Srengéngé: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: dipunpanggihaken → kapanggih (3)
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: menawi → manawi (5), Menawi → Manawi (2)
Larik 272:
| publisher = Thompson Learning Inc.
|ISBN=9780495387879}} ({{google books with page|EckCC-x6024C|pirsani|183| pangétangan dipunlampahaken sacara matématika}})
</ref> Adhedhasar asil pangétangan matématika inggih punika srengéngé dipunkintenaken yuswanipun 5 ± 1,5 yuta taun.<ref name="Seeds"/> Nanging, amargi tata surya dipunkawruhi kawangun minangka satunggil kasatuwan salebetipun wekdal ingkang cecaketan mila sapunika sacara umum srengéngé dipunanggep yuswanipun 4,6 yuta taun.<ref name="Lang"/><ref name="Seeds"/> Srengéngé kagolong lintang tipe G V, kanthi ciri gadhah suhu lumahipun watawsis 6.000 K lan umumipun tahan salaminipun 10 yuta taun.<ref name="jcoffey"/> Srengéngé dipunkintenaken yuswanipun watawis 7 yuta taun malih, sadèrèngipun hidrogen ing intinipun telas.<ref name="fcain"/> MenawiManawi perkawis kasebat dumados, srengéngé bakal èkspansi dados lintang raseksa warna abrit ingkang asrep lan mangan planèt-planèt alit ing sakupengipun (menawimanawi kalebet bumi) sadèrèngipun pungkasanipun wangsul dados lintang kerdhil warna pethak malih.<ref name="fcain"/>
 
Gaya gravitasi ing srengéngé sabandhing kaliyan kaping 28 gravitasi ing bumi.<ref name="fcain3">{{cite web
Larik 289:
| separator =
| postscript =
}}</ref> Sacara téori perkawis kasebat ateges bilih satunggiling tiyang gadhah bobot 100&nbsp;kg ing bumi mila menawimanawi lelampahan ing lumahipun srengéngé bobotipun bakal karaos kados 2.800&nbsp;kg.<ref name="fcain3"/> Gravitasi srengéngé mungkinaken narik sadaya komponèn-komponèn panyusunipun mbentuk satunggil wangun bal sampurna.<ref name="fcain3"/> Gravitasi srengéngé ugi ingkang nahan planèt-planèt ingkang ngupengi tetep wonten ing orbitipun piyambak-piyambak.<ref name="fcain3"/> Prabawa saking gravitasi srengéngé tasih saged karaos dumugi let 2 [[taun cahya]].<ref name="fcain3"/>
 
[[Radhiasi]] srengéngé, langkung dipuntepangi minangka cahya srengéngé, inggih punika campuran gelombang èlèktromagnètik ingkang kapérang saking [[infraabang|gelombang infraabrit]], [[cahya katingal]], [[sinar ultraviolèt]].<ref name="jcvillanueva">{{cite web
Larik 533:
| publisher = Erlangga For Kida
|ISBN=9789797419233}} ({{google books with page|5mPAikDG5WYC|pirsani|10| prominènsa lathi latu}})
</ref> Prominènsa dipunsebat ugi minangka filamèn srengéngé amargi senadyan juluranipun padhang sanget menawimanawi dipuntingali ing angkasa ingkang peteng, nanging boten langkung padhang tinimbang sadaya srengéngé punika piyambak.<ref name="prominence"/> Prominènsa namung saged dipuntingali saking bumi kanthi bantuan [[teleskop]] lan filter.<ref name="prominence"/> Prominènsa paling ageng ingkang naté dipuntangkep déning SOHO (Solar and Heliospheric Observatory) dipunèstimasi ukuran panjangipun 350 éwu km.<ref name="prominence"/>
 
Sami kados korona, prominènsa kawangun saking [[plasma]] nanging gadhah suhu ingkang langkung asrep.<ref name="prominence"/> Prominènsa isinipun matèri kanthi massa dumugi 100 milyar kg.<ref name="prominence"/> Prominènsa dumados ing lapisan fotosfèr srengéngé lan obah medal nuju korona srengéngé.<ref name="prominence"/> Plasma prominènsa obah ing sadawanipun [[médhan magnèt]] srengéngé.<ref name="nasa prominence">{{cite web
Larik 550:
| separator =
| postscript =
}}</ref> [[Érupsi]] saged dumados nalika struktur prominèsa dados boten stabil saéngga bakal pecah lan ngedalaken plasmanipun.<ref name="nasa prominence"/> Nalika dumados érupsi, matérial ingkang dipunwedalaken dados pérangan saking struktur magnètik ingkang ageng sanget dipunsebat semburan massa korona (''coronnal mass ejection''/ CME).<ref name="prominence"/><ref name="nasa prominence"/> Paobahan semburan korona kasebat dumados ing kacepetan ingkang inggil sanget, inggih punika antawis 20 éwu m/s dumugi 3,2 yuta km/s.<ref name="prominence"/> Paobahan kasebat ugi nyebabaken paningkatan suhu dumugi puluhan yuta drajat salebetipun wekdal ingkang singkat.<ref name="prominence"/> MenawiManawi érupsi semburan massa korona ngarah dhumateng bumi, bakal dumados interaksi kaliyan médhan magnèt bumi lan ngakibataken dumadosipun [[badhai géomagnètik]] ingkang gadhah potènsi ngganggu jaringan komunikasi lan [[listrik]].<ref name="nasa prominence"/>
 
Satèunggiling prominènsa ingkang stabil saged tahan ing korona dumugi mawulan-wulan dangunipun lan ukuranipun taras tansaya ageng saben dinten.<ref name="nasa prominence"/> Para ahli tasih teras nliti kepripun lan kénging punapa prominènsa saged dumados.<ref name="nasa prominence"/>
Larik 585:
| separator =
| postscript =
}}</ref> Ukuran bintik srengéngé saged langkung ageng tinimbang bumi.<ref name="braham"/> Bintik srengéngé gadhah laladan ingkang peteng ingkang naminipun [[umbra]], ingkang dipunkupengi déning laladan ingkang langkung padhang ingkang aranipun [[penumbra]].<ref name="nasa sunspot"/> Warna bintik srengéngé katingal langkung peteng amargi suhunipun ingkang tebih langkung asor saking fotosfèr.<ref name="nasa sunspot"/> Suhu ing laladan umbra inggih punika watawis 2.200&nbsp;°C éwadéné ing laladan penumbra inggih punika 3.500&nbsp;°C.<ref name="nasa sunspot"/> Amargi émisi cahya ugi dipunprabawai déning suhu mila pérangan bintik srengéngé umbra namung ngémisikaken kaping 1/6 cahya menawimanawi dipunbandhingaken lumahipun srengéngé ing ukuran ingkang sami.<ref name="nasa sunspot"/>
 
=== Angin srengéngé ===
Larik 605:
}}</ref> Partikel-partikel kasebat gadhah ènèrgi ingkang inggil, nanging prosès paobahanipun medal médhan gravitasi srengéngé ing kacepetan ingkang inggil sanget dèreng dipunmangertos sacara sampurna.<ref name="frasercain"/> Kacepetan angin srengéngé kapérang dados kalih, inggih punika angin cepet ingkang nggayuh 400&nbsp;km/s lan angin cepet ingkang nggayuh langkung saking 500&nbsp;km/s.<ref name="radiman">Radiman I, Soegiatini E, Sungging E. Soegianto E. 2007. The motion of solar wind charged particle in a sinusoidal vibrating magnetic field. ''J Mat Sains 12:127:133.</ref> Kecepetan punika ugi saya tambah sacara èksponènsial selaras letipun saking srengéngé.<ref name="radiman"/> Angin srengéngé ingkang umum dumados gadhah kacepetan 750&nbsp;km/s lan asalipun saking bolongan korona ing atmosfèr srengéngé.<ref name="radiman"/>
 
Sapérangan bukti wontenipun angin srengéngé ingkang saged dipunraosaken utawi dipuntingali saking bumi inggih punika badhai géomagnetik kanthi ènèrgi inggil ingkang nrisak satelit lan sistem listrik, [[aurora]] ing [[Kutub Lèr]] utawi [[Kutub Kidul]], lan partikel mèmper buntut panjang ing komèt ingkang mesthi ngedohi srengéngé amargi siliran angin srengéngé.<ref name="frasercain"/> Angin srengéngé saged mbebayani kanggé kagesangan ing Bumi menawimanawi boten wonten médhan magnèt bumi ingkang ngreksa saking radhiasi.<ref name="frasercain"/> Ing sanyatanipun, ukuran lan wangun médhan magnèt bumi ugi dipuntemtokaken déning kakiyatan lan kacepetan angin srengéngé ingkang liwat.<ref name="frasercain"/>
 
=== Badai srengéngé ===