Tetanduran wiji tunggal: Béda antara owahan

'''Tetanduran wiji tunggal''' (utawa '''monokotil''', utawa '''liliopsida''') iku salah siji saka rong klompok gedhé [[tetanduran ngembang]] sing sacara klasik diajaraké; klompok sing liyané ya iku tetanduran wiji loro utawa [[dikotil]]. Ciri sing paling khas ya iku wijiné ora mecah amarga mung nduwèni siji [[godhong lembaga]]. Klompok iki diakoni minangka [[takson]] (minangka [[kelas (biologi)|kelas]] sarta subkelas) jroningsajeroning manéka [[sistem klasifikasi tetanduran]] lan antuk manéka jeneng, kaya '''Monocotyledoneae''', '''Liliopsida''', lan '''Liliidae'''. Miturut analisis [[filogeni]], klompok iki diweruhi duwé sipfat monofiletik utawa holofiletik. [[Sistem klasifikasi APG II]] ngakoni monokotil minangka [[klad]] sing diarani '''monocots'''.

Klompok tetanduran iki nyakup manéka warna tetanduran paling migunani jroningsajeroning kauripan [[manungsa]]. Minangka sumber pangan, sumber energi nabati, sumber bahan baku industri, perumahan, dekorasi, sandhangan, media panulisan, zat pewarna, lan sapanunggalané. Ana watara 50 èwu nganti 60 èwu [[spesies|jinis]] sing wis dikenal; mituurut IUCN ana 59.300 jinis. [[Orchidaceae]] (suku anggrèk-anggrèkan) iku [[familia|suku]] sing ndarbèni anggota paling akèh jroningsajeroning tetanduran ngembang, kanthi 20 èwu jinis. Anggota suku pari-parian ([[Poaceae]] utawa Graminae) dikenal minangka suku kanthi aréal tanduran sing paling amba ing donya minangka sumber bahan pangan. Suku-suku liyané sing ora kalah wigati ya iku suku pinang-pinangan ([[Arecaceae]] utawa Palmae), suku bawang-bawangan ([[Alliaceae]]), suku temu-temuan ([[Zingiberaceae]]), lan suku pisang-pisangan ([[Musaceae]]). Akèh uga ing antarané sing dibudidayakna minangka [[tanduran pethètan]].

* '''Monocotyledoneae''' jroningsajeroning [[sistem de Candolle]] lan [[sistem Engler]].

* '''Monocotyledones''' jroningsajeroning [[sistem Bentham & Hooker]] lan [[sistem Wettstein]].

* Kelas '''Liliopsida''' jroningsajeroning [[sistem Takhtajan]] lan [[sistem Cronquist]].

* Anak kelas '''Liliidae''' jroningsajeroning sistem Dahlgren lan sistem Thorne (1992).

* [[Klad]] '''monocots''' jroningsajeroning [[sistem APG]] lan [[sistem APG II]].

Saben sistem iku ndarbèni panglompokan internal dhéwé-dhéwé. Monokotil dikenal stabil banget ing sajabaning klompoké (jelas prabédané karo klompok liya) nanging ora stabil banget jroningsajeroning panglompokan ing jeroné (kajaba kanggo klompok tinamtu, kaya Arecaceae, Poaceae, lan Orchidaceae). Saben sistem tansah béda saka sistem liyané.

*:::: suku [[Petrosaviaceae]]<ref name="Cantino">Wiwit taun 2007 dilebokaké jroningsajeroning bangsa [[Petrosaviales]]. Pirsani {{cite journal | last= Cantino | first= Philip D. | coauthors= James A. Doyle, Sean W. Graham, Walter S. Judd, Richard G. Olmstead, Douglas E. Soltis, Pamela S. Soltis, & Michael J. Donoghue | year=2007 | title= Towards a phylogenetic nomenclature of ''Tracheophyta'' | journal=Taxon | volume=56 | issue=3 | pages= E1–E44 }}</ref>

JroningSajeroning perkembangané, sistem klasifikasi APG II (2003) wis direvisi. [[Petrosaviaceae]] sing dinyatakaké durung bisa diklompokaké saiki dipapanaké jroningsajeroning bangsa [[Petrosaviales]], klad monocots.<ref name="Cantino">{{cite journal | last= Cantino | first= Philip D. | coauthors= James A. Doyle, Sean W. Graham, Walter S. Judd, Richard G. Olmstead, Douglas E. Soltis, Pamela S. Soltis, & Michael J. Donoghue | year=2007 | title= Towards a phylogenetic nomenclature of ''Tracheophyta'' | journal=Taxon | volume=56 | issue=3 | pages= E1–E44 }}</ref> Sabanjuré, [[Hydatellaceae]], sing jroningsajeroning sistem iku dilebokaké jroningsajeroning [[Poales]], saiki dianggep luwih cedhak kakerabatané karo [[Nymphaeaceae]] lan mlebu dadi anggota [[Nymphaeales]].<ref name="Saarela">Saarela, Jeffery M., Hardeep S. Rai, James A. Doyle, Peter K. Endress, Sarah Mathews, Adam D. Marchant, Barbara G. Briggs & Sean W. Graham. 2007. Hydatellaceae identified as a new branch near the base of the angiosperm phylogenetic tree. ''Nature'' 446:312-315.</ref> Iki kaping sepisanan sawijining anggota tuwuhan monokotil dipindahaké dadi anggota tuwuhan dikotil.