Révisi kala 3 Oktober 2017 06.12 besut Top4Bot (parembugan \| pasumbang) Bot 352.737 suntingan éjaan, replaced: : → : (13), tertemtu → tinamtu ← Besutan sadurungé		Révisi kala 7 Oktober 2017 02.30 besut wurungaké Top4Bot (parembugan \| pasumbang) Bot 352.737 suntingan éjaan, replaced: biyasané → lumrahé, biasanipun → limrahipun, - → - (4) Besutan sawisé →
Larik 1: '''Sastra''' iku sawijing [[tembung]] silihan saka Basa [[Sansekerta]]; "''śāstra''", sing tegesé "tulisan" utawa "buku", saka tembung dhasar "''śās-''" sing tegesé "weruh". Ing [[basa Jawa]], tembung iki ~~biyasané~~lumrahé dienggo ngarani "kasusastran" utawa sajinising tulisan sing duwé arti utawa kaéndahan tartamtu. Ananging, tembung "sastra" ugi bisa ngarani kabèh jinis tulisan, apa iki éndah apa ora. [[Karya sastra]] ugi dipungginakaken kagem médhia mratelaaken pengalaman panggangit. Ukara, tembung, lan basa ingkang dipun-ginakaken déning panganggit punika basa ingkang éndah saéngga dadosaken raos remen kagem tiyang ingkang maos. Prastawa-prastawa ingkang dipunangkat panggangit boten namung prastawa ingkang saé kemawon ananging ugi prastawa ingkang awon wontening salebeting cariyos. Ananging saking cariyos éndah utawi awon punika kita saged mundhut sari pathinipun. Pangganggit ugi saged mangaribawa kabudayan masarakat tinamtu ing salebeting karya sastra ingkang dipunanggit, kados ta pola pikir masarakat. Saliyané iku, tembung sastra bisa dibagi dadi sastra tulis karo [[sastra lésan]] (sastra oral). Neng kéné sastra ora akèh gathuke karo tulisan, nanging gathuké karo [[Basa]] sing didadèkaké [[wahana]] kanggo ngèjawantahké pangalaman utawa pamikir tertentu. Larik 20: ==Genre utawa jinis karya sastra== Tembung '''''genre''''' asalipun saking basa '''[[Prancis]]''' ingkang tegesipun inggih punika jinis. Lajeng, '''''genre'' sastra''' inggih punika jinisipun karya sastra. [[Aristoteles]] ing dalem tulisanipun ingkang kaloka hiyo iku ''Poetica'', ngemot dhasar-dasaripun téyori '''''genre'''''. Téyori punika inggih ngemot jinis karya sastra ingkang tumuju marang karya sastra [[Yunani]] klasik, ananging ingkang saé saking téyori punika inggih téyorinipun saged dipunlebetaken ing karya sastra ingkang sedaya nagari. Miturut Aristoteles, karya sastra ingkang dasaripun saking perwujudanipun punika dipunpérang dados 3, inggih punika ''[[epik]]'', [[lirik]], lan [[drama]].<ref name="Membaca dan Menilai Sastra">Teeuw, A: "Membaca dan Menilai Sastra", kaca 109. Gramedia, 1983</ref> ''[[Epik]]'' inggih punika tèks ingkang sepalihipun ngemot diskripsi, lan sepalih ingkang lintu ngemot tokoh (cakapan). ''[[Epik]]'' uga saged dipunarani [[prosa]]. [[Lirik]] inggih punika ungkapan ide utawi perasaanipun pengarang. Ing dalem babagan punika ingkang dipunrembag inggih "aku" [[lirik]], ingkang ~~biasanipun~~limrahipun mau juru gurit. [[Lirik]] punika ingkang wayah saiki kaloka dados [[gurit]] utawi [[sajak]], inggih karya sastra ingkang ngemot èksprèsi perasaan pribadi ingkang luweh ngutamakaken carane damel èksprèsi. [[Drama]] inggih punika karya sastra ingkang ''dominasi'' guneman sedaya paraga. Kriteria [[drama]] ingkang bèntenaken inggih wonten 2 werni karya sastra lintunipun inggih hubunganipun manungsa kaliyan donya panggènan lan wekdal. [[Lirik]] sipatipun subjektif, sebabipun namung ngendikakaen donya juru gurit. [[Drama]] sipatipun objektif, sebabipun boten ngemotaken donya parekanipun, tanpa diskripsi ing sajabone objektif. ''[[Epik]]'' inggih punika campuran antawisipun subjektif lan objektif. Wekdal ing dalem karya sastra ''[[epik]]'' ngalir linear (kronologis utawi ''flashback''); ing dalem [[drama]] wekdal dipunnyatakaken utawi ingkang kedadeyan sapunika; lan ing dalem [[lirik]] wekdal kados atos, sebab sajatosipun [[lirik]] boten kaiket kaliyan wekdal.<ref name="Pemandu di Dunia Sastra">Hartoko, Dick lan B. Rahmanto: "Pemandu di Dunia Sastra", kaca 53. Kanisius, 1986</ref>. Larik 35: ===Drama=== Tembung [[drama]] asalipun punika saking basa [[Yunani]] ''draomai'' ingkang tegesipun nindakaken. [[Drama]] inggih paragaan cariyos utawi lakonan ing kauripan manungsa ingkang dipunpentasaken. [[Drama]] ing dalem karya sastra arupi naskah [[drama]]. [[Drama]] salintunipun dados karya sastra uga dados karya [[seni]]. Prosès kadadeanipun [[drama]] inggih saged dipundamel rumus nganggé formula 4 M. - M-1: Menghayalkan (ngayalaken) - M-2: Menuliskan (nulisaken) - M-3: Memainkan (maragakaken) - M-4: Menyaksikan (mirsani) [[Drama]] dados karya sastra namung ngantos tahap M-2. Umumipun naskah [[drama]] ngemot 10 susunan karakter, antawisipun: 1. Susunan jeneng paraga

Sastra: Béda antara owahan