Atom: Béda antara owahan

| SatuanÉkan paling cilik [[unsur kimia]]

'''Atom''' ya iku satuanékan dhasar [[matèri]], kang kasusun saka [[inti atom]] lan uga [[èlèktron]] minangka momotan negatif kang ngubengi.<ref name="buku1">{{cite book

Konsèp yèn matèri kapérang saka satuanékan-satuanékan kapisah kang ora bisa dibagi manèh dadi satuanékan kang luwih cilik wis ana suwéné sak[[milenium]]. Nanging, pamikiran kasebut isih asifat abstrak lan filosofis, tinimbang adhedhasar pangamatan [[èmpiris]] lan [[èkspèrimèn]]. Sacara filosofis, dhèskripsi sipat-sipat atom manéka variasi gumantung ing budaya lan ilènan filosofi kasebut, lan asring uga ngandhung unsur-unsur spiritual ing njeroné. Sanajan mangkono, pamikiran dhasar ngenani atom bisa ditampa déning para èlmuwan èwonan taun sabanjuré, amarga dhèwèké kanthi èlegan bisa njelasaké panemon-panemon anyar ing babagan kimia.<ref name=Ponomarev>Ponomarev (1993:14-15).</ref>

Adhedhasar asil panalitèné marang [[sinar katode]], nalika taun 1897 [[J. J. Thomson]] nemu èlèktron lan sipat-sipat subatomiké. Iki ngruntuhaké konsèp atom minangka satuanékan kang ora bisa dibagi-bagi manèh.<ref name="nobel1096">{{cite web

Amarga mayoritas massa atom asalé saka proton dan neutron, gunggung sakabèhé partikel iki sajeroning atom diarani [[nomor massa]]. Massa atom ing kahanan meneng asring dièksprèsikaké migunakaké [[satuanékan massa atom]] (u) kang uga diarani dalton (Da). SatuanÉkan iki didhéfinisikaké minangka saprarolas massa atom [[karbon-12]] nétral, kang kira-kira gedhéné 1,66{{Esp|−27}}&nbsp;kg.<ref name=iupac/> [[Hidrogen|Hidrogen-1]] kang arupa isotop paling ènthèng hidrogen duwé bobot atom 1,007825&nbsp;u.<ref>{{cite web

| accessdate=2007-01-04 }}</ref> Atom duwé massa kang kira-kira padha karo nomor massané dipingké satuanékan massa atom.<ref>{{cite web

Para kimiawan biyasané migunakaké satuanékan [[mol]] kanggo nyatakaké gunggung atom. Sak mol didhéfinisikaké minangka gunggung atom kang ana ing 12 gram persis karbon-12. Gunggung iki ya iku watara 6,022{{Esp|23}}, kang ditepungi uga kanthi jeneng [[tetapan Avogadro]]. Kanthi mangkono sawijining unsur kanthi massa atom 1 u bakal duwé sak mol atom kang massané 0,001&nbsp;kg. Minangka conto, [[Karbon]] duwé massa atom 12 u, saéngga sak mol karbon atom duwé massa 0,012&nbsp;kg.<ref name=iupac>Mills ''et al.'' (1993).</ref>

[[Gambar:Isotopes and half-life 1.PNG|right|300px|thumb|Dhiagram iki nuduhaké wektu paro (T_½) sapérangan isotop kanthi gunggung proton Z lan gunggung proton N (sajeroning satuanékan dhetik).]]

Saben partikel èlemèntèr duwé sipat mékanika kuantum intrinsik kang ditepungi kanthi jeneng [[spin]]. Spin duwé analogi karo [[momèntum pojok]] sawijining objèk kang mubeng ing [[punjer massa]]né, sanajan kanthi kaku partikel ora duwé prilaku kaya mangkéné iki. Spin diukur sajeroning satuanékan [[tetapan Planck]] karédhuksi (ħ), kanthi èlèktron, proton, lan neutron sakabèhé duwé spin ½&nbsp;ħ, utawa "spin-½". Sajeroning atom, èlèktron kang obah ing saubengé [[inti atom]] saliyané duwé [[spin]] uga duwé [[momèntum pojok orbital]], nalika inti atom duwé momèntum pojok uga amarga spin nukliré dhéwé.<ref>{{cite web