Ja jera
Ja jera inggih punika aran kanggé satunggal aksara ing aksara Bali ingkang nglambangaken swanten /ɟ/ ingkang dipunsusul déning hembusan swanten /h/. Manawi Ja jera dipunalihasaraken saking aksara Bali dhumateng aksara Latin, lajeng sinerat "jha".[1]
| Ja jera | |
| Aksara Bali | |
 | |
| Aksara Latin: | Jha |
|---|---|
| Fonèm: | [ɟʰ] |
| Warga aksara: | talawya |
Wujud lan kajeblesan
besut| Airsanya | Ja jera | Ja jera ingUnicode | Jha ingaksara Jawi |
|---|---|---|---|
 |
|
 |
 |
Wujud Ja jera jèbles saèstu kaliyan Airsanya ingkang dipun-ginakaken kanggé angéja swanten /aːi/ saking basa non-Bali (basa Sansekerta saha basa Jawa Kina) dhumateng aksara Bali. Mila makaten, sisah mbèntenaken pundi ingkang Ja jera lan pundi ingkang Taling detya manawi maos satléraman. Nanging, ing kotak Unicode, aksara Ja jera dipunbèntenaken saking Airsanya. Perkawis punika saged dipunpirsani saking wujudipun garis pungkasanipun. Manawi garis pungkasanipun Airsanya manginggil, mila garis pungkasan Ja jera dipundamel mangandhap. Wujud garis pungkasan ingkang mangandhap kados kaliyan garis pungkasan Jha ing aksara Jawi.[2] Ing salebeting Unicode, Airsanya manggèn ing papan U+1B10, sawatawis Ja jera manggèn ing papan U+1B1B.[2]
Fonem
besutSwanten /ɟʰ/ ingkang dipunlambangaken déning Ja jera wujud swanten aspirasi. Ing pocapanipun, fonem /ɟ/ dipunsusul déning hembusan swanten /ha/.[3]
Panganggenipun
besut
Ja jera limrahipun dipun-ginakaken nalika anyerat basa non-Bali (upami basa Sansekerta utawi Jawi Kina) dhumateng aksara Bali, utawi kanggé angalihaksaraken aksara non-Bali (upami aksara Dewanagari, aksara Pallawa, lan aksara Latin) dhumateng aksara Bali. Panganggenipun Ja jera langka saèstu, namung dipuntemahi aksara punika dipun-ginakaken ing tembung nirjhara (kolam).[4]
Boten wonten gantungan aksara kanggé Ja jera.[5] Miturut swantenipun /ɟʰa/, awis saèstu dipun-ginakaken ing basa Bali saben dinten. Sami perkawisipun kaliyan swanten /kʰa/, /cʰa/, lan /ɖʰa/, sabagèyan swanten kasebat ing panyeratan mawi aksara Bali boten lestantun malih.[1]
Cathetan suku
besut- ↑ a b Tinggen, hal. 23.
- ↑ a b Tabel Unicode
- ↑ Surada, hal. 9.
- ↑ Proposal for encoding the Balinese script in the UCS
- ↑ Simpen, hal. 6.
Rujukan
besut- Tinggen, I Nengah. 1993. Pedoman Perubahan Ejaan Basa Bali dengan Huruf Latin dan Huruf Bali. Singaraja: UD. Rikha.
- Surada, I Made. 2007. Kamus Sanskerta-Indonesia. Surabaya: Penerbit Paramitha.
- Simpen, I Wayan. Pasang Aksara Bali. Diterbitkan olèh Dinas Pendidikan dan Kebudayaan Provinsi Laladan Tingkat I Bali.