Alas tropis: Béda antara owahan

'''Alas Tropis''', (krama: '''Wana tropis / Wana Jawah Tropis'''), punika [[Alas|wana]] ingkang umumipun dumunung wonten ing caket [[Garis Katulistiwa]], kathahipun wonten ing bawana [[Asia]], [[Afrika]], [[AmerikaAmérika Kidul]], [[AmerikaAmérika Tengah]], lan ing [[Kapuloan Pasifik]].

Wana jawah tropis saged dados panggénan gesang makhlukmakluk gesang ingkang langkung kathah tinimbang panggénan utawi ''biomes'' saèsipun kagabung. Pucukipun wit-witan ingkang inggilipun watawis 50 - 80 mèter lan awujud [[godhong|ron]] ingkang kathah saged mujudaken prosès werni-werni. Zat organik ingkang dhawah wonten siti lajeng énggal kaurai lan kaproses wangsul dados ''nutrièn'' ingkang dipunperyogèkaken déning tetuwuhan.

Wana Jawah kaciri saking inggilipun curah [[udan|jawah]]. Bab punika asring ngasilaken siti ingkang cengkar amargi larutipun zat-zat nutrien. Karisakan bakterial ingkang cepetrikat nyegah akumulasi humus. Konsèntrasi [[dat tosan]] lan [[aluminium]] oksida déning prosès laterisasi andamel ''oxisol'' dados awarni abrit cerah lan kadhangkawis nyiptakaken deposit mineral (sepertos: [[boksit]]). Wonten ing lapis ingkang langkung anèm, utaminipunmliginipun wonten ing tlatah [[vulkanik]], siti tropis saged subur sanget, amargi siti wau arupi wana ingkang asring banjir, saéngga saben taun kagantos déning siti ingkang subur.

Wana Jawah minangka panggénan gesang kalihprotigan spesiesspésies [[kéwan]] lan [[tuwuhan]] wonten ing planètplanit punika. Sampun dipunjangka manawi atusan utawi yutan spesiesspésies tuwuhan, serangga, lan mikroorganisme énggal ingkang dèrèng kapanggih, lan dèrèng wonten naminipun wonten ing ngèlmu kawruh. Wana Jawah Tropis ugi asring dipunwastani "[[Paru-paru|Paru-paru donya]]", ananging dèrèng wonten dhasar ngèlmu kanggé nyarujuki bab punika amargi wana jawah tropis misuwur anggadhahi oksigin netral ingkang dipunperlokaken, kanthi prodhuksi oksigin ingkang namung sakedhik <ref>Broeker, W.S., 2006 "Breathing easy, Et tu, [[O2]]" Columbia University http://www.columbia.edu/cu/21stC/issue-2.1/broecker.htm.</ref><ref>Moran, E.F., "Deforestation and Land Use in the Brazilian Amazon", Human Ecology, Vol 21, No. 1, 1993

Tuwuhan ingkang inggil, ron wiyar minangka tuwuhan ingkang dominan wonten ing wana jawah, amujudaken satunggiling kanopi saking ron, ing sainggiling wana. Tuwuhan ingkang inggil, ingkang dipunwastani ''[[emergents|pecungul]]'', saged mecungul ing saknginggiling kanopi. BagéanPérangan inggil kanopi asring mbiyantu tuwuhipun sadhéngah flora ingkang sugih [[epifit]], kalebet tuwuhan [[anggrèk]], ''bromeliaceae'' (nanas-nanasan), ''mosses'', lan ''lichens'', ingkang tuwuh nèmpèl wonten ing pangipun wit-witan. Tuwuhipun tandhurantanduran ing salebeting wana jawah asring kapenggak déning kirangipun cahya srengéngé wonten ing lumahing siti, lan umumipun ingkang tuwuh lajeng namung arupi tuwuhan ingkang tolèran dhumateng kawontenan kirang cahya, kados grumbul semak walukar (''shrubs''), tuwuhan [[bumbu]], pakis-pakisan (''ferns''), wit-witan alit, lan wit ingkang saged mrambat manginggil supados pikantuk cahya srengéngé. Langkanipun tuwuhan andhap ing wana jawah andadosaken kéwan utawi jalmi saged mlampah ing salebeting wana. Wonten ing wana ingkang tuwuhanipun asring rontok utawi ing wana ingkang kanopinipun risak, siti ing sangandhapipun asring tuwuh pakis (''vine''), semak walukar lan wit-witan alit ingkang dipunwastani wana grumbul (''jungle'').

Wonten sawetawissawatawis karakteristik umum bab tuwuhan wana jawah tropis. Jinis tuwuhan wana jawah tropis asring anggadhahi satunggal utawi langkung ciri-ciri ingkang boten dipungadhahi déning tuwuhan saking tlatah sanèsipun.

Kathah jinis tuwuhan ingkang nggadhahigadhah oyot gantung(''flanges/buttresses'') ingkang kiyat (lan ngandhut kajeng). Wiwitanipun dipunpercanten punika kanggé menopang witipun piyambak, nanging sapunika langkung dipunpercanten manawi ginanipun kanggé nyaluraken ''nutrien''.

Ron ingkang wiyar mujudaken bab ingkang umum tumrap tuwuhan semak ing salebeting wana jawah tropis. Tuwuhan anèm ingkang badhé dados kanopi lan ''emergent'' utawi pecungul, ugi nggadhahigadhah ron ingkang wiyar. Nalika sampun nyelaki kanopi, ronipuin lajeng dados langkung alit. Wiyaripun permukaan ron mbiyantu nampi cahya srengéngé utaminipunmliginipun wonten ing lapisan ngandhap lan kirang cahya. Ron wonten ing lapis kanopi biasanipun langkung alit tinimbang tuwuhan ing lapis ngandhapipun. utawi langkung mrenca kabagikapérang kanggé ngirangi karusakan ingkang dipunakibataken déning angin. Ron tuwuhan ingkang wonten ngandhap asring nggadhahigadhah wangun gampil ngaliraken toya, kanggé mbiyantu pernapasan lan nyegah tuwuhipun mikroba lan lumut (briopita) ingkang saged ngrisak ron.

Wana jawah tropis kapérang dados gangsal bagéanpérangan, saben bagéanipun kanthi tuwuhan lan kéwan ingkang bènten-bènten, ingkang biasabiyasa gesang wonten ing bagéanpérangan tinamtu.

BagéanPérangan kalawau inggih punika: bagéanpérangan lapis emergèn, lapis kanopi, bagéanpérangan lapis andhap (''understory layer''), bagéanpérangan lapis semak (''shrub layer''), lan bagéanpérangan dhasar wana. Namung bagéanpérangan lapis emergèn ingkang nyata-nyata khas wana jawah tropis, sementawis bagéanpérangan sanès karakteripun ugi wonten ing wana jawah sanèsipun wana jawah tropis.

Lapis emergèn namung gadhah sauntawis wit-witan ingkang tuwuh saknginggilipun kanopi, kanthi inggil watawis 45–55 m, senajan kadhang sawetawissawatawis wit-witan wonten ingkang inggilipun ngantos 60 m utawi 70 m. Tuwuhan punika kedah tahan dhumateng hawa panas lan angin. Kéwan kados èlang, [[kupu]], [[kalong]] lan [[kethèk|wanara]] tinamtu gesang wonten ing lapis punika.

Wana jawah tropis miturut sajarah boten ndhukung padunung manungsa. Sumber pakan ing salebeting wana manéka warni lan kathahipun manggèn wonten kanopi saéngga sesah mendhetipun. Siti ing wana jawah asring tipis lan kathah mineral. Jawah ingkang asring ugi saged nglarutaken nutrien saking siti ingkang badhé dipunbudidaya kanggé nuwuhaken tetandhuran. Ananging manungsa taksih saged mbudidaya wana jawah kanggé pakan lan panggénan wonten ing sapérangan bagéanpérangan donya. Kathah among tani, utaminipunmliginipun wonten ing wana [[Amazon]] lan [[New Guinea]], pados pakan utaminipunmliginipun saking kebon ingkang dipundipundamel kanthi mbabat wana lan ajag kéwan lan pados woh-wohan kanggé pakan tambahan. Sanès tiyang ngandharaken yèn padunung wana jawah punika ''pemburu'' ingkang gesang saking dhagang produk wana ingkang awis, kados ta: kulit kéwan, [[wulu]], lan [[madu]] kaliyan para among tani ingkang gesang ing sajawining wana. Klompok ''pemburu'' inggih tumut mbudidaya wana nanging manggèn wonten ing [[sabana|padhang suket]] ing caket wana ingkang nggadhahigadhah langkung kathah pakan utawi dhaharan.<ref>Bailey, R.C., Head, G., Jenike, M., Owen, B., Rechtman, R., Zechenter, E., 1989 "Hunting and gathering in tropical rainforest: is it possible." American Anthropologist, 91:1 59-82</ref>

Minangka tambahan, wana jawah tropis ugi nyadhiaaken jasa ekosistemékosistem. Wana jawah wigati sanget tumraping ''biological diversity'', ngatur jawah lan ngedhalèkaken banjir lan ningkataken ngèlmu pengetahuan. Jasa ekosistemékosistem punika wau saged dipunginaakendipun-ginakaken déning manungsa tanpa mbetahaken modifikasi punapa-punapa.