Piranti pangrusak
Piranti pangrusak utawa piranti alus mbebayani (cara Inggris: malicious software utawa malware) yaiku program komputer kang digawé mawa ancasé sing pokok yaiku kanggo golèk kalemahan software.[1] Lumrahé malware digawé kanggo mbobol utawa kanggo ngrusak salah sijiné piranti alus (software) utawa sistem operasi (operating sistem). Conto saka malware yaiku virus, worm, wabbit, keylogger, browser hijacker, trojan, horse, spyware, bacdoor, dealer, exploit lan rootkit.
Manéka malware
besut- Virus
Ya iku istilah kang kerep minangka kabèh jinis piranti alus kang ngganggu komputer. Bisa dadi iki jinis malware pisanan kang ana. Virus bisa manggon ana ing tipe file-file. Nanging targèt utama virus yaiku file kang bisa dilakokaké kaya ta EXE, COM, lan VBS kang dadi salah sijiné piranti alus. Boot sektor uga kerep didadèkaké sasaran virus kanggo manggon. Pira-pira file dhokumèn uga didadèkaké panggonan karo virus.[1] Penyebarané marang komputer liya kanthi bantuan panggunan komputer. Nalika file kainfèksi lan dilakokaké ing komputer liya, kamungkinan komputer liyaiku bakal kaifèksi uga. Virus golèk file liya kang bisa diserang lan banjur manggon ana ing kono. Bisa uga virus nyebar liwat jaringan peer-to-peer kang wis ora liya manèh minangka pira-pira file.[1]
- Worm
Utawa cacing, kaya mangkono sebutané. Yèn virus manggon ing salah sijiné program utawa dhokumèn, cacing-cacing iki ora kaya mangkono. Worm utawa cacing yaiku salah sijiné program kang ngadeg dhéwé lan ora mbutuhaké panggonan kanggo nyebaraké dhèwèké. Pinteré manèh cacing ora merlokaké bantuan wong kanggo nyebaraké dhèwèké. Lumantar jaringan cacing bisa ngendhog ing komputer-komputer kang kagandhèng sajeroning lemahé salah sijiné sistem, lumrahé ing sistem operasi. Sawisé lumebu ing njero prosès boot salah sijiné komputer. Kang liyané mungkin matèni aksès ing situs antivirus, gawé nonaktif fitur kaamanan ing sistem lan tindakan liya.[1]
- Wabit
Istilah iki mungkin asing nanging pancèn ana tipe iki. Kaya worm, wbbit ora mbutuhaké program utawa dhokumèn kanggo manggon. Nanging béda karo worm kang nyeberaké awaké dhéwé marang komputer liya migunakaké jaringan. Wabbit manak kanthi terus-terusan ing sajeroning komputer lokal lan asil anaké bakal nggrogoti sistem. Kerjané komputer bakal keganggu amarga wabbit mangan sumber data kang lumayan akèh. Saliyané ganggu kerjané komputer amarga sumber dayaiku, wabbit bisa diprogram kanggo duwé èfèksamping kang èfèké padha karo malware liyané.
- Dialer
Saumpama komputer kang digunakaké, kok nyoba ngubungaké ing jaringan internèt padhahal ora ana piranti alus kang dilakokaké mbutuhaké konèksi. Komputer kamungkinan wis kena malware kang kondhang kanthi istilah dialer. Dialer ngubungaké menyang internèt guna ngirimaké informasi kang tinemu déning keylogger.
- Keylogger
Ngati-ati yèn lagi internètan ing warnèt. Bisa uga komputer ing warnet iku di-instal kanthi piranti alus kang ditepungi kanthi jeneng keylogger kang nyathet kabèh tombol keyboard. Cathetan kang disimpen ing njero salah sijiné file kang bisa didelok sak wisé dienggo kanthi jangkep. Ing njeroné kétok informasi kaya ta aplikasi panggonan ngemèké tombol lan wektu ngemèké. Kanthi cara iki salah sijiné wong bisa ngertèni jeneng pananggo (user name) lan tembung sandhi (password) lan pira-pira informasi liya kang dilebokaké kanthi cara ngetik. Ing tingkat kang luwih pinter keylogger ngirim log kang lumrahé wujud file tèks iku marang salah sijiné wong. Temtu baé iku dilakokaké tanpa ora dingertèni pangguna.[1]
- Browser Hijacker
Ngarahaké paramban (browser) kang semesthiné nampilaké situs kang selaras karo alamat kang dilebokaké marang situs liya. Iku conto paling parah kang disebapaké déning browser hijacker. Conto liya kang bisa dilakokaké déning pembajak yaiku nambahaké bookmark, ganti homepage lan ngowahi peraturan paramban. Ngomongaké babagan paramban ing kéné éntuk percaya lan yakin 10005 paramban kang diomongaké yaiku internet explorer. Saliyané internèt explorer gawéyané microsoft, raseksa pangasil piranti alus kang prodhuké kerep didadèkaké sasaran serangan cracker, internèt explorer yaiku paramban kang paling akèh digunakaké wong kanggo internètan. Ora gumun yèn internet explorer wis dadi siji karo windows, sistem oprasi saka microsoft kang kerep diserang karo cracker.[1]
- Backdoor
Backdoor yaiku salah sijiné métodhe kang minangka ngliwati autentifikasi normal (login) lan bèn ora kadhetèksi. Backdoor iku dhéwé kerep dilakokaké liwat trojan lan worm.[2]
- Rootkit
yaiku salah sijiné piranti alus kang bisa ngaksès root utawa administrator kanthi terus-terusan. Lumrahé haker luwih dhisik nginstal rootkit ing komputer kanthi tujuan bisa mikolèh hak aksès root utawa administrator lan kerep minangka gawé program lumaku dhéwé tanpa didhetèksi. Rootkit dhéwé bisa nyerang sajeroning pira-pira mode yaiku user mode, kernel mode, lan boot mode (bootkit).[2]