Révisi kala 1 Maret 2016 08.42 besut Arupako (parembugan \| pasumbang) 18.001 suntingan c éjaan, replaced: yaiku → ya iku (17) using AWB Tenger: Wiki Mrebawani ← Besutan sadurungé		Révisi kala 7 Januari 2017 07.29 besut wurungaké Top4Bot (parembugan \| pasumbang) Bot 352.737 suntingan replaced: tahun → taun , asap → beluk, dikenal → kondhang , Februari → Fèbruari (2), gaya → gagrag, Hijriah → Hijriyah (4), kayadéné → kaya déné (3), muda → mudha, nduwèni → duwé, panulis → juru nulis, Pranala jaba → Pra... Besutan sawisé →
Larik 1: [[File:Lunar libration with phase2.gif\|thumb\|200px\|Pananggalan Jawa didhasaraké marang édharing [[rembulan]].]] '''Pananggalan Jawa''' utawa ‘’’Kalèndher Jawa’’’ iku diétung miturut saka peredharané [[bulan\|mbulan]], kaya [[pananggalan Hijriyah\|pananggalan Islam]]. Pananggalan liya ana sing dhasaré saka lakuné [[srengéngé]]. Miturut [[sajarah]], sadurungé bangsa [[Hindhu]] teka ing Tanah Jawa, wong [[Jawa]] wis duwé pananggalan dhéwé kang diarani [[Pranata mangsa]], kang dadi paugerané para among tani. Pranata mangsa iki adhedhasar perédharané rembulan (Komariah). Wiwitané pranata mangsa mung dumadi saka 10 mangsa, lan sawisé tanggal [[10 April]] ya iku pungkasané mangsa kasapuluh banjur nunggu mangsa pisanan (Kasa utawa Kartka) ya iku ing tanggal [[22 Juni]]. Mangsa nunggu mau kesuwèn saéngga ditetepaké mangsa ka sewelas (Destha utawa Padrawana)) lan karolas (Sadha utawa Asaji) saéngga genep dadi rolas sasi. Pananggalan Saka diwiwiti tanggal [[15 Maret]] taun 78 Masèhi. Taun Saka padha karo Taun Masèhi ya iku didhasaraké saka perédharan srengéngé (Syamsiah). Pananggalan Saka uga mérang sataun dadi 12 sasi padha karo pananggalan Pranata mangsa lan pananggalan Masèhi. Wiwit dina Jemuwah Legi tanggal 1 Sura taun Alip 1555, trep karo tanggal 1 Muharam taun 1043 ~~Hijriah~~Hijriyah utawa tanggal [[8 Juli]] [[1633]], pananggalan Pranata Mangsa diowahi déning [[Sultan Agung]] lan dijumbuhaké karo pananggalan ~~Hijriah~~Hijriyah (Pananggalan Islam).<ref>Upacara Pengantin Jawa, Dr. Purwadi, M.Hum. lan Dra. Enis Niken H., M.Hum, Penerbit Panji Pustaka Yogyakarta, [[2007]]. ISBN 979-25-2725-9.</ref> ==Dina ing pananggalan Jawa== {{Artikelutama\|Dina}} ===Jeneng dina=== Cacahing dina ing pananggalan [[Jawa]] (Saptawara) uga ana pitu ~~kayadéné~~kaya déné ing pananggalan [[Masèhi]] lan [[Pananggalan Hijriyah\|~~Hijriah~~Hijriyah]], mung pocapan lan cara ~~panulisané~~panulisé waé kang rada béda, ya iku [[Ngaat]], [[Senèn]], [[Selasa]], [[Rebo]], [[Kemis]], [[Jemuwah]] lan [[Setu]]. Jroning petungan Jawa, saben [[dina]] ~~nduwèni~~duwé sipat utawa watek dhéwé-dhéwé. Dina Ngaat, wateké ~~samudana~~samudhana, tegesé seneng imba-imba, dina Senèn wateké samuwa, tegesé kudu apik kabèh pakaryan, dina Selasa wateké sujana, tegesé sarwa ora percaya, dina Rebo wateké sembada, tegesé sarwa kuwat lan manteb, dina Kemis wateké surasa, tegesé seneng mikir jero, dina Jemuwah wateké suci, tegesé resik tingkahlakuné, déné dina Setu wateké kasumbung, tegesé seneng pamèr. Arané dina ana ing pananggalan Jawa lan padhanané ing [[basa Jawa]] kuna, [[basa Indonésia]] lan [[basa Arab]] kaya kasebut ing tabel ngisor iki: Larik 104: ==Jeneng Wulan== Cacahing wulan ana ing pananggalan Jawa iku ana 12, nanging jeneng lan puterané ora padha karo pananggalan Masèhi, amarga diitung miturut perédharanné bulan. Yèn dipadhakaké karo pananggalan Masehi, saben ~~tahun~~taun ana gèsèh watara 11 dina. {\| class=nowraplinks style="background: #f5f5f5; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" ! colspan="8" style="background:#789; color:white" \| Tabel wulan Jawa lan wulan Islam Larik 352: Taun [[Jawa]] cacahé ana wolu lan ditata jroning siklus wolung taunan kang disebut [[windu]]. Siklus wolung taunan kang diarani windu iki ana patang golongan, ya iku: windu Adi, windu Kuntara, windu Sengara lan windu Sancaya. Ana sawetara ciri wigati jroning pranatan taun Jawa, ya iku: Nguri-uri kabudayan asli Jawa ~~kayadéné~~kaya déné [[wuku\|pawukon]] kanggo tandha pranatan wektu (klairan lan sapanunggalané), sarta [[Primbon]] lan pétungan Jawa liyané. Bisa nglestarèkaké kabudayan [[Hindhu]] kang sugih bab kasusastran lan seni lan atusan taun ngrenggani kabudayan Jawa, uga nyelaraské karo pétungan Arab ~~kayadéné~~kaya déné penanggalan [[Pananggalan Hijriyah\|Hijriyah]] kanggo nggampangaké mèngeti dina-dina riyaya lan ibadah [[Islam]]. Jeneng taun kang luwih spèsifik ya iku yèn tanggal 1 Sura tiba ing dina [[Jemuwah]], dijenengaké taun '''Sukraminangkara''' (taun urang), wateké: sithik udan. Yèn tiba dina [[Setu]], dijenengaké taun '''Tumpak-maenda''' (taun wedhus), wateké: sithik udan. Yèn tanggal 1 Sura tiba dina [[Ngaat]], dijenengaké taun '''Ditekalaba''' (taun klabang), wateké: sithik udan. Yèn tiba dina [[Senèn]], dijenengaké taun '''Somawertija''' (taun cacing), wateké: sithik udan. Yèn tiba dina [[Selasa]], dijenengaké taun '''Anggarawrestija''' (taun kodok), wateké: akèh udan. Yèn tiba dina [[Rebo]], dijenengaké taun '''Buda-wiseba''' (taun kebo), wateké: akèh udan. Yèn tiba dina [[Kemis]], dijenengaké taun '''Respati-mituna''' (taun mimi), wateké: akèh udan.<ref>[http://semarasanta.wordpress.com/2008/02/16/tahun/ Blog Semaransanta]</ref> Jeneng lan umuré taun Jawa kaya kang kasebut ing ngisor iki: '''Alip''' (Purwana), umuré 354 dina '''Éhé''' (Karyana), umuré 355 dina (lawas), 354 dina (anyar)<ref>Umur anyar sawisé dijumbuhaké karo penanggalan ~~Hijriah~~Hijriyah</ref> '''Jimawal''' (Anama), umuré 354 dina '''Jé''' (Lalana), umuré 354 dina (lawas), 355 dina (anyar) Larik 371: * Kurup Kamsiyah, ya iku kurup sing diwiwiti ing taun Alip sing tanggal 1 Sura pas dina Kemis. * Kurup Arbangiyah utawa dikenali kanthi jeneng kurup ABOGE ('''A'''lip Re'''bo''' Wa'''ge'''). Kurup iki diwiwiti dina Rebo Wagé tanggal 1 Sura Taun Aip 1747 windu Kuntara , wuku Kulawu lan rampung ing dina Senèn Paing tanggal 29 Besar Taun Jimakir 1866 windu Sancaya, utawa tanggal [[23 Maret]] [[1936]] Masehi. Kurup Salasiyah Pon utawa ~~dikenal~~kondhang kanthi jeneng kurup Asapon ('''Alip''' Sela'''sa''' '''Pon''') sing diwiwiti tanggal 1 [[Sura]] dina Selasa Pon taun Alip 1867 , Wuku Langkir, Windu Adi utawa tanggal [[24 Maret]] [[1936]] nganti dina Ahad Legi tanggal 29 Besar taun 1986 Jimakir, Wuku Kulawu, Windu Sangara utawa tanggal [[25 Agustus]] [[2052]] Masehi. Kurup Isneniyah sing diwiwiti dina Senèn Pahing tanggal 1 Sura taun Alip 1987 wuku Kulawu utawa tanggal [[26 Agustus]] [[2052]] Masehi, nganti dina Setu Kliwon tanggal 29 Besar taun Jimakir 2106 wuku Kuningan utawa tanggal [[28 Januari]] [[2169]] Masehi. * Kurup Akadiyah, ya iku kurup sing diwiwiti ing taun Alip sing tanggal 1 Sura pas dina Ngaat. Larik 377: ==Tuladha== Miturut pétungan pananggalan Jawa, tanggal 15 ~~Februari~~Fèbruari 2010 iku tiba dina Senèn Wagé, tanggal 1 Mulud 1943 taun [[Dal]]. [[Kurup]]: Asapon (1936-2052), [[windu]]: Kuntara, lambang windu: Kulawu, lambang taun: Sukra Mangkara Kumarané rupa Mina Wiranggas, paarasan: Lakuning geni, pancasuda: Segara Wasèsa, kamarokan: ~~Satria~~Satriya Pinayungan, watek sasi:Anggara kasih, watak dina: Bangas Padéwan. Mangsa: Kawolu (VIII Wisaka)(3-29 ~~Februari~~Fèbruari), wuku: [[Dhukut]], lintang:Arab, padangon: Wogan, padéwan: Éndra, dina:Soma, paringkelan: Mawulu, pasaran: Wagé, lambang dina: [[jaran]].<ref>[http://www.bausastra.com/other/e/ Bausastra.com]</ref> ==~~Referensi~~Réferènsi== <references/> Larik 389: [[Pranata mangsa]] ==Pranala ~~jaba~~njaba== [http://www.seasite.niu.edu/Indonesian/Marking%20Time%20%20Latitudes%20Magazine_files/vol36-6.html Seasite.niu.edu] *[http://www.anu.edu.au/asianstudies/proudfoot/Takwim.html Anu.edu.au]

Pananggalan Jawa: Béda antara owahan