Lemèn
(Kaelih saka Kompos)
Lemèn utawa lemi ya iku arane uwuh/larahan organik kang wis bosok lan banjur dadi lemah lan bisa kagunakake minangka rabuk kanggo tetuwuhan. Ing alam, larahan kang asalé saka tuwuhan lan kéwan kaya ta gegodhongan, kekembangan, woh-wohan rencek, kayu, tai lan bathang bisa bosok lan dadi lemah sawisé sawatara wektu. Kewan-kéwan kaya ta cacing lan rayap mbosokake gegodhongan lan kayu, kutis mangan telek pitik, inthil wedhus lan tai kéwan-kéwan liyané. Kanthi kasat matar, kruma lan baksil uga mangan barang-barang saka tuwuhan lan kéwan. Udan lan panas uga marakake tepo, gapuk lan remuk. Ananinging, racaké mbutuhake wektu kang suwé.
| Asal | Bahan | ||||
| 1. Tetanèn | |||||
| Limbah lan residu tuwuhan | Jerami lan sekam pari, gulma, wit lan tongkol jagung, kabèh pérangan vegetatif tuwuhan, gedebog gedhang lan sepet klapa | ||||
| Limbah & residu kéwan ingon | Kotoran padhet, limbah kéwan cuwèr, limbah pakan kéwan, cuwèran biogas | ||||
| Tuwuhan banyu | Azola, ganggang biru, èncèng gondok, gulma air | ||||
| 2. Indhustri | |||||
| Limbah padhet | Grajèn kayu, blotong, kertas, ampas tebu, limbah klapa sawit, limbah pengalèngan panganan lan pamotongan kéwan | ||||
| Limbah cuwèr | Alkohol, limbah pengolahan dluwang, ajinomoto, limbah pengolahan lenga klapa sawit | ||||
| 3. Limbah rumah tangga | |||||
| Sampah | Tinja, urin, larahan rumah tangga lan larahan kutha | ||||