Tembung krama

tembung Jawa

Tembung krama iku tembung Jawa kang mung kaanggo ing basa krama. Duk nguni, tembung krama bisa kaanggo ing basa ngoko, mligi ing basa ngoko basa-antya, lan kaanggo ing basa madya, mligi basa madya krama lan basa madyantara.

Unggah-ungguh Jawa kang ora trep ing Pepak Basa Jawa: tembung krama diarani tembung krama madya

Dhasaring tembung krama iku tembung ngoko; kabèh tembung krama mesthi ana tembung ngokoné. Ing ndhuwur tembung krama ana tembung krama inggil, nanging ora saben tembung krama ana padhan krama inggilé. Tembung krama kang kawancah aran tembung madya, kang kalebu tembung ora baku. Tembung ngoko kang ora ana padhan ing tembung krama aran tembung krama-ngoko.[1]

Tembung krama sok salah dikira tembung madya, kaya kang kapacak ing buku Pepak Basa Jawa kang padatané kaanggo ing papan-papan pamulangan. Aliya saka iku, tembung krama uga sok dikira padha baé karo tembung krama inggil. Mula, ing sawatara tlatah lumrah tinemu wong kang nganggo tembung krama inggil tumrap utama purusa, kamangka kuduné tumrap madyama purusa lan pramata purusa.

Ing bausastra-bausastra Jawa, tembung krama tinengeran k utawa K.

Conto

besut

Ing sor iki conto tembung krama (kandel) lan padhané ing tembung ngoko kang ora ana padhané ing tembung krama inggil.

Ngoko Krama
abang abrit
sapi lembu
lemah siti
banyu toya
wayah wanci

Ing sor iki conto tembung krama (kandel) lan padhané ing tembung ngoko kang ana padhané ing tembung krama inggil.

Ngoko Krama Krama inggil
arep ajeng karsa
jaran kapal titihan
mangan nedha dhahar
omah griya dalem
turu tilem saré

Cathetan sikil

besut
  1. Suwadji 2013, kc. 3–8.

Rujukan

besut
  • Kamus Basa Jawa (Bausastra Jawa) (édhisi ka-2). Sleman: Penerbit PT Kanisius. 2011. ISBN 9789792128581.
  • Suwadji (2013). Ngoko Krama. Yogyakarta: Balai Bahasa Provinsi Daerah Istimewa Yogyakarta. ISBN 9786027777620. OCLC 890814963.