Tembung krama inggil

unggah-ungguh ing basa Jawa

Tembung krama inggil iku tembung Jawa kang kanggo ngurmati utawa ngajèni kanthi cara ngluhuraké madyama purusa utawa pratama purusa. Tegesing tembung inggil iku 'dhuwur' utawa 'luhur'.[1] Tembung krama inggil mung kaanggo ing basa ngoko alus lan krama alus.[2] Tembung krama inggil ora duwé dhasar saka tembung-tembung liya, mula béda banget karo tembung krama lan tembung ngoko kang sawatara tembungé bisa dibandhingaké siji karo liyané.[1] Wujud kang mèh padha karo tembung krama inggil yaiku tembung krama andhap, bédané kanggo ngurmati wong yaiku kanthi cara ngasoraké dhèwèké dhéwé.[3] Sawatara tembung krama inggil ora duwé padhané ing tembung krama andhap.

Tembung-tembung krama inggil (tinengeran ki) ing Bausastra Jawa anggitané W.J.S. Poerwadarminta. Sajroning gambar ing dhuwur, èntri kang tinengeran ki ya iku 'nyrirani' lan 'ngabdi'.

Ing bausastra-bausastra Jawa, tembung krama inggil tinengeran ki utawa KI.

Tuladha

besut

Ing isor iki tuladha tembung krama inggil (kandel), padhané ing tembung ngoko, lan padhané ing tembung krama, nanging ora ana padhané ing tembung krama andhap.[4]

Ngoko Krama Krama inggil
bungah bingah rena
enggo enggé agem
imbuh imbet tanduk
jeneng nama asma
kowé sampéyan panjenengan
lungguh lenggah pinarak

Ing isor iki tuladha tembung krama inggil (kandel), padhané ing tembung ngoko, padhané ing tembung krama, lan padhané ing tembung krama andhap.[4]

Ngoko Krama Krama inggil Krama andhap
akon akén ndawuhi ngaturi
awèh nyukani maringi nyaosi
kandha criyos ngendika matur
njaluk nedha mundhut nyuwun
nyilih nyambut (mundhut) ngampil (nyuwun) ngampil
takon takén ndangu nyuwun priksa
undang ngundang nimbali ngaturi

Uga delengan

besut

Cathetan sikil

besut
  1. a b Suwadji 2013, kc. 8–9.
  2. Suwadji 2013, kc. 14.
  3. Suwadji 2013, kc. 9.
  4. a b Suwadji 2013, kc. 41–49.

Rujukan

besut
  • Suwadji (2013). Ngoko Krama. Yogyakarta: Balai Bahasa Provinsi Daerah Istimewa Yogyakarta. ISBN 9786027777620. OCLC 890814963.