Pasar Triwindu
Pasar Triwindu utawi Peken Triwindu (krama) inggih menika salah satunggaling pasar ingkang kaginakaken minangka papan sadé-tumbas barang lami. Pasar Triwindu ugi kaginakaken dados papan pariwisata ingkang mapan wonten ing ajengipun Pura Mangkunagaran, inggih wonten ing Margi Diponegoro, Kalurahan Keprabon, Kecamatan Banjarsari, Kutha Surakarta.
Jumeneng saking taun 1939, Pasar Triwindu nawakaken kathah kolèksi barang lami, milai saking guci, piring lami, dilah lami, topèng, ngantos yatra lami ingkang dipun-ginakaken wonten ing taun 1800-an. Ngantos samenika, Pasar triwindu taksih dados papan karemenaning kanggé para kolèktor barang lami saking tiyang lebet nagari ngantos turis mancanagara.[1]
Pasar Triwindu kawangun kanggé amèngeti jumenengipun K.G.P.A.A. Mangkunagara VII. Ananging salampahing wekdal, pasar menika dados boten kaapèn. Lajeng nalika pamaréntahaning Walikutha Joko Widodo, Pasar Triwindu dipun-rénovasi saha dipun-desain malih dados ingkang saged katingal ing samenika. Kathah tiyang ingkang dugi dhateng Pasar Triwindu supados kepéngin ngrasa swasana kados ing jaman lami, ningali kathah barang tradhisional ingkang pating jèjèr sapaosing lurung-lurung peken.[2]
Sujarah besut
Pasar Triwindu kawangun nalika mangsa pamaréntahaning K.G.P.A.A. Mangkunagara VII. Pasar menika kawangun nalika ing taun 1939 minangka parenganipun ambal warsa saking Gusti Noeroel Kamaril dhumateng bapanipun, K.G.P.A.A. Mangkunagara VII ingkang anyarengi kaliyan tigang windu jumenengipun. Dipunwastani Triwindu amargi saking tembung tri saha windu. Tri artosipun tiga saha windu artosipun wolung taun. Menawi kagathukaken mangka triwindu gadhah artos 24 taun. Pèngetan jumenengipun K.G.P.A.A. Mangkunagara VII (1916-1944) kalampahaken peken dalu wonten ing Pasar Triwindu kanggé paring panglipur dhateng rakyat.[3]
Pèngetan jumenenginpun K.G.P.A.A. Mangkunagara VII ingkang kaping 24 kasebut inggih dipunlampahaken kanthi agung. Pèngetan kasebut ugi karawuhan déning Ratu Wilhelmina saking Walandi. Saking arsip ingkang kasimpen wonten ing Pabukon Reksa Pustaka Pura Mangkunagaran, kacathet wonten pinten-pinten adicara ingkang kalampahan saking tanggal 2 Juni ngantos 22 Agustus 1939. Adicara menika antawisipun inggih pasamuan, péntas seni, saha panglipuran ngantos balapan mlajeng tebihipun 10 kilomèter.[4]
Sadèrèngipun, padunungan Pasar Triwindu menika arupa kandhang kapal utawi istal gadhahipun Pura Mangkunagaran. Wiwitanipun, bebakul ingkang wonten ing Pasar Triwindu namung sadean jajanan pasar, wastra, utawi majalah saha serat kabar ingkang sumeleh ing inggilipun meja ingkang sami jajaran. Ananging miturut salampahing jaman, nalika ing taun 1960 bebakulan milai madegaken kios-kios alit.[3]
Pasar Triwindu kabukti dados simbul kerakyatan saking K.G.P.A.A. Mangkunagara VII amargi peken menika anggesangaken ékonomi masarakat golongan andhap ingkang salajengipun milai sadean barang tilasan, saking pirantos tukang, prabotan gegriya, rerenggan ngantos barang kerajinan. Serat kabar Kedaulatan Rakyat ingkang kawedalaken ing 1 Mèi 1988 nyebutaken menawi K.G.P.A.A. Mangkunagara VII boten sungkan kanggé nyamar supados saged ningali wurahaning tiyang ingkang sami tawi wonten ing Pasar Triwindu.[4]
Pasar Triwindu milai sadéan barang lami nalika wonten ing mangsa palenggahan Jepang. Wonten ing mangsa palenggahan Jepang menika paceklik kadadosan wonten ing pundi kémawon. Amargi keadaan ékonomi ingkang sulit, kathah para priyayi ingkang nyadé bandha lami saha kolèksi seni wonten ing pasar menika kanggé anggesangi piyambakipun. Saéngga Pasar Triwindu dados salah satunggalipun pasar ingkang wigatos wonten ing mangsa menika.[5]
Nalika ing taun 2008 kapengker, pasar menika dipun-pugar miturut gagrag arsitèktur wonten ing Kutha Surakarta. Papan sadéan ingkang sadèrèngipun namung setunggal lotèng lajeng kawangun dados kalih lotèng déning Pamaréntah Kutha Surakarta, saéngga bebakul ingkang sadèrèngipun kedah pepetan samenika gadhah papan ingkang langkung wiyar kanggé papan sadéan. Pasar menika ugi kagantos westanipun dados Pasar Windujenar, ananging nalika paresmian wonten ing taun 2011 kepengker namanipun pasar kadadosan Pasar Triwindu malih.[5]
Wonten ing palataraning Pasar Triwindu ugi asring kaginakaken kanggé tontonan kesenian. Wiwit paresmian menika, Pasar Triwindu dipundadosaken minangka pusering barang lami wonten ing Kutha Surakarta. Kathah barang lami ingkang saged kapanggih wonten ing ngriki, kados ta, pirantos musig, pirantos èlèktronik, pirantos pawon, yatra lami, topèng, barang keramik, pirantosing mbathik, ameng-amengan tradhisional, lan sapanunggalanipun.[3]
Kahanan besut
Pasar Triwindu mapan wonten kawasan Ngarsapura, pasar menika kasebut minangka pusering dagang saha minangka cagar budaya wonten wisata Sala. Kawasan menika langkung nedahaken seni saha budaya Surakarta saking warnining saka, dilah, lukisan témbok, ugo trotoar ingkang dipun-desain sanget mrak ati.[6]
Payonipun Pasar Triwindu katingal nganggé gagrak kampung jompongan ingkang karenggan ornamèn ringgit wonten ing ajengipun, kapepak kaliyan ornamèn arupa banyu tètès wonten ing tepining payon. Arsitèktur Pasar Triwindu uhi kajangkep kaliyan wesi konsol tritisan ingkang gadhah motip flora (ron saha sekar) ingkang dados panguwating karakter saking griya tradhisional Jawa. Pasar Triwindu ugi gadhah ikon arupa reca Loro Blonyo minangka idèntitas ingkang mligi. Reca Loro Blonyo inggih menika simbul saking Dèwi Sri saha Radèn Sardana ingkang wonten ing kapitayan budaya Jawa saged ngrawuhaken kemakmuran saha tentrem kreta raharjaning pagesangan. Wonten ing anjengipun pasar ugi wonten ornamèn arupa topèng Panji.[6]
Wonten ing lotèng setunggal Pasar Triwindu, dipun-ginakaken kanggé sadéan barang lami, nanging sepalihipun dipun-ginakaken kanggé onderdil, sèrvis dinamo, pirantos tukang, ngantos kulinèr. Wonten ing lotèng kalih, barang ingkang dipunsadé langkung manéka warni, milai saking barang lami, onderdil, klithikan, klakson, wesi, sèrvis dinamo, gangsa, saha sepalih papan sanèsipun dipun-ginakaken kanggé kantor panindakaning pasar, langgar, saha gudang. Kathah kios ingkang boten dipuntengga kaliyan bakulipun, menawi badhe mundhut barang wonten ing ngriku saged dipuncobi mriksani blabag asma ingkang sampun kaserat nama saha nomor saking bakul ingkang saged dipunsambungi.[6]
Trèn pamundhut menawi mundhut barang saking Pasar Triwindu langkung éwah. Wonten ing taun 1970-1990 kathah pamundhut saking mancanagara ingkang dugi kanggé mundhut barang lami. Limrahipun ingkang dipunpundhut inggih menika keris, reca, saha arca. Pamundhutpiun inggih menika kolèktor saking Walandi, Inggris, saha Australi. Taun 1990-2000 para pamundhut ingkang dugi wonten Pasar Triwindu pados dilah kristal lami utawi prabotan gegriya. Sasampunipun taun 2000 ngantos samenika kathah pamundhut lokal saha saking dhaérah sanès ing Indhonésia. Limrahipun dipunpundhut dados kolèksi, mangka regi pinten kémawon tanpa tawi langsung kapundhut.[7]
Pamundhut ingkang badhe mundhut barang saking Pasar Triwindu ugi saged ngginakaken sistem barter kanthi sami silih barang lami ingkang dipun-gadhahi kaliyan barang lami ingkang kapénginaken jumbuh kaliyan sarujukipun. Boten sedaya ingkang dipunsadé wonten ing ngriku arupa barang lami, ugi kathah barang énggal ingkang dipunsadé. Amargi kajawi sadéan barang lami, Pasar Triwindu ugi kaginakaken dados pasar kerajinan. Regi ingkang katawikaken ugi mawarni-warni, saking puluhan ngantos ayuta-yuta rupiyah. Wonten ing Pasar Triwindu ugi asring kaginakaken tetiyang kanggé papan fotografi.[8][4][9]
Jujugan saha fasilitas besut
Pasar Triwindu mapan kirang langkung 350 mèter saking Pura Mangkunagaran. Menawi badhé njujug saking Yogyakarta, wisatawan saged nempuh palampahan laminipun 2 jam nitih titian pribadhi. Amargi papanipun ingkang gampil kajujug, Pasar Triwindu ugi saged dipunjujug nitih angkutan umum. Saking Stasiun Tugu Yogyakarta, wisatawan saged nitih sepur pramèks utawi sepur listrik/KRL (Kereta Api Listrik) dumugi Stasiun Purwosari Solo. Lajeng saged nitih bis Batik Solo Trans (BST) Koridor 1 saha mandhap wonten Wisma Bathari. Saking ngriku Pasar Triwindu saged katempuh kanthi mlampah tebihipun 300 mèter utawi kirang langkung 5 menit.[10]
Boten wonten béaya tikèt ing Pasar Triwindu, ananging menawi wisatawan nitih titian piyambak kedah mbayar béaya parkir gunggungipun 3.000 rupiyah kanggé pit motor utawi 5.000 rupiyah kanggé kréta. Menawi badhé mundhut barang wonten ing Pasar Triwindu, prayoginipun kedah titi amargi boten sedaya bakul jujur menawi barang menika barang lami. Wisatawan ugi prayogi wicanten nganggé basa Jawa amargi limrahipun badhé kaparingan regi ingkang langkung mirah. Fasilitas ingkang sampun kacumawis wonten ing Pasar Triwindu inggih menika:[8]
- Pakiwan
- Papan parkir
- Toko angsal-angsal
- Kranjang uwuh
- Papan dhaharan
Rujukan besut
- ↑ digsa.id. "Pariwisata Provinsi Jawa Tengah | Destinasi Wisata | PASAR ANTIK TRIWINDU". visitjawatengah.jatengprov.go.id (ing basa Inggris). Dibukak ing 2023-10-12.
- ↑ "Pasar Antik Triwindu Solo – Dinas Kebudayaan dan Pariwisata Solo" (ing basa Indonesia). Diarsip saka sing asli ing 2023-10-12. Dibukak ing 2023-10-12.
- ↑ a b c Mangkunegaran (2018-03-01). "Pasar "Antik" Triwindu Mangkunegaran". Puro Mangkunegaran (ing basa Inggris Amérika Sarékat). Diarsip saka sing asli ing 2023-10-13. Dibukak ing 2023-10-12.
- ↑ a b c Isnanto, Bayu Ardi. "Merangkai Masa Lalu di Pasar Triwindu". detikjateng (ing basa Indonesia). Dibukak ing 2023-10-12.
- ↑ a b "Menyusuri Barang Antik di Pasar Triwindu Solo". Indonesia Kaya. Dibukak ing 2023-10-12.
- ↑ a b c TSI_Admin (2022-07-13). "Traditional Shopping Indonesia". Traditional Shopping Indonesia (ing basa Inggris Amérika Sarékat). Diarsip saka sing asli ing 2023-10-12. Dibukak ing 2023-10-12.
- ↑ Media, Kompas Cyber (2019-01-11). "Pasar Triwindu Solo, Pusatnya Barang Antik dan Kuno Khas Mangkunegaran Halaman all". KOMPAS.com (ing basa Indonesia). Dibukak ing 2023-10-12.
- ↑ a b Atourin. "Pasar Triwindu Ngarsopuro di Surakarta". Atourin (ing basa Indonesia). Dibukak ing 2023-10-12.
- ↑ Official (2022-12-09). "Agenda Berburu Souvenir Klasik Asik di Pasar Triwindu". BPPD Surakarta (ing basa Inggris Amérika Sarékat). Dibukak ing 2023-10-12.
- ↑ "Pasar Triwindu, Pusat Berburu Barang Antik di Kota Solo". JOGJA TOUR (ing basa Jepang). 2020-08-21. Dibukak ing 2023-10-12.