Sparta: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
ganti isi, replaced: ananging → nanging, Ananging → Nanging
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
ganti isi, replaced: sing → kang (9)
 
Larik 1:
[[Gambar:Sparta_territory.jpg|thumb|Peta wewengkon kakuwasané Sparta.]]
'''Sparta''' ya iku [[kutha]] ing jaman [[Yunani Kuna]] singkang dadi kutha krajan [[Laconia]] lan [[kutha]] paling wigati [[Peloponesus]] ing pinggir Kali Eurotas. Sparta diadegaké déning wong-wong [[Doria]] singkang ngalahaké [[Laconia]] lan [[Messenia]] ing perkembangané dadi kuwat lan kuwasa. Ing [[abad]] 7 SM, Sparta dadi pusat kesusastraan nanging sawisé [[taun]] 600 SM, ngèlmu kemiliteran singkang luwéh ditonjolaké <ref name="sparta 1">[http://www.kabarindonesia.com/berita.php?pil=9&dn=20070412040956 Epik Yunani Tentang Keberanian Prajurit Sparta Menghadang Invasi Musuh (Resensi Film)](dipununduh tanggal 16 September 2012)</ref>.
 
Bocah-bocah saka golongan singkang kuwasa ([[Spartiate]]) dilatih dadi militèr. Ing ngisor golongan militèr ya iku golongan ''perioeci'' (tukang lan pedagang) lan ''helot'' (budak-budak). Mung golongan Spartiate singkang duwé hak hukum lan hak sipil.
 
== Sajarah ==
=== Prasajarah ===
Mangsa Prasajarah Sparta angèl direkonstruksi, amarga ora akèh bukti tulisan saka mangsa mau lan uga distorsi saka tradisi oral.<ref name="Herodot, Book I, 56.3">Herodot, Book I, 56.3</ref> Nanging, bukti paling dhisik babagan perumahan manungsa ing wewengkon Sparta ya iku saka [[tembikar]] singkang asalé saka pertengahan jaman [[Neolitikum]], tinemu ing kiwa-tengené Kouphovouno, sakiwa-tengené rong kilomèter kidul-kulon Sparta.<ref>{{Harvnb|Cartledge|2002|p=28}}</ref> Iki tiplak awalé peradaban Sparta [[Mikene]], kaya singkang digambaraké ing ''[[Illiad]]'' déning [[Homer]].
 
Peradaban iki kayané ngalami rusak banget ing pungkasan [[jaman perunggu]]. Miturut [[Herodotus]], suku-suku [[Makedonia]] saka lor obah tumuju Peloponesia, lan dewèké mau bangsa [[Doria]], dewèké ngalahake suku-suku ing papan kunu lan netep ing papan panggonan kui mau.<ref name="Herodot, Book I, 56.3"/> Bangsa Doria kayane wes lekas ngembangaké bates wewengkon Sparta meh sadurungé dhèwèké ngadegaké nagarané dhéwé.<ref name="Ehrenberg 2004 31">{{Harvnb|Ehrenberg|2004|p=31}}</ref> Sparta perang nglawan Doria [[Argive]] ing etan lan etan kidul, uga [[Arkadia]] Achaea ing pérangan kulon lor. Bukti nuduhaké manawa laladan Sparta ora bisa diliwati amarga topografi dataran Taygete saingga Sparta wes aman saka awal.<ref name="Ehrenberg 2004 31"/>
 
Miturut Herodotus lan Thucydides, antarané [[abad]] 8 lan 7 SM Sparta ngalami periode ora ana hukum lan padudon.<ref>{{Harvnb|Ehrenberg|2004|p=36}}</ref> Akibaté, dewèke nglakoni warna-warna reformasi pulitik lan sosial ing masarakat singkang sabanjuré dewèké sangkutaké karo singkang wenehi hukum, [[Lykourgos]]<ref>{{Harvnb|Ehrenberg|2004|p=33}}</ref> Ewah-éwahan iki nuduhaké wiwité sajarah klasik Sparta.
 
== Cathetan suku ==