|
Basa pijin iku sumrambah tekan Kapuloan Vanuatu nalika kawitané abad ka-20, rikala para batur tukon sing slamet saka Blackbirding bisa bali nyang tanah asalé. Basa pijin sing digawa mulih iku nggampangaké sesambungané ora mung antarané para sambéwara lan cukil Éropah, nanging uga antarané wong asli kono. Amarga iku, basa Bislama lair lan mbédani saka basa-basa pijin liyané ing wewengkon Pasifik.
Amarga Vanuatu minangka nagara sing ramé dh;éwédhéwé sajagad ing babagan basa, ya iku 113 basa digunemaké déning 225.000 padunung<ref>See Crowley ([[#TC-situation|2000]]:50); François ([[#AF-diversity|2012]]:86).</ref>, basa Bislama dadi [[lingua franca|''lingua franca'']] antarané wong Vanuatu (ni-Vanuatu) lan wong njaba. Saliyané basa Bislama, rata-rata wong Vanuatu bisa basa asliné utawa basa ibuné lan ing sekolah diwulang basa Inggris utawa Prancis.
Kawit makaping-kaping abad kapungkur, basa Bislama ngalami owah-gingsir tumeka wujudé sing dipituturaké dan ditulisaké saiki. Mliginé ing wektu akir-akir iki (awit 1995), basa Bislama duwé bausastra dhéwé<ref>See Crowley ([[#TC-dict|1995]]).</ref> lan iku dadi pathokan kanggo nglarasaké éjaané.
===Jeneng Basa===
Tembung ‘’’Bislama’’’Bislama (utawa "''Bichelamar"'' ing Basabasa Prancis) ngrujukasalé saka tembung "''Beach-la-Mar"'' ing pramulakawitané abad ka-19, lansing dijupuk saka tembung rékan Prancis "''biche de mer"'' utawa "''bêche de mer"'', tegesé [[Holothuroidea|Tripangtripang]], sing asal mulanémula-bukané saka tembung Portugis, yaiku "''bicho do mar"''.<ref>"[https://www.ahdictionary.com/word/search.html?q=B%C3%AACHE-DE-MER bêche-de-mer]", [[American Heritage Dictionary]], 2000</ref> Ing pramilakawitané 1840antaun 1840-an, tripang uga dipanèn lan digaringaké sarujukbareng karo usumé panèn kayu cendanacendhana. Jeneng ''biche-la-mar'' lan 'Sandalwood English' (Basabasa Inggris Cendana)Cendhana caketandigayutaké raket karo sarupa basa pijin sing dipituturaké déning para buruh menyangnyang sakancané,sabarakané lan uga menyangnyang bendarané.<ref>See Crowley (1990).</ref>
AntaraningAntarané taun 1888 lan 1889, [[Robert Louis Stevenson]] nulis ing cathetancathetané lelananélelana ing saindhengingngideri Pasifik yèn , “Pendhudhuk“padunungé asli dhéwébisa nyangkrimbasa Inggris sithik-sithik Basa Inggris,... utawa sarupaningbasa pijin, sing diarani 'Beach-la-Mar'.”'.<ref>{{cite book|last=Stevenson|first=Robert Louis|title=In the South Seas|year=2004|publisher=1st World Publishing|location=Fairfield, IA|isbn=1-59540-504-6|pages=15|url=http://www.1stworldlibrary.org|edition=1st}}</ref> Ing carita déning caritané [[Jack London]] sing judhuléasesirah "Yah! Yah! Yah!''"'', ingminangka salah siji bukunepérangané yaiku "[[South Sea Tales (1911)|''South Sea Tales'']]", anabola-bali rujukandisebut piwulangan inganané "basa pasarankasar sing dijenengidiarani ''bech-de-mer''”, lan akèhwerna-werna gunemanpacelathon ing crita iku sing dipituturakénjeroné karonganggo basa iku.
Ing jaman saiki, tembung ‘’Bislama’’"Bislama" dhéwé wis arang digawé ngarani tripang déning panyaturpanyaturé basa Bislama sing enom yènamarga caketan karo tripang. Amargawis ana tembung silihan anyar saka Basa Prancis sing luwih populèr,kondhang yaikusaka "''bêche de mer"'' basa Prancis sing diucapaké "besdemea”''besdemea''.<ref>{{cite book|last=Crowley|first=Terry|title=Beach-la-Mar to Bislama: The Emergence of a National Language in Vanuatu|year=1990|publisher=Clarendon Press|location=Oxford|pages=33|chapter=1}}</ref>
==Paramasastra Basa Bislama==
| 