|
[[Gambar:Traditional indonesian instruments03.jpg|thumb|400px|right|Gambar Gendèr]]
'''Gendèr''' iku salah siji piranti [[gamelan Jawa]].<ref name="capit1"/> Gendèr ing gamelan sléndro nduwèniduwé 11-12 [[wilah]] sing tipis lan digawé saka [[logam]], manawa ana ing [[gamelan]] [[pélog]] nduwèniduwé 12-13 wilah, nanging ana uga gendèr sing mung nduwèniduwé 7 wilah.<ref name="capit1">[Mertosedono, Amir.1986.''SejarahSajarah Wayang''. Semarang:Dahara Prize] (halaman 45)</ref> Wilah-wilah iku ditata ana ing tali kang dipasang ing kayu kang ana ing kiwa tengené.<ref name="capit1"/> Ana ing sangisoré wilah-wilah mau dipasang [[bumbung]], kang gunané kanggo kothak swara.<ref name="capit1"/> Bumbung-bumbung iku dikethok kanthi ukuran manéka rupa.<ref name="capit1"/> Kanggo nadha sing paling ngisor, bumbungé utawa pringé dikethok sing paling ngisor rosé.<ref name="capit1"/> Kanggo [[nadha]] sing luwih dhuwur dikethokaké pring utawa bumbung sing luwih dhuwur.<ref name="capit1"/>
Piranti sing kanggo nabuh utawa tabuh gendèr racaké luwih cendhèk ketimbang [[gambang]] sing digawé saka kayu.<ref name="capit1"/> Instrumèn gendèr ditabuh nganggo tabuh sing wujudé bundher (dilapisi nganggo kain) kanthi cekelan sing cendhak.<ref name="internet4">[http://ki-demang.com/index.php/gambar_wayang/gbook15/plugins/content/jw_allvideos/includes/players/wmvplayer/php_files/gambar_wayang/index.php?option=com_content&view=article&id=204&Itemid=488 Gender](diundhuh tanggal 29 Maret 2011)</ref>
Carané nyekel gendèr ya iku antarané [[driji]] tuding karo driji tengah.<ref name="capit1"/> Driji-driji saka [[tangan]] tengen utawa tangan kiwa dienggo mithet utawa ngemèk wilah iku, supaya swarané mandheg.<ref name="capit1"/>
Ana ing pakeliran [[wayang]], gendèr digunakaké kanggominangka ngiringi carita, dialog utawa gunem antarané tokoh utawa paraga wayang.<ref name="capit1"/> Gendèr ya iku salah siji ricikan gamelan sing fungsiné kanggo instrumén mélodi.<ref name="internet1"/> Anané gendèr ing péntas gamelan kalebu wigati.<ref name="internet1"/> Ing pagelaran [[wayang kulit]] ricikan gamelan gendèr nduwèniduwé fungsi kanggo nguripaké swasana, nuntun [[dhalang]].<ref name="internet1">[http://gamelan.web.id/index.php?cmd=rck&rck=gdbr Gender Barung](diundhuh tanggal29 Maret 2011)</ref> Ing pagelaran wayang, panabuh gendèr nduwèniduwé peran kang utama, kudu nabuh instrumèn sing ora tau mandheg sawengi muput.<ref name="internet4"/>
== Jinisé gendèr ==
Jinise gendèr kapérang dadi [[3|telu]], ya iku:<ref name="capit1"/>
# gendèr penembung ya iku gendèr sing paling gedhé,
# gendèr barung, nduwèniduwé wilah logam utawa métal sing ukurané sedhengan lan titi nadhané saoktaf luwih cilik ketimbang gendèr penerus.<ref name="internet3">[http://www.scribd.com/doc/27559092/PERANGKAT-GAMELAN-JAWA Perangkat Gamelan Jawa](diundhuh tanggal 29 Maret 2011)</ref>
# gendèr penerus, nduwèniduwé wilah sing paling cilik lan titi nadhané saoktaf luwih dhuwur ketimbang gendèr barung.<ref name="internet3"/>
== Rumus nabuh gendèr ==
# Tabuhan gendèr imbal (kanggo [[lancaran]], [[srepeg]], [[palaran]])
Saliyané iku ana rumus liya kang mirunggan digunakaké kanggominangka ngiringi suluk (pedhalangan) [[wayang]], ya iku:<ref name="internet2"/>
# Tabuhan gendèr pathetan
# Tabuhan gendèr ada-ada
| 