Basa Sangsekerta: Béda antara owahan

'''Basa Sangsekerta''' utawa '''basa Sangsekarta''' (''saṃskṛtam'' <!--[sə̃skɹ̩t̪əm]-->, asliné संस्कृता वाक् saṃskṛtā vāk, "basa rinengga") iku salah sijining [[basa]] [[basa Indo-ÉropahhhÉropah|Indo-ÉropahhhÉropah]] sing lawas dhéwé lan isih disinaoni. Sejarahé kalebu sing dawa dhéwé, tèks paling tuwa ing basa iki, ''[[Rgwéda]]'' dianggit ing watara taun 1500 SM.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/268173/Hittite-language Encyclopaedia Britannica, diaksès tanggal 9 April 2011]</ref> Basa Indo-ÉropahhhÉropah liyané sing bisa nandhingi 'umuré' basa iki saka rumpun basa Indo-ÉropahhhÉropah namung [[basa Hitit]].<ref>Dokumèn ing basa Hitit luwih tuwa tinimbang tèks basa Sangskerta sing tuwa dhéwé: [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/268173/Hittite-language ''Encyclopaedia Britannica'' diakses tanggal 9 April 2011]</ref> Basa Sangsekerta iku basa suci utama agama Hindu lan Buddha.<ref>basa suci liya agama Buddha iku [[basa Pali]].[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/439818/Pali-language ''Encyclopaedia Britannica'']</ref> Saiki basa iki kalebu salah siji saka 22 basa resmi ing India. Banjur ing nagara bagéyan [[Uttarakhand]].

basa Sangsekerta Klasik iku basa sing wis dibakokaké déning [[Panini|Pāṇini]], ing layang paramasastrané ing watara [[abad kaping 4 SM]]. Posisi basa iki ing anak bawana [[India]] lan [[Asia Kidul]] Wétan mèmper karo posisi [[basa Latin]] lan [[basa Yunani|Yunani]] ing [[ÉropahhhÉropah]] minangka basa Klasik. Basa Sangsekerta ndarbèni pangaribawa sing gedhé marang sabagéyan gedhé basa ing anak bawana [[India]] lan uga ing [[Asia Kidul Wétan]].

basa Sangsekerta iku anggota saka sub-rumpun [[Indo-Iran]] saka rumpun basa [[Indo-ÉropahhhÉropah]]. Kerabate sing cedhak dhéwé iku basa-basa [[Iran]]: basa [[Persia]] Kuna lan basa ''Avesta''. Sajroning rumpun basa [[Indo-ÉropahhhÉropah]] sing luwih amba, basa Sangsekerta raket karo [[basa Satem|basa-basa Satem]], utamané basa [[Slavik]], [[Baltik]] saha [[Yunani]].

Mula-mulané basa Sangsekerta iku ora ditulis nanging namung diapalaké waé sacara lisan. Tèks katulis kapisan ing rumpun basa Indo-Arya malah dudu basa Sangsekerta nanging basa Prakreta sing bisa dianggep minangka turunane basa Sangsekerta. Nalika iki kalaksanan, pilihan aksarane gumantung saka aksara sing dienggo dening juru tulisé. Meh kabeh jenis aksara saka Asia Kidul nate dienggo nulisake basa Sangsekerta. Ing India, aksara Dewanagari saya akeh dienggo nulisake basa Sangsekerta wiwit abad kaping 19. Bangsa ÉropahhhÉropah nganggo aksara Dewanagari lan Latin kanggo nyithak basa Sangsekerta.

Minangka sawijining basa Indo-ÉropahhhÉropah, basa Sangsekerta iku kagolong basa flèksi mèmper [[basa Latin]] utawa [[basa Jerman]]. Nanging béda karo basa Latin, morfologiné luwih amba. Akèh fungsi-fungsi sajroning ukara dituduhaké mawa sufiks utawa imbuhan akir (contoné panggonan, arah, asal, pasif, kapénginan, larangan lan sapanjuré). Amerga basa Sangskerta iku kagolong basa flèksi, mula urutan tetembungan sajroning ukara bisa bébas.<ref>{{citation | last=Staal|first=J.F.|authorlink=Frits Staal | title=Word Order in Sanskrit and Universal Grammar | url=http://books.google.com/?id=VqihQhNkqu4C&pg=PA28&lpg=PA28&dq=free+order | publisher=Springer Science & Business | isbn=9789027705495 | year=1967}}</ref> Senadyan mengkono urutan sing lumrah yaiku urutan [[SOV (linguistik)|SOV]].<ref>{{citation | last=Gillon|first=B.S | date= March 25, 1996 | journal=Indian linguistics | issn=0378-0759 |volume=57 | title=Word order in Classical Sanskrit | url=http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=2875140 |issue=1–4 | pages=1 }}</ref>