Hidrokarbon aromatik
Sawijining hidrokarbon aromatik utawa arena[1] (sok-sok uga diarani hidrokarbon aril)[2] ya iku hidrokarbon kanthi roncèn tunggal lan utawa roncèn gandha ing antarané atom-atom karboné. Konfigurasi 6 atom karbon ing senyawa aromatik ditepungi kanthi cincin benzena. Hidrokarbon aromatik bisa wujud monosiklik utawa pulisiklik.
Sawetara senyawa aromatik kang dudu turunan benzena diarani heteroarena, senyawa-senyawa iki nututi Aturan Hückel. Ing senyawa-senyawa iki, paling ora ana atom karbon siji kang digantèkaké déning atom liyané, kaya ta oksigèn, nitrogen, utawa wlirang. Salah sawijiné tuladha ya iku furan, sawijining senyawa heterosiklin cincin kang nduwèni limang anggota, salah sawijiné oksigèn. Tuladha liyané ya iku piridina, sawijining senyawa heterosiklik cincin kanthi enem anggota, salah sawijiné ya iku nitrogen.[3]
Jinis
besutHidrokarbon aromatik pulisiklik
besutSenyawa aromatik pulisiklik uga ditepungi kanthi aran senyawa aromatik polinuklir utawa cincin kapadhu. Ciri senyawa aromatik pulisiklik ya iku anané cincin-cincin aromatik kang nggunakaké atom-atom karbon tartamtu kanthi bebarengan, utawa loro utawa luwih cincin benzena kang didadèkaké siji. Hidrokarbon aromatik pulisiklik lan akèh saka turunané padatan nduwèni wangun padhet.
Réaksi arena
besutArena wujud réaktan ing akèh reaksi organik.
Substitusi aromatik
besutIng substitusi aromatik, 1 substituen ing cincin arena ya iku substitusi aromatik elektrofilik (reagen aktifé elektrofil) lan substitusi aromatik nukleofilik (reagené nukleofil). Ing substitusi aromatik radikal-nukleofilik, reagen aktifé wujud radikal. Salah sawiji tuladhané ya iku nitrasi saka asem salisilat:[4]:
Nitrasi saka asem salisilat
Réaksi panggandhèngan
besutIng réaksi penggandhèngan, logam bakal ngatalisasi panggandhèngan ing antarané 2 fragmèn radikal formal. Kasil kang padatan éntuk saka réaksi panggandhèngan ya iku pambentukan reroncèn karbon-karbon anyar, kaya ta alkilarena, vinil arena, biraril, roncèn karbon-nitrogen (anilina) utawa roncèn karbon-oksigèn anyar. Tuladhané ya iku arilasi saka perfluorobenzena:[5]
Réaksi panggandhèngan
Uga delengen
besut- Aspaltena
- Hidrodealkilasi
- Cincin aromatik prasaja
- Substituen aromatik: Aril, Ariloksi lan Arenadil
Cathetan sikil
besut- ↑ Definition IUPAC Gold Book Link Archived 2009-09-29 at the Wayback Machine.
- ↑ Mechanisms of Activation of the Aryl Hydrocarbon Receptor by Maria Backlund, Institute of Environmental Medicine, Karolinska Institutet
- ↑ HighBeam Encyclopedia: aromatic compound
- ↑ Wigati: Cithakan iki ({{cite doi}}) wis lawas. Saperlu nyitir terbitan sarana doi:10.1016/0040-4039(95)00281-G, anggonen waé {{cite journal}} kanthi wuwuhan
|doi=10.1016/0040-4039(95)00281-G. - ↑ Wigati: Cithakan iki ({{cite doi}}) wis lawas. Saperlu nyitir terbitan sarana doi:10.1021/ja062509l, anggonen waé {{cite journal}} kanthi wuwuhan
|doi=10.1021/ja062509l.
Pranala njaba
besut| Wikimedia Commons duwé médhia ngenani Polycyclic aromatic hydrocarbons. |
- ATSDR - Toxicity of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs) U.S. Department of Health and Human Services
- Fused Ring and Bridged Fused Ring Nomenclature
- Database of PAH structures Archived 2005-01-17 at the Wayback Machine.
- National Pollutant Inventory: Polycyclic Aromatic Hydrocarbon Fact Sheet
- Understanding Polycyclic Aromatic Hydrocarbons Archived 2006-06-23 at the Wayback Machine. NASA Spitzer Space Telescope
- Astrobiology magazine Aromatic World An interview with Professor Pascale Ehrenfreund on PAH origin of life. Accessed June 2006
- Oregon State University Superfund Research Center focused on new technologies and emerging health risks of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs)
- Carcinogenic FAC list Archived 2007-11-28 at the Wayback Machine. in Portable Document Format.
- Toxicological profiles of PAH.
- LIST of PAH.
- Abiogenic Gas Debate 11:2002 (EXPLORER)