Lintang: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: ilmu → ngèlmu, ningkat → mundhak
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: kilometer → kilomèter, klompok → golongan, diarani minangka → diarani (2)
Larik 1:
[[Gambar:Srengenge.jpg|thumb|right|200px|Srengéngé, lintang paling cedhak]]
'''Lintang''' iku benda langit sing bisa mancaraké [[cahya]] dhéwé. Miturut [[ngèlmu]] [[astronomi]], dhéfinisi lintang ya iku: Kabèh benda masif (duwé [[massa]] antarané 0,08[[0,08]] nganti 200[[200]] [[massa]] [[srengéngé]]) sing bisa mbangkitaké [[ènergi]] liwat prosès réaksi [[fusi nuklir]]. Dadi [[lintang katai putih]] lan [[lintang netron]] sing wis ''mati'' tetep bisa diarani lintang. Lintang paling cedhak karo [[Bumi]] ya iku [[srengéngé]] sing leté ± 149,680,000 [[kilometerkilomèter]], banjur lintang [[Proxima Centauri]] ing [[rasi lintang]] [[Centaurus]], leté ± 4 [[taun cahya]].
 
== Evolusi ==
Larik 10:
[[Gravitasi]] njupuk peran wigati banget sajeroning prosès pawangunan lintang. Pawangunan lintang diwiwiti kanthi ora stabilé gravitasi ing njero awan molekul sing bisa duwé massa èwonan tikelé saka srengéngé. Kaorastabilan iki asring dipicu déning gelombang kejut saka [[supernova]] utawa tumbukan antarané rong [[galaksi]]. Sepisan waé sawijining wewengkon nggayuh [[kerapetan]] matéri sing nyukupi sarat dumadiné [[instabilitas Jeans]], awan mau wiwit runtuh ing sangisoré gaya gravitasiné dhéwé.
 
Adhedasar sarat instabilitas Jeans''instabilitas jeans'', lintang ora kawangun dhéwé-dhéwé, nanging sajeroning klompokgolongan sing asalé saka sawijining karuntuhan ing sawijining awan molekul sing gedhé, banjur kapecah dadi konglomerasi individual. Babagan iki didhukung déning pangamatan ing ngendi akèh lintang sing umuré padha kagabung sajeroning gugus utawa asosiasi lintang.
 
Nalika awan runtuh, bakal dumadi konglomerasi individual saka lebu lan gas sing padhet sing diarani minangka [[globula Bok]]. Globula Bok iki bisa duwé massa nganti kaping 50 massa srengéngé. Runtuhé globula nyebabaké karapetan tambah. Ing prosès iki ènergi gravitasi diowahi dadi ènergi panas saéngga suhu mundhak. Nalika awan protolintang iki nggayuh [[kasetimbangan hidrostatik]], sawijining [[protolintang]] bakal kawangun ing intiné. [[Lintang pra dhèrèt utama]] iki asring dikupengi déning [[piringan protoplanet]]. Pangerutan utawa karuntuhan awan molekul iki mangan wektu nganti puluhan yuta taun. Nalika paningkatan suhu ing inti protolintang nggayuh kisaran 10 yuta kelvin, hidrogen ing inti 'kobong' dadi helium sajeroning sawijining réaksi termonuklir. Réaksi nuklir ing njero inti lintang nyedhiakaké cukup ènergi kanggo njaga tekanan ing pusat saéngga prosès pangerutan mandheg. Protolintang saiki miwiti kauripan anyar minangka lintang [[dhèrèt utama]].
 
=== Dhèrèt utama ===
Lintang ngentèkaké watara 90% umuré kanggo ngobong hidrogen sajeroning réaksi fusi sing ngasilaké helium kanthi suhu lan tekanan sing dhuwur banget ing intiné. Ing fase iki lintang ditélakaké ada sajeroning [[dhèrèt utama]] lan diarani minangka lintang katai.
=== Akir sawijining lintang ===
Nalika kandhutan [[hidrogen]] ing téras lintang entèk, téras lintang saya cilik lan mbébasaké akèh panas lan manasaké lapisan njaba lintang. Lapisan njaba lintang sing isih akèh [[hidrogen]] ngembang lan salin werna [[abang]] sing diarani [[lintang raseksa abang]] sing ukurané bisa nganti kaping 100 saka ukuran srengéngé sadurungé mbentuk lintang kerdil putih. Manawa lintang mau ukurané luwih gedhé tinimbang [[srengéngé]], lintang mau bakal mbentuk [[superraseksa abang]]. Superraseksa abang iki banjur mbentuk [[nova]] utawa [[supernova]] lan banjur mbentuk [[lintang neutron]] utawa [[bolongan ireng]].