Prasasti Plumpungan

prasasti ing Salatiga, Jawa Tengah, Indonésia

Prasasti Plumpungan utawa Prasasti Hampran ya iku prasasti kang manggon ing Dukuh Plumpungan, Kelurahan Kauman Kidul, Kecamatan Sidareja, Kutha Salatiga, Provinsi Jawa Tengah, kang migunakaké basa Sansekerta lan Basa Kawi[butuh sitiran]. Prasasti punika dipunserat ngginakaken tatah petak "persegi" papat wonten garis ganda ingkang njorok mlebet lan medal wonten ing sudutipun. Prasasti iki dadi pratandha mula bukané tlatah Salatiga.[1] Prasasti iki mèngeti sajarah bab asal-usulé kutha Salatiga, ya iku saka critané Ki Ageng Pamanahan.[2] Prasasti Plumpungan iku dadi “ikon” Kutha Salatiga.[1] Prasasti iki ditulis déning sawijining Citraleka utawa saiki kerep diarani pujangga utawa panulis.[3] Saliyané Citraleka ya ana Pandhita utawa Resi ya ana sing mèlu ngréwangi nalika nggawé Prasasti Plumpungan.[3] Ditulis mawa basa Jawa Kuna.[3]

Prasasti Plumpungan.
Prasasti Plumpungan.
Musiyumm Salatiga.

Alihaksara besut

  1. //Srir = astu swasti prajabyah sakakalatita 672/4/31/..(..)[4]
  2. Jnaddyaham //O//[4]
  3. //dharmmartham ksetradanam yad = udayajananam yo dadatisabhaktya[4]
  4. hampragramam triaramyamahitam = anumatam siddhadewyasca tasyah[4]
  5. kosamragrawalekhaksarawidhiwidhitam prantasimawidhanam[4]
  6. tasyaitad = bhanunamno bhuwi bhatu yaso jiwitamcatwa nityam[4]

Jarwan besut

  1. Muga-muga ing kabagyan! Rahayu rakyat sakabèhé! Taun Saka wis lumaku 672/4/31 (24 Juli 760 M) ing dina Jumat[4]
  2. tengah dina[4]
  3. Saka panjenengané, dhumateng agama kanggo bekti mring Maha Inggil, wus anugrahaké lemah utawa taman, supaya mènèhi kabagyan marang wong-wong iku[4]
  4. ya iku désa Hampra sing manggon ing tlatah Trigramyama (Salatiga) kanthi pasetujon saka Siddhdewi (Sang Dewi sing Sampurna utawa Mendhiang) wujud tlatah perdhikan[4]
  5. katetepaké kanthi tulisan aksara utawa prasastri sing tinulis migunakaké pucuking palem.[4]
  6. saka panjenengané sing ajejuluk Bhanu. (lan wong-wong iku) kanthi wangunan suci utawa candhi iki. Tansah nemoni urip salawasé[4]

Pertalan besut

Sejarawan sing bisa nerjemahaké tulisan kanthi jangkep ya iku ahli épigraf Dr. J.G. de Casparis.[5] Banjur dijangkepi manèh karo Prof. Dr. R.Ng. Poerbatjaraka.[1] Saka tulisan iku pramila didadèkaké tanggal 24 Juli iku minangka Dina Miyosé Kutha Salatiga lan dipèngeti saben taun.[6][7][8][9][10][11][12][13][14]

Rujukan besut

  1. a b c "Sajarah Salatiga". Government of the City of Salatiga. Diarsip saka sing asli ing 2006-10-28. Dibukak ing 2010-05-07.
  2. "Prasasti Plumpungan ing koran Suara Merdeka". Suara Merdeka.
  3. a b c "Artikel Prasasti Plumpungan ing Kompas". Kompas.
  4. a b c d e f g h i j k l semarang.go.id Archived 2011-04-09 at the Wayback Machine.(dunduh tanggal 5 Maret 2011)
  5. (website UMS) (diakses tanggal 4 Mèi 2011)
  6. "Usulan Ditolak, Pembangunan Museum Bangunan Cagar Budaya di Plumpungan Batal". Sindo News. Dibukak ing 11 Januari 2022.
  7. "Pembangunan Museum Benda Cagar Budaya Plumpungan Salatiga Tertunda Lagi". Tribun Jateng. Dibukak ing 11 Januari 2022.
  8. "Kauman Kidul Miliki Potensi Wisata Alam dan Sejarah". Jateng Pos. Dibukak ing 11 Januari 2022.
  9. "Cagar Budaya Salatiga: Warganet Ingin Prasasti Plumpungan Lebih Diperhatikan". Solo Pos. Dibukak ing 11 Januari 2022.
  10. "Sunan Kalijaga dan Sejarah Kota Salatiga". Sindo News. Dibukak ing 14 Januari 2022.
  11. "Menengok Prasasti Plumpungan, Cikal Bakal Salatiga". Merdeka. Dibukak ing 20 Mèi 2019.
  12. "Mengenal Batik Plumpungan, Motif Batik Khas Salatiga". Nusagates. Diarsip saka sing asli ing 2022-01-11. Dibukak ing 11 Januari 2022.
  13. "Plumpungan Diharapkan Masuk Kurikulum Muatan Lokal". Portal Berita Pemerintah Provinsi Jawa Tengah. Dibukak ing 30 Maret 2019.
  14. "Salatiga Kembangkan Batik Plumpungan". Kompas. Dibukak ing 30 Maret 2019.

Kapustakan besut

Buku

  • Degroot, Véronique (2009). Candi, Space, and Landscape: A Study on the Distribution, Orientation, and Spatial Organization of Central Javanese Temple Remains. Leiden: Sidestone Press. ISBN 978-908-8900-39-6.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Kridalaksana, Harimurti (2008). Kamus Linguistik (Edisi Keempat). Jakarta: Gramedia Pustaka Utama. ISBN 978-979-2235-70-8.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Masyarakat Pernaskahan Nusantara (1997). Tradisi Tulis Nusantara. Depok: Masyarakat Pernaskahan Nusantara. ISBN 978-979-9525-10-9.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Phalgunadi, I Gusti Putu (1991). Evolution of Hindu Culture in Bali: From the Earliest Period to the Present Time. New Delhi: Sundeep Prakashan. ISBN 978-818-5067-65-0.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Poesponegoro, Marwati Djoened; Notosusanto, Nugroho (2008). Sejarah Nasional Indonesia: Zaman Kuno. Jakarta: Balai Pustaka. ISBN 978-979-4074-08-4.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Prakosa, Abel Jatayu (2017). Diskriminasi Rasial di Kota Kolonial: Salatiga 1917–1942. Semarang: Sinar Hidoep. ISBN 978-602-6196-60-6.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Sindunegara, Karyana (1998). Pengaruh Matra Sansekerta di Indonesia. Semarang: Badan Penerbit Universitas Diponegoro. ISBN 978-979-8949-93-7.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Soekmono, R. (1995). The Javanese Candi: Function and Meaning. Leiden: E.J. Brill. ISBN 978-900-4102-15-6.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Sukatno, Otto; Mulyono, Untung (2018). Kitab Para Raja Pararaton: Menguak Jejak Genealogi Sejarah Wangsa Jawa dari Tarumanegara Hingga Majapahit. Bandung: Nusa Media. ISBN 978-602-6913-43-2.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Supangkat, Eddy (2012). Salatiga: Sketsa Kota Lama. Salatiga: Griya Media. ISBN 978-979-7290-68-9.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Supangkat, Eddy (2020). Ensiklopedia Salatiga. Salatiga: Griya Media. ISBN 978-623-7528-43-2.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Wulandari, Ari (2011). Batik Nusantara: Makna Filosofis, Cara Pembuatan, dan Industri Batik. Yogyakarta: Penerbit Andi. ISBN 978-979-2925-42-5.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link)

Buku lawas

  • Budiman, Amen (1980). Penggunaan Metodologi Metafisis dalam Penelitian Sejarah dan Tawarikh Wali Songo. Semarang: Tanjung Sari.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Handjojo, M.S. (1978). Riwayat Kota Salatiga. Salatiga: Sechan Press.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Harnoko, Darto, dkk (2008). Salatiga dalam Lintasan Sejarah. Salatiga: Dinas Pariwisata, Seni, Budaya, dan Olah Raga Kota Salatiga.{{cite book}}: CS1 maint: url-status (link)
  • Hartono, Yudi, dkk (2002). Agama dan Relasi Sosial: Menggali Kearifan Dialog. Yogyakarta: LKIS.{{cite book}}: CS1 maint: url-status (link)
  • Hatmadji, Tri, dkk (2009). "Cagar Budaya Salatiga". Klaten: Balai Pelestarian Peninggalan Purbakala Jawa Tengah. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (pitulung)
  • Kartoatmadja, dkk (1995). Hari Jadi Kota Salatiga 24 Juli 750. Salatiga: Pemerintah Daerah Kotamadya Daerah Tingkat II Salatiga.{{cite book}}: CS1 maint: url-status (link)
  • Oemar, Mohammad, dkk (1978). Sedjarah Daerah Jawa Tengah. Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan.{{cite book}}: CS1 maint: url-status (link)
  • Proyek Penelitian Purbakala (1992). 50 Tahun Lembaga Purbakala dan Peninggalan Nasional 1913–1963. Jakarta: Proyek Penelitian Purbakala Departemen Pendidikan dan Kebudayaan.{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) CS1 maint: url-status (link)
  • Purnomo, Daru, dkk (2015). Kajian Pemekaran Kota Salatiga. Salatiga: Pusat Kajian Kependudukan dan Pemukiman Fakultas Ilmu Sosial dan Komunikasi Universitas Kristen Satya Wacana.{{cite book}}: CS1 maint: url-status (link)
  • Rahardjo, Slamet, dkk (2013). Sejarah Bangunan Cagar Budaya Kota Salatiga. Salatiga: Pemerintah Daerah Kota Salatiga.{{cite book}}: CS1 maint: url-status (link)

Jurnal

Majalah

Pranala jaba besut