Thai: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎Sajarah: éjaan using AWB
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan using AWB
Larik 51:
| HDI rank = 72
}}
'''Karajan Thailand''' (jeneng resmi: ราชอาณาจักรไทย ''Ratcha Anachak Thai''; uga ''Prathēt Thai''), kadhangkala uga disebut '''Mueang Taek''', iku sawijining nagara ing [[Asia Kidul-Wétan]] sing wewatesan kaliyan [[Laos]] lan [[Kamboja]] ing sisih wétan, [[Malaysia]] lan [[TelukLempongan Siam]] ing sisih kidul, lan [[Myanmar]] lan [[Laut Andaman]] ing sisih kulon. Thailand biyèn dikenal minangka '''Siam''' nganti tanggal [[11 Mei]] [[1949]]. Tembung "Thai" (''ไทย'') tegesé "kabebasan" ing [[basa Thailand]], nanging uga bisa ngrujuk ing [[suku Taek]], saéngga njalari jeneng ''Siam'' isih dipigunaaké ing kalangan wong-wong Thai utamané kaum minoritas Tionghoa.
 
== Sajarah ==
Larik 72:
 
== Pamérangan administratif ==
Krajan Thai dipérang dadi 76 provinsipropinsi (''changwat''), sing diklompokaké jroning 5 klompok provinsipropinsi. Jeneng saben provinsipropinsi asal saka jeneng kutha krajan provinsinépropinsiné.
{{col-begin}}
{{col-3}}
'''Lor'''
* [[ProvinsiPropinsi Chiang Mai|Chiang Mai]]
* [[ProvinsiPropinsi Chiang Rai|Chiang Rai]]
* [[ProvinsiPropinsi Kamphaeng Phet|Kamphaeng Phet]]
* [[Lampang]]
* [[ProvinsiPropinsi Lamphun|Lamphun]]
* [[ProvinsiPropinsi Mae Hong Son|Mae Hong Son]]
* [[ProvinsiPropinsi Nakhon Sawan|Nakhon Sawan]]
* [[ProvinsiPropinsi Nan|Nan]]
* [[Phayao]]
* [[ProvinsiPropinsi Phetchabun|Phetchabun]]
* [[ProvinsiPropinsi Phichit|Phichit]]
* [[ProvinsiPropinsi Phitsanulok|Phitsanulok]]
* [[Phrae]]
* [[ProvinsiPropinsi Sukhothai|Sukhothai]]
* [[ProvinsiPropinsi Tak|Tak]]
* [[ProvinsiPropinsi Uthai Thani|Uthai Thani]]
* [[ProvinsiPropinsi Uttaradit|Uttaradit]]
 
'''Wétan'''
* [[ProvinsiPropinsi Chachoengsao|Chachoengsao]]
* [[ProvinsiPropinsi Chanthaburi|Chanthaburi]]
* [[ProvinsiPropinsi Chonburi|Chonburi]]
* [[ProvinsiPropinsi Rayong|Rayong]]
* [[ProvinsiPropinsi Prachinburi|Prachinburi]]
* [[ProvinsiPropinsi Srakaeo|Srakaeo]]
* [[ProvinsiPropinsi Trat|Trat]]
 
'''Kidul'''
* [[ProvinsiPropinsi Chumphon|Chumphon]]
* [[ProvinsiPropinsi Krabi|Krabi]]
* [[ProvinsiPropinsi Nakhon Si Thammarat|Nakhon Si Thammarat]]
* [[ProvinsiPropinsi Narathiwat|Narathiwat]]
* [[ProvinsiPropinsi Pattani|Pattani]]
* [[ProvinsiPropinsi Phang Nga|Phang Nga]]
* [[ProvinsiPropinsi Phattalung|Phattalung]]
* [[ProvinsiPropinsi Phuket|Phuket]]
* [[ProvinsiPropinsi Ranong|Ranong]]
* [[ProvinsiPropinsi Satun|Satun]]
* [[ProvinsiPropinsi Songkhla|Songkhla]]
* [[ProvinsiPropinsi Surat Thani|Surat Thani]]
* [[ProvinsiPropinsi Trang|Trang]]
* [[ProvinsiPropinsi Yala|Yala]]
 
{{col-3}}
 
'''Lor-wétan'''
* [[ProvinsiPropinsi Amnat Charoen|Amnat Charoen]]
* [[ProvinsiPropinsi Buriram|Buriram]]
* [[ProvinsiPropinsi Chaiyaphum|Chaiyaphum]]
* [[ProvinsiPropinsi Kalasin|Kalasin]]
* [[ProvinsiPropinsi Khon Kaen|Khon Kaen]]
* [[ProvinsiPropinsi Loei|Loei]]
* [[ProvinsiPropinsi Maha Sarakham|Maha Sarakham]]
* [[ProvinsiPropinsi Mukdahan|Mukdahan]]
* [[ProvinsiPropinsi Nakhon Phanom|Nakhon Phanom]]
* [[ProvinsiPropinsi Nakhon Ratchasima|Nakhon Ratchasima]]
* [[ProvinsiPropinsi Nongbua Lamphu|Nongbua Lamphu]]
* [[ProvinsiPropinsi Nong Khai|Nong Khai]]
* [[ProvinsiPropinsi Roi Et|Roi Et]]
* [[ProvinsiPropinsi Sakhon Nakhone|Sakhon Nakhon]]
* [[ProvinsiPropinsi Sisakete|Sisaket]]
* [[ProvinsiPropinsi Surin|Surin]]
* [[ProvinsiPropinsi Ubon Ratchathani|Ubon Ratchathani]]
* [[ProvinsiPropinsi Udon Thani|Udon Thani]]
* [[ProvinsiPropinsi Yasothon|Yasothon]]
 
'''Tengah'''
* [[ProvinsiPropinsi Ang Thong|Ang Thong]]
* [[ProvinsiPropinsi Ayutthaya|Ayutthaya]]
* [[Bangkok]]
* [[ProvinsiPropinsi Chainat|Chainat]]
* [[ProvinsiPropinsi Kanchanaburi|Kanchanaburi]]
* [[ProvinsiPropinsi Lopburi|Lopburi]]
* [[ProvinsiPropinsi Nakhon Nayok|Nakhon Nayok]]
* [[ProvinsiPropinsi Nakhon Pathom|Nakhon Pathom]]
* [[ProvinsiPropinsi Nonthaburi|Nonthaburi]]
* [[ProvinsiPropinsi Pathumthani|Pathumthani]]
* [[ProvinsiPropinsi Phetchaburi|Phetchaburi]]
* [[ProvinsiPropinsi Prachuap Khiri Khan|Prachuap Khiri Khan]]
* [[ProvinsiPropinsi Ratchaburi|Ratchaburi]]
* [[ProvinsiPropinsi Samut Prakan|Samut Prakan]]
* [[ProvinsiPropinsi Samut Sakhon|Samut Sakhon]]
* [[ProvinsiPropinsi Samut Songkhram|Samut Songkhram]]
* [[ProvinsiPropinsi Saraburi|Saraburi]]
* [[ProvinsiPropinsi Sing Buri|Sing Buri]]
* [[ProvinsiPropinsi Suphanburi|Suphanburi]]
{{col-3}}
[[Gambar:Thailand map CIA.png|right|frame|Peta Krajan Thai karo kutha-kutha wigati.]]
{{col-end}}
 
ProvinsiPropinsi-provinsipropinsi kasebut sabanjuré dibagi manèh dadi 795 distrikdhistrik (''[[Amphoe]]''), 81 sub-distrikdhistrik (''King Amphoe'') lan 50 distrikdhistrik Bangkok (khet) (gunggung nganti taun [[2000]]), lan dibagi-bagi manèh dadi 7.236 komunitas (''[[Tambon]]''), 55.746 désa (''Muban''), 123 kotamadya (''Tesaban''), lan 729 distrikdhistrik sanitasi (''Sukhaphiban'') (gunggung nganti taun [[1984]]).
<!--
== Geografi ==
{{utama|Geografi Thailand}}
 
Krajan Thai merupakan tempat terletaknya sawetara wewengkon geografis sing berbeda. Ing sebelah lor, keadaannya bergunung-gunung, lan titik tertingginya berada ing [[Doi Inthanon]] (2.576 m). Sebelah wétan laut terdiri dari [[Hamparan Khorat]], sing dibatasi ing wétan déning sungai [[Mekong]]. Wewengkon tengah nagara didominasi lembah sungai [[Chao Phraya]] sing hampir seluruhnya datar, lan mengalir ke [[TelukLempongan Thailand]]. Ing sebelah kidul terdapat [[Tanah Genting Kra]] sing melebar ke [[Ujung Melayu]].
 
[[Cuaca]] setempat adalah tropis lan bercirikan [[monsun]]. Ada monsun hujan, hangat lan berawan dari sebelah kulon daya antara tengahan Mei lan September, serta monsun sing kering lan sejuk dari sebelah wétan laut dari November hingga tengahan Maret. Tanah genting ing sebelah kidul selalu panas lan lembab. Kota-kota gedhé selain ibu kota [[Bangkok]] kalebu [[Nakhon Ratchasima]], [[Nakhon Sawan]], [[Chiang Mai]], lan [[Songkhla]].
 
Krajan Thai berbatasan karo [[Laos]] lan [[Myanmar]] ing sebelah lor, karo [[Malaysia]] lan [[TelukLempongan Siam]] ing kidul, karo Myanmar lan Laut Wétan ing kulon lan karo Laos lan [[Kamboja]] ing wétan. Koordinat geografisnya adalah 5°-21° [[Lintang Lor|LU]] lan 97°-106° [[Bujur Wétan|BT]]
 
== Pulitik ==
[[Gambar:Ananta Samakhom.jpg|right|thumb|250px|Balai Takhta Ananta Samakhom, gedung parlemen lama Krajan Thai, ing Bangkok.]]
Sang raja mempunyai sedikit kekuasaan langsung ing bawah [[konstitusi]] nanging merupakan pelindung Buddhisme Krajan Thai lan lambang jati diri lan persatuan bangsa. Raja sing memerintah saat iki dihormati karo gedhé lan dianggap minangka pemimpin dari segi moral, suatu hal sing telah dimanfaatkan ing sawetara kesempatan kanggo menyelesaikan krisis politik. [[kepala nagara]] adalah [[Perdana Menteri Thailand|Perdana Menteri]], sing dilantik sang raja dari anggota-anggota [[parlemen]] lan biasanya adalah pemimpin partaiparté mayoritas.
Parlemen Krajan Thai sing menggunakan sistem dua kamar dinamakan [[Parlemen Thailand|Majelis Nasional]] atau ''Rathasapha'' - รัฐสภา, sing terdiri dari Dewan Perwakilan (''Sapha Phuthaen Ratsadon'' - สภาผู้แทนราษฎร) sing beranggotakan 480 orang lan [[Senat]] (''Wuthisapha'' - วุฒิสภา) sing beranggotakan 150 orang. Anggota Dewan Perwakilan menjalani masa bakti selama empat taun, sementara para senator menjalani masa bakti selama enam taun. Badan [[kehakiman]] tertinggi adalah Mahkamah Agung (''Sandika'' - ศาลฎีกา), sing jaksanya dilantik déning raja. Krajan Thai juga adalah anggota aktif dalam [[ASEAN]].
Larik 186:
Populasi Krajan Thai didominasi [[etnis Thai]] lan [[etnis Lao]], sing berjumlah 3/4 dari seluruh penduduk. Selain itu juga terdapat komunitas gedhé [[Tionghoa|etnis Tionghoa]] sing sacara sejarah memegang peranan sing gedhé dalam bidang ékonomi. Etnis lainnya kalebu etnis [[Melayu]] ing kidul, [[Mon]], [[Khmer]] lan berbagai suku [[orang bukit]].
 
Sekitar 95% penduduk Krajan Thai adalah pemeluk agama [[Buddha]] aliran [[Buddha Theravada|Theravada]], nanging ada minoritas kecil pemeluk agama [[Islam]], [[Kristen]] lan [[Hindu]]. [[Bahasa Thai]] merupakan bahasa nasional Krajan Thai, sing ditulis menggunakan [[huruf|aksaranya]] sendiri, tetepi ada banyak juga bahasa daerahlaladan lainnya. [[Bahasa Inggris]] juga diajarkan sacara luas ing sekolah.
 
== Budaya ==