|
[[Gambar:Lunar libration with phase2.gif|thumb|200px|Pananggalan Jawa didhasaraké marang édharing [[rembulan]].]]
'''Pananggalan Jawa''' utawa ‘’’Kalèndher Jawa’’’ iku diétung miturut saka peredharané [[bulan|mbulan]], kaya [[pananggalan Hijriyah|pananggalan Islam]]. Pananggalan liya ana singkang dhasaré saka lakuné [[srengéngé]]. Miturut [[sajarah]], sadurungé bangsa [[Hindhu]] teka ing Tanah Jawa, wong [[Jawa]] wis duwé pananggalan dhéwé kang diarani [[Pranata mangsa]], kang dadi paugerané para among tani. Pranata mangsa iki adhedhasardhedhasar perédharané rembulan (Komariah). Wiwitané pranata mangsa mung dumadi saka 10 mangsa, lan sawisé tanggal [[10 April]] ya iku pungkasané mangsa kasapuluh banjur nunggu mangsa pisanan (Kasa utawa Kartka) ya iku ing tanggal [[22 Juni]]. Mangsa nunggu mau kesuwèn saéngga dikukuhaké mangsa ka sewelas (Destha utawa Padrawana)) lan karolas (Sadha utawa Asaji) saéngga genep dadi rolas sasi. Pananggalan Saka diwiwiti tanggal [[15 Maret]] taun 78 Masèhi. Taun Saka padha karo Taun Masèhi ya iku didhasaraké saka perédharan srengéngé (Syamsiah). Pananggalan Saka uga mérang sataun dadi 12 sasi padha karo pananggalan Pranata mangsa lan pananggalan Masèhi. Wiwit dina Jemuwah Legi tanggal 1 Sura taun Alip 1555, trep karo tanggal 1 Muharam taun 1043 Hijriyah utawa tanggal [[8 Juli]] [[1633]], pananggalan Pranata Mangsa diowahi déning [[Sultan Agung]] lan dijumbuhaké karo pananggalan Hijriyah (Pananggalan Islam).<ref>Upacara Pengantin Jawa, Dr. Purwadi, M.Hum. lan Dra. Enis Niken H., M.Hum, Penerbit Panji Pustaka Yogyakarta, [[2007]]. ISBN 979-25-2725-9.</ref>
== Dina ing pananggalan Jawa ==
|}<noinclude>
;Cathetan<nowiki>:</nowiki> <small>''Tabel iki isi cacahing dina ing Kurup Arbangiyah (ABOGE) singkang diwiwiti dina Rebo Wagé tanggal 1 Sura Taun Alip 1747 windu Kuntara, wuku Kulawu nganti dina Senèn Paing tanggal 29 Besar Taun Jimakir 1866 windu Sancaya utawa tanggal 23 Maret 1936 Masehi. Kanggo cacahing dina saben sasi ing kurup liyané, pirsani [[Kurup]]''</small>
== Jeneng Taun ==
== Kurup ==
{{artikelutama|Kurup}}
Kurup iku wektu singkang lawasé 120 taun. Saben satus rongpuluh taun genti kurup. Jeneng kurup antarané:<ref>'''''Penanggalan Jawa 120 Tahun Kurup Asapon''''' déning H. Danudji, Dahara Prize, Edisi Pertama 2006, ISBN 979-501-454-4</ref><ref>[http://ki-demang.com/index.php?option=com_content&task=view&id=416&Itemid=338 Sirus Ki Demang: Penanggalan Jawa]</ref>
* Kurup Jamingiyah, ya iku kurup singkang diwiwiti ing taun Alip singkang tanggal 1 Sura pas dina Jemuwah.
* Kurup Kamsiyah, ya iku kurup singkang diwiwiti ing taun Alip singkang tanggal 1 Sura pas dina Kemis.
* Kurup Arbangiyah utawa dikenali kanthi jeneng kurup ABOGE ('''A'''lip Re'''bo''' Wa'''ge'''). Kurup iki diwiwiti dina Rebo Wagé tanggal 1 Sura Taun Aip 1747 windu Kuntara, wuku Kulawu lan rampung ing dina Senèn Paing tanggal 29 Besar Taun Jimakir 1866 windu Sancaya, utawa tanggal [[23 Maret]] [[1936]] Masehi.
* Kurup Salasiyah Pon utawa kondhang kanthi jeneng kurup Asapon ('''Alip''' Sela'''sa''' '''Pon''') singkang diwiwiti tanggal 1 [[Sura]] dina Selasa Pon taun Alip 1867, Wuku Langkir, Windu Adi utawa tanggal [[24 Maret]] [[1936]] nganti dina Ahad Legi tanggal 29 Besar taun 1986 Jimakir, Wuku Kulawu, Windu Sangara utawa tanggal [[25 Agustus]] [[2052]] Masehi.
* Kurup Isneniyah singkang diwiwiti dina Senèn Pahing tanggal 1 Sura taun Alip 1987 wuku Kulawu utawa tanggal [[26 Agustus]] [[2052]] Masehi, nganti dina Setu Kliwon tanggal 29 Besar taun Jimakir 2106 wuku Kuningan utawa tanggal [[28 Januari]] [[2169]] Masehi.
* Kurup Akadiyah, ya iku kurup singkang diwiwiti ing taun Alip singkang tanggal 1 Sura pas dina Ngaat.
* Kurup Sabtiyah, ya iku kurup singkang diwiwiti ing taun Alip singkang tanggal 1 Sura pas dina Setu.
== Tuladha ==
| 