Beksan Beskalan Putri

(Kaelih saka Tari Beskalan Putri)

Beksan Beskalan Putri yaiku salah sawijining asét kebudayaan seni tari tradisional saking Malang. Tari Beskalan Putri wiwit berkembang ing taun 1920, uga tarian paling tua ing Malang. Tari Beskalan Putri dhéwé duwéni arti, yaiku tembung 'beskalan' saka tembung 'bakalan' sing artiné seni kang dipertunjukaké ing dalanan kaya pengamèn jaman biyèn.[1]

Busana

besut

Tari Beskalan uga salah siji upacara tari utawa tari upacara sing berkembang ing Kutha Malang. Biasané tari iki ditindakake awujud tarian ritual sajrone upacara kasebut gegayutan karo upacara utawa kesuburan lemah tanah.

Tata Busana Tari Beskalan Putri iki nggabungaké gaya busana penari Gambyong karo penari Topeng Malangan. Iki ditandhai kanthi sawetara ciri, yaiku saka hiasan sirah, sandhangan, nisoran, gerakan, lan musik iringan. Hiasan sirah nganggo sanggul lan dihiasi cudhuk menthul banjut dihias nggunakaké melati. Minangka gerakané tarian luwih cenderung lincah, dinamis lan feminin amarga nggambaraké pencitraan saka tarian para wanita. Lan uga tari iki diiringi musik Gamelan jawa lengkap karo laras Sléndro.

Sajarah

besut

Tari iki diwiwiti udakara taun 1920an, ing endi Nalika semana lair penari lègendaris Beskalan yaiku Miskayah. Dheweke asal saka Désa Ngadirekso, Kecamatan Poncokusumo, Kabupatèn Malang.

Crita awal Tari Putri Beskalan diwiwiti, ing nalika Miskayah utawa sadurunge jenengé Sukanti menawa isih enom, wis nyambut gawé dadi penari Andong utawa diarani penari dalananan.

Sawijining dina , Sukanti ora bisa nyambut gawé minangka penari amarga penyakit sing ora dingertèni apa sebabé. Ing kahanan lara iki, Sukanti ngimpi ketemu putri saka kerajaan Mataram jenengé Prabaretna sing lagi nggolèki pasangané sing jenengé Baswara. Baswara yaiku wong lanang sing asalé saka Cirebon. Panelusuran wis ditindakaké sadurungé Prabaretna tilar donya. Ing sajroning ngimpi, Proboretno mènèhi pesen marang Sukanti, yaiku: "Sukanti, ayo mèlu aku, sampèyan bakal pulih saka penyakit lan bakal dak ajari nari. Nanging sampeyan kudu nulungi Aku nggolèki wong lanang sing jenengé Baswara ". Sanalika Sukanti tangi lan langsung nari. Sukanti njaluk tarian iku bisa dibarengi karo kendangan. Sukanti sing awalé lara tanpa ngerti sebabé waras. Biasané wong désa duwé pakulinan sregep banget kanggo ngrampungaké sumpah. Amarga kedadèyan iki, pungkasané dhèwèké janji ngganti jeneng Sukanti dadi Miskayah.

Ing sajroning uripé, Miskayah menika penari Andong sing cukup misuwur. Miskayah nyritakaké tarian sing ditindakaké nalika dhèwèké lara sing ora dingertèni sebabé yaiku Tari Beskalan. Tari Putri Beskalan iki yaiku tari minangka wiwitan utawa sumber pangembangan tari Tayub lan uga tari Tari Rèmo Putri ing Malang.

Tari Beskalan Putri iki duweni keistimèwaan, yaiku tari iki isih digunakaké dening masarakat minangka pambukaan tari ing sawijining acara. Iki prakara wis kedadèyan wiwit Tari Putri Beskalan iki kaping pisanan muncul lan isih ditindakaké kanthi saiki.  Ing jaman biyèn, beksan iki digunakake kanggo miwiti ritual khusus. Ritual minangka wujud ngabekti marang roh leluhur, Dewi Sri. Dewi Sri dipercaya dadi Dewi Kesuburan nalika bakal nandur pari. Nanging nalika lumrahé wektu, Tari Beskalan ora digunakaké manèh minangka tarian ritual kanggo para leluhur nanging luwih digunakaké minangka pambuka pambiwara ing acara mantènan utawa penyambutan tamu-tamu. Tari Beskalan Putri minangka tarian mratèlakaken anané putri sing lagi ngerias awak.

Tari Beskalan iki uga oleh pengakuan saka Walanda. Dicritakaké ing jaman Kolonial Walanda, nalika semana ana 4 wong Penari Beskalan Putri sing lagi nari. Ing wektu sing padha Kolonial Walanda sing ndeleng seneng banget karo tarian iki. Lan sawetara wektu mengko, Kolonial Landa mènèhi layang penghargaan kanggo Tari Putri Beskalan.[2]

Piguna

besut

Wiwitané, Tari Beskalan Putri yaiku wujud tari sing khusus kanggo upacara ritual ritus tanah sing berhubungan karo kesuburané lemah. Ritual ritus tanah iki biasane ditindakaké nalika ana komunitas sing nembé mbukak tanah utawa mbangun gedhung anyar. Pengarepan ritus lahan iki dimaksudaké minangka wujud rasa hormat marang manivestasi tanah sing wis mènèhi rejeki kang melimpah.

Sadurungé nari Tari Beskalan Putri, ana sawetara tahap kudu diliwati minangka wujud ritual. Nalika miwiti penggalian ing tanah tansah ditindakaké upacara penanaman pengorbanan biasané endhas kebo minangka korban. Uga diselerenggarakaké pertunjukan Tayub, diwiwiti kanthi nari Beskalan Putri. Beskalan Putri dianggep minangka simbol duwe teges padha karo Cok Bakal (sesajen) tegese simbol kabèh urip. Nanging kanthi perkembangan jaman, fungsi tari Beskalan Putri wis ora digunakaké minangka tari ritual. Nanging luwih digunakaké minangka beksan kanggo nyambut tamu utawa acara budaya.[3]

Rujukan

besut
  1. "Perancangan Buku Tata Rias, Kostum, Dan Gerak Tari Beskalan Putri Malang". Dibukak ing 2019-11-18.
  2. "Sejarah Tari Beskalan Putri". Dibukak ing 2019-11-18.
  3. "Tari Beskalan Tarian Tradisional dari Malang - Jawa Timur". Dibukak ing 2019-11-19.