Yoni (Sansekerta: योिन; yoni) ya iku tembung ingkang nduwé teges pérangan utawa panggonan (kandhutan) kanggo nglairaké.[1] Tembung iki nduwé teges sing akèh, antarané sumber, asal, susuh, omah, papan lungguh, kandhang, papan kanggo ngaso, papan tandhon banyu, lan sapanunggalané.[1] Déné ing kamus Jawa Kuna, Yoni iku ateges guwa garba, panggonan lair, asalé Brahmana, Daitya, déwa, garbha, padma, naga, raseksa, sarwa, sarwa batha, sudra, siwa, widyadhara lan ayonia.[1] Ing buku Kamasutra lan ing buku sing ana gegayutané karo watu-watu ing candhi, yoni iku pralambang saka piranti kelaminé wong wadon, sing dadi pasangan saka lingga.[1]

Yoni Lajja Gauri, abad kaping-6 saka Madhya Pradesh, India
Lingga Yoni kang tinemu ing Candhi Sukuh

Yoni uga bisa ditegesi minangka kaya vagina (piranti kelamin saka wong wadon), minangka lambang kasuburan ing jaman pra-sajarah.[2] Ing jaman perkembangan Hindhu, Yoni minangka lambang saka Dewi Parvati, garwané Déwa Siwa.[2] Nyawijiné Lingga lan Yoni ya iku ketemuné antarané wong lanang (Purusa) lan wong wadon (Pradhana) minangka lambang kasuburan, saéngga tuwuh panguripan anyar utawa kelairan.[2] Mula, pamujaan lingga-yoni minangka nyaiwijiné Déwa Siwa lan Dewi Parvati ya iku sawijining barokah kanggo masarakat ing jaman biyèn. Saéngga padatan lingga-yoni dipapanaké ing wewengkon pertanian utawa pamujaan para tani ing jaman iku.[2]

Cathetan suku besut

  1. a b c d Lingga Yoni Archived 2012-02-02 at the Wayback Machine.(diundhuh 14 November 2012)
  2. a b c d Lingga Yoni Altar Naga Situs Gedong Putri Archived 2013-04-12 at the Wayback Machine.(diundhuh 25 Fèbruari 2013)