Basa Semende
Basa Semende ya iku basa sing dituturaké déning wong Kacamatan Semende. Basa iki lumebu kelompok basa Melayu Tengah kang sumebar ing Sumatra Kidul lan Bengkulu[1][2]. Ibukuthané iku ing Pulau Panggung, 300 km saka Kutha Palémbang. Kacamatan Semende ana ing wewengkon Kabupatén Muara Énim, Sumatra Kidul[3]. Tembung semende iki asalé saka tembung ‘semende’ kang tegesé kawin ing Basa Jawa. Tembung ‘semende’ dumadi saka se + ende kang enthuk sisipan –mo. Teges tembung se iku siji. Ende iku rong péhak lanang lumebu umah pihak wadhon lan manut siji adat kawin, ya iku pengantén lanang lumebu ing umah wadhoné lan ora didol, anadéné péhak wadhon ora tuku. Kulawarga péhak lanang lan wadhon duwé hak kang padha ing anak lan mantu.
| Basa Melayu Tengah (Basa Semende) | ||
|---|---|---|
| Dituturaké ing | Indonésia | |
| Wilayah | Bengkulu Sumatera Kidul | |
| Gunggung panutur | 2.350.000 (2007) | |
| Rumpun basa | ||
| ||
| Kodhe basa | ||
| ISO 639-1 | None | |
| ISO 639-2 | –
| |
| ISO 639-3 | pse
| |
|
| ||
Ing Sumatra Kidul, tembung semende ngerujuk ing adat istiadat kawing tunggu tubang. Tegesé tunggu tubang iku anak wadhon kang paling tuwa ing siji kulawarga minangka pangreksa omah kulawarga iku. Ing basa Semende ana variasi dhialéké ya iku dhialék Pulau Panggung lan dhialék Ulu Inim. Dhialék Pulau Panggung dumadi saka subdhialék Pulau Panggung, Tanjung Laut, Perapau. Dhialék Pulau Panggung duwé intonasi irama. Anadéné dhialék Ulu Inim intonasiné rada seru atawa banter, mirib dhialèk basa Besemah. Misalé tembung antén, ing dialék Pulau Panggung karan ‘tunggu/tanti’, dialék Ulu Inim karan cecuati[2].
Basa Semende duwé kadudukan kang dhuwung ing golongan wong Semende. Nalika ana wong kono ora nganggo basa Semende ing kulawarga lan masarakat iku dianggep duméh[2].
Conto basa
besutAme ade rembie pait 'Yén ana pari welut kang pait’
Mantap gendule kutugalkah ' Mesthi timput takbuwang'
Arne ade tangge ke langit 'Yén ana anda marang tawang'
Mantap dunie kutinggalkah 'Mesthi donya taktinggal'[2]
Rujukan
besut- ↑ "Malay, Central". Ethnologue. Dibukak ing September 26, 2017.
- ↑ a b c d Saleh, Yuslizal; Madjid, Abdul; Lamsari, M.; Wahab, Zainin; Silahiddin, Sofyan (1979). Bahasa Semende. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa Departemen Pendidikan dan Kebudayaan.
- ↑ Saleh, Yuslizal dkk. (1985). Morfologi dan Sintaksis Bahasa Semende. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembanqan Bahasa Departemen Pendidikan dan Kebudayaan.