Bedhaya

Artikel iki ditulis nganggo basa krama.

Bedhaya inggih punika jogèd utawi beksa ingkang dipun-beksa déning kenya cacah sanga. Bedhaya saking tembung ambedhaya ateges nari. Beksan Bedhaya inggih punika salah satunggaling beksa ingkang asipat sakral dipun-ripta déning Panembahan Sénopati kaliyan Kanjeng Ratu Kidul. Rikala jaman samanten beksan bedhaya punika namung dipun-gelaraken wonten lingkungan kraton kémawon lan tiyang anjawi kraton boten saged mirsni awit beksan bedhaya punika kagolong beksan ningrat lan sakral. Beksan bedhaya dipun-sebat beksan sakral amargi jogèd punika ngandhut suraos falsafah tiyang gesang ingkang agung, mirungganipun kanggé tiyang Jawi.

Ètimologi

Tembung bedhaya punika kapendhet saking basa Sanskerta, inggih punika budha ingkang gadhah makna awal, wiwitan, utawi suci. Wonten ing salebeting beksan bedhaya punika kedah tiyang pinilih ingkang pikantuk mbeksa. Tiyang punika kedah kenya, ingkang taksih prawan ingkang dèrèng nggarap sari (haid), lan saged nglampahi sarat-sarat lelampah ingkang dipun-wajibaken sadèrèngipun mbeksa, inggih punika lelampah spiritual kebatinan, pasa, lan dipun-pingit wonten panggènan mligi supados para paraga beksa punika saguh sacara lair batin lan kadhidhik méntal ugi kapribadhènipun.

Bedhaya kakung

Rikala jaman samanten para paraga beksa bedhaya punika inggih saged ugi para tiyang jaler utawi tiyang kakung kang taksih anèm lan gadhah wiraga kadhos tiyang putri, alus lan subasita. Beksa ingkang dipun-bektakaken lajeng kasebat beksa bedhaya kakung utawi bedhaya jaler awit beksa punika dipunbektakaken dening tiyang kakung amargi tiyang putri wonten alanganipun inggih punika haid, lan jaman samanten tiyang putri boten angsal campur dados satunggal menawi dèrèng palakrama. Kajawi punika, beksa bedhaya dipunbeksa ing wekdal ingkang dangu. Manawi tenaganipun boten saé saged andadosaken gerah utawi lungkrah. Wekdal ingkang dipun-ginakaken rikala jaman samanten saged ngantos satunggal setengah jam. Pramila saking punika para pambeksa kedah pilihan.

Para paraga utawi pambeksa cacah sanga punika wau ngandhut suraos piyambak-piyambak, inggih punika Batak, gulu, jaja, hendel, apit ngajeng, apit wingking, wedhalan ngajeng, wedhalan wingking lan buncit. Setunggal lan setunggalanipun mawa makna lan filosofi ingkang bènten-bènten.

Werni-warni Bedhaya

Bedhaya Ketawang, dhurasi jogèd watawis 150 menit. Bedhaya punika dados pusaka Dalem ing Karaton Surakarta Hadiningrat. Bedhaya Ketawang punika dados baboning sedaya bedhaya ugi jogèd putri sanèsipun ing salebeting gagrag Surakarta (gagrag keraton).^[1]
Bedhaya Pangkur, dhurasi jogèd watawis 60 menit.
Bedhaya Duradasih, dhurasi jogèd watawis 60 menit
Bedhaya Mangunkarya, dhurasi jogèd watawis 60 menit
Bedhaya Sinom, dhurasi jogèd watawis 60 menit
Bedhaya Endhol-endhol, dhurasi jogèd watawis 60 menit
Bedhaya Gandrungmanis, dhurasi jogèd watawis 60 menit
Bedhaya Kabor, dhurasi jogèd watawsis 60 menit
Bedhaya Tejanata, dhurasi jogèd watawis 60 menit

Ugi pirsani

Pranala njawi

Tari Bedhaya Ketawang

↑ Adiprojo, M.Ng. S. (2023-12-14). "Pusaka - Beksan Bedhaya Ketawang". www.kratonsurakarta.com. Dibukak ing 2024-9-3. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (pitulung)

[1] Adiprojo, M.Ng. S. (2023-12-14). "Pusaka - Beksan Bedhaya Ketawang". www.kratonsurakarta.com. Dibukak ing 2024-9-3. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (pitulung)

[1]