Wikipédia

Asem: Béda antara owahan

Luru sajarah
← Besutan sadurungéBesutan sawisé →
Konten dihapus Konten ditambahkan
VisualTèks wiki
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
Bot
352.737 suntingan
éjaan, replaced: nduwèni → duwé, pérangan saka → péranganing, terjemahan → pertalan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
Bot
352.737 suntingan
éjaan, replaced: tuladhane → tuladhané, ningkataké → ngundhakaké, nilai → aji (4), sacara → kanthi (4)
Larik 1:
'''Asam''' (kang asring diwakili kanthi rumus umum '''HA''') sacarakanthi umum arupa [[senyawa kimia]] sing manawa dilarutaké ing banyu bakal ngasilaké larutan kanthi [[pH]] luwih cilik saka 7. Ing dhéfinisi modhérn, asam iku dat kang bisa mènèhi [[proton]] (ion H<sup>+</sup>) marang dat liya (kang disebut [[basa]]), utawa bisa nampa pasangan [[èlèktron]] bébas saka sawijining basa. Réaksi '''asam''' karo basa ing réaksi [[panetralan]] bakal mbentuk [[garam (kimia)|garam]]. Conto |tuladhanetuladhané asam ya iku [[asam asetat]] (ditemoaké ing [[cukak]]) lan [[asam sulfat]] (digunaaké ing batré utawa [[Akumulator|aki]] montor). Asam lumrahé rasané masem utawa kecut; sanajan mangkono, nyicipi rasa asem, mligi asam pekat[[Asam pekat]], bisa mbebayani lan ora dianjuraké.
 
== Sapérangan dhéfinisi asam ==
Istilah "asam" arupa pertalan saka istilah kang dipigunaaké kanggo perkara sing padha ing basa-basa Éropah[[Éropah]] kaya ''acid'' (basa Inggris), ''zuur'' (basa Walanda), utawa ''Säure'' (basa Jerman) kang sacarakanthi harfiah gegandhéngan karo rasa masem utawa kecut. Ing [[kimia]], istilah asam duwé arti sing luwih mirunggan. Ana telung dhéfinisi asam sing umum ditampa ing kimia, ya iku dhéfinisi '''Arrhenius''', '''Brønsted-Lowry''', lan '''Lewis'''.
 
* '''Arrhenius''': Miturut dhéfinisi iki, asam iku dat sing ningkatakéngundhakaké konsèntrasi ion hidronium[[Hidronium]] (H<sub>3</sub>O<sup>+</sup>) nalika dilarutaké ing banyu. Dhéfinisi sing sepisanan ditelaaké déning [[Svante Arrhenius]] iki mbatesi asam lan basa kanggo dat-dat sing bisa larut ing banyu.
* '''Brønsted-Lowry''': Miturut dhéfinisi iki, asam iku kang mènèhi proton[[Proton]] marang basa. Asam lan basa sing gegandhengan mau sinebut pasangan asam-basa konjugat[[Konjugat]]. [[Johannes Nicolaus Brønsted|Brønsted]] lan [[Martin Lowry|Lowry]] sacarakanthi kapisah nelaaké dhéfinisi iki, kang nyakup dat-dat sing ora larut ing banyu (ora kaya ing dhéfinisi Arrhenius).
* '''Lewis''': Miturut dhéfinisi iki, asam iku panampa pasangan èlèktron saka basa. Dhéfinisi sing ditelaaké déning [[Gilbert N. Lewis]] iki bisa nyakup asam sing ora ngandhung [[hidrogen]] utawa [[proton]] sing bisa dipindhahaké, kaya [[wesi(III) klorida]]. Dhéfinisi Lewis bisa uga dijelasaké kanthi téyori [[orbital molekul]]. Lumrahé, sawijining asam bisa nampa pasangan èlèktron ing orbital kosongé sing paling asor ([[LUMO]]) saka orbital karisi sing paling dhuwur ([[HOMO]]) saka sawijining basa. Mila, HOMO saka basa lan LUMO saka asam nggabung mbentuk [[orbital molekul]] ikatan.
 
Larik 28:
<math>K_a = \frac{[\mbox{H}_{3}\mbox{O}^+][ \mbox{A}^-]}{[\mbox{HA}]}</math>
 
Asam kuwat duwé nilaiaji ''K<sub>a</sub>'' sing gedhé (ya iku, kasetimbangan réaksi anané adoh ing tengen, ana akèh H<sub>3</sub>O<sup>+</sup>; mèh kabèh asam kaurai). Umpamané, nilaiaji ''K<sub>a</sub>'' kanggo [[asam klorida]] (HCl) ya iku 10<sup>7</sup>.
 
Asam lemah duwé nilaiaji ''K<sub>a</sub>'' sing cilik (ya iku, cukup akèh cacahé HA lan A<sup>-</sup> ana bebarengan ing larutan; sithik cacahé H<sub>3</sub>O<sup>+</sup> ana ing larutan; asam mung kaurai sapérangan). Umpamané, nilaiaji ''K<sub>a</sub>'' kanggo asam asetat ya iku 1,8 × 10<sup>−5</sup>.
 
Asam kuwat nyakup asam [[halida]] - HCl, HBr, lan HI. (Nanging, asam fluorida, HF, rélatif lemah.) Asam-asam okso, kang lumrahé ngandhung atom pusat kanthi [[bilangan oksidasi]] dhuwur kang dikupengi oksigen, uga cukup kuwat; nyakup HNO<sub>3</sub>, H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>, lan HClO<sub>4</sub>. Akèh-akèhé asam [[Senyawa organik|organik]] arupa asam lemah.
Larik 37:
 
== Sajarah ==
Sekitar taun [[1800]], akèh kimiawan Prancis[[Prancis]], kalebu [[Antoine Lavoisier]], sacarakanthi kléru duwé keyakinan manawa kabèh asam ngandhung [[oksigen]]. Lavoisier [[Lavoisier]]ndhéfinisikaké asam minangka dat ngandhung oksigen[[Oksigen]] amarga kawruhé marang asam kuwat mung winates ing asam-asam okso lan amarga panjenengané ora mengertèni komposisi sabeneré saka asam-asam halida, HCl, HBr, lan HI. Ya Lavoisier kang mènèhi jeneng oksigen saka tembung basa Yunani[[Yunani]] sing artiné "pambentuk asam". Sawisé unsur klorin[[Klorin]], bromin[[Bromin]], lan iodin[[Iodin]] kaidhèntifikasi lan ora anané oksigen ing asam-asam halida[[Halidi]] tinemu déning Sir [[Humphry Davy]] taun [[1810]], dhéfinisi déning Lavoisier kasebut kudu ditinggalaké.
 
Kimiawan Inggris[[Inggris]] ing wektu iku, kalebu Humphry Davy[[Humphry Davy]], duwé keyakinan yèn kabèh asam ngandhung [[hidrogen]]. Kimiawan Swedia[[Swedia]] Svante Arrhenius banjur nggunakaké landhesan iki kanggo ngembangaké dhéfinisiné bab asam. Panjenengané nelaaké téoriné taun [[1884]].
Dijupuk saka "https://jv.wikipedia.org/wiki/Asem"