Révisi kala 12 Agustus 2017 07.21 besut Top4Bot (parembugan \| pasumbang) Bot 352.737 suntingan éjaan, replaced: khusus → mirunggan, sawijine → sawijiné, utamané → mligi ← Besutan sadurungé		Révisi kala 21 Agustus 2017 11.26 besut wurungaké Top4Bot (parembugan \| pasumbang) Bot 352.737 suntingan éjaan, replaced: . → ., alat → piranti (5), bangunan → yasan, biasa → biyasa (4), cepet → rikat, luwih saka → punjul, mbangun → yasa (2), nduwèni → duwé (2), Saliyane → Saliyané, umumé → lumrahé (2), dékadé → dasawarsa Besutan sawisé →
Larik 1: [[Gambar:Tren a las nubes cruzando Viaducto la Polvorilla.jpg\|thumb\|250px\|Sepur ing [[Argentina]].]] [[Gambar:Gambir_Station_Platform.jpg\|thumb\|250px\|Sepur ing [[Stasiun Gambir]].]] '''Sepur''' utawa '''kréta api'''<ref>Miturut bausastrané Poerwadarminta.</ref> utawa '''kréta latu''' (krama) iku sawijiné sarana [[transportasi]] arupa [[tetumpakan]] kanthi tenaga gerak, sing ngglindhing ana ing sadhuwuring [[ril sepur\|ril]]. Sepur minangka [[~~alat~~piranti transportasi massal]] iku ~~umumé~~lumrahé dumadi saka [[lokomotif]] lan rangkéan [[gerbong]]. Rangkéan gerbong kasebut ukurané rilatif amba saéngga bisa ngamot penumpang utawa barang sing akèh. Amarga sipaté minangka angkudan massal kasebut, sawetara nagara ngupaya mupangataké sacara maksimal minangka ~~alat~~piranti transportasi utama angkudan dharat, kanggo ing sajeroning kutha, antarkutha, utawa antarnagara. == Sajarah == Sajarah sepur kaya déné sajarah ~~alat~~piranti transportasi ~~umumé~~lumrahé sing diwiwiti kanthi panemuan rodha. Wiwitané ditepungi kréta jaran sing mung dumadi saka siji kréta (rangkéan), banjur digawé kréta jaran sing narik ~~luwih saka~~punjul siji rangkéan sarta lumaku ing jalur tartamtu sing kagawé saka wesi ([[ril sepur]]) lan dijenengaké sepur. Iki dipigunakaké mligi ing laladan pertambangan, papan anané lori sing dirangké lan ditarik nganggo jaran. Sawisé [[James Watt]] nemu [[mesin uap]], [[Nicolas Cugnot]] gawé kendharaan roda telu kanthi bahan bakar uap. Wong-wong nyebut kendharaan iku minangka jaran wesi. Banjur [[Richard Trevithick]] gawé mesin lokomotif sing dirangké nganggo kréta lan dituduhaké marang masarakat umum. [[George Stephenson]] nyampurnakaké lokomotif sing menang ing lomba balap lokomotif lan dipigunakaké ing jalur Liverpool - Manchester. Wektu iku lokomotif uap sing dipigunakaké mawa konstruksi walang. Panyampurnan banjur dianakaké supaya ngasilaké lokomotif uap sing luwih èfèktif, kanthi daya gedhé, lan bisa narik kréta luwih akèh. Panemon listrik déning [[Michael Faraday]] agawé sawetara panemon ~~alat~~piranti listrik sing diiloni panemon motor listrik. Motor listrik banjur dipigunakaké kanggo gawé trèm listrik sing dadi cikal bakal sepur listrik. Banjur [[Rudolf Diesel]] munculaké sepur mawa [[mesin diesel]] sing luwih ~~nduwèni~~duwé tenaga lan luwih èfisièn tinimbang lokomotif uap. Sairing karo ngrembakane tèknologi listrik lan magnèt sing luwih maju, banjur digawé [[Maglev\|sepur magnèt]] sing ~~nduwèni~~duwé kacepetan sadhuwuré kacepetan sepur ~~biasa~~biyasa. [[Jepang]] sajeroning ~~dékadé~~dasawarsa 1960-an ngoperasèkaké [[Shinkansen\|KA Super Ekspress Shinkanzen]] kanthi rute [[Tokyo]]-[[Osaka]] sing wusanané dikembangaké manèh saéngga nggayuh amèh kabèh tlatah Jepang. Prancis banjur ngoperasèkaké sepur kanthi jeneng [[TGV]]. == Jinis-jinis sepur == Larik 24: ==== Sepur monoril ==== [[Sepur monoril]] (sepur ril tunggal) iku sepur sing jaluré ora kaya jalur sepur sing ~~biasa~~biyasa. Ril sepur iki mung dumadi saka siji watang wesi. Amarga èfisièn, racaké dipigunakaké minangka ~~alat~~piranti transportasi kutha mligi ing kutha-kutha metropolitan donya lan dirancang mèmper [[dalan layang]]. === Miturut papan lintasané === Larik 32: ==== Sepur layang (''elevated'') ==== Sepur layang mlaku ing dhuwur, bab iki diangkah kanggo ngindhari persilangan sabidang, supaya ora perlu ana lawang perlintasan sepur. Biaya sing diperlokaké watara kaping teluné biaya ~~mbangun~~yasa sepur ~~biasa~~biyasa sajeroning jarak sing padha. ==== Sepur ngisor lemah (subway) ==== Sepur ngisor lemah iku sepur sing lumaku ing sangisoring lemah (subway). Sepur jinis iki dibangun kanthi ~~mbangun~~yasa terowongan-terowongan ing ngisor lemah minangka jalur sepur. Umumé dipigunakaké ing kutha kutha gedhé (metropolitan) kaya [[New York]], [[Tokyo]], [[Paris]], [[London]], [[Seoul]] lan [[Moskwa]]. ~~Saliyane~~Saliyané iku uga dipigunakaké sajeroning skala luwih cilik ing laladan [[tambang]]. Biaya sing diwetokaké larang banget, amarga kerep nembus 20m ing sangisoring lemah, kali - ~~bangunan~~yasan utawa dalan, ya iku watara kaping pituné sepur ~~biasa~~biyasa. === Miturut panganggonan === Larik 53: \|Baraya Geulis ing [[Stasiun Padalarang]] File:Krdi_banyubiru_SLO.jpg\|KRDI Banyubiru/ Joglosemar ing [[Stasiun Solo Balapan]] File:Locomotive ChS8-075 2011 G1.jpg\|Lokomotif listrik Skoda ChS8-075 ing stasiun sepur Vinnitsa . Lokomotif iki digawé ing taun 1989. Moskwa - Kréta Kishinev File:NSB Di 4 Saltfjell.jpg\|Norges Statsbaner Di 4. Kréta saka Bodø tumuju Trondheim (Nordlandsbanen), ngliwati Saltfjellet antarané Lønsdal lan Bolna </gallery></center> Larik 62: * [[Industri Sepur Madiun]] * [[Museum Sepur Ambarawa]] * [[Sepur ~~cepet~~rikat]] * [[Maglev]] * [[Jalur rèl grigi]]

Sepur: Béda antara owahan