sebelum Lebaran". Suara Merdeka. 29 Juni 2010. Dibukak ing 5 Oktober 2017.
  8. Mohamad, Ardyan (21 Juni 2013). "Kalahkan Siemens, BUMN Elektronik Raup Pendapatan Rp23 Triliun". Merdeka.com. Dibukak ing 5 Oktober 2017. Saat ini, masih ada pesanan proyek dari Kemenhub untuk menggarap persinyalan kereta di jalur Jogja-Solo, Duri-Tangerang, dan Parung-Maja.
  9. "Terkait Renovasi Stasiun Purwosari Solo, PT KAI Diminta Gandeng BPCB". Tribun Solo (ing basa Indonesia). 2017-11-16. Dibukak ing 2019-01-29.
  10. "Liburan di Solo Naik Bus Batik Solo Trans (BST) Saja. Ini Rute Lengkapnya". Tribun Jateng (ing basa Indonesia). 2017-06-28. Dibukak ing 2019-01-29.[pranala mati permanèn]

Pranala njaba besut

(ing basa Indonésia) Situs resmi KAI dan jadwal kereta api tahun 2019 Archived 2023-08-15 at the Wayback Machine.

Setatsiyun sadurungé     Lintas Sepur Indonésia   Setatsiyun sabanjuré
tumuju Kuthaarja
Kuthaarja–Purwasari
kalanjutan menyang Sala Balapan
Terminus
Purwasari–Wanagiri
tumuju Baturetna
Purwasari-Boyalali
Gembongan
tumuju Boyalali