Basa Galig: Béda antara owahan

'''Basa Gaelik Sekotlan''' ('''Gàidhlig''') dituturake udakara 60.000 wong ing [[Sekotlan]] (Alba), utamane ing [[Highlands]] (a' Ghaidhealtachd) lan ing [[Western Isles]] (Na h-Eileanan an Iar), nanging uga ing [[Glasgow]] (Glaschu), [[Edinburgh]] (Dùn Eideann) lan [[Inverness]] (Inbhir Nis). Ana uga komunitas panutur Gaelik cilik ing [[Kanada]], utamane ing [[Nova Scotia]] (Alba Nuadh) lan ing pulo Cape Breton (Eilean Cheap Breatainn). Panutur liyaneliyané uga bisa ditemoni ing [[Australia]] (Astràilia), [[Selandia Baru]] lan [[Amérika Sarékat]] (Na Stàitean Aonaichte).

Basa Gaelik Sekotlan uga gegayutan karo basa Manx lan [[basa Irlandia|Irlandia]] lan digawa ing Sekotlan udakara [[abad ke-4]] M déning wong-wong Sekotlan saka Irlandia. Basa Gaelik Sekotlan dituturake ing sakubenge Sekotlan (saliyane saka laladan rada kidul wétan lan lor wétan) antaraneantarané abad kaping 9 lan 11, nanging wiwit mundur ing lor lan wétan saka [[abad kaping 11]] lst. Sakabehing logat basa Gaelik Sekotlan sacara gegayutan bisa dingerteni, lan basa Irlandia katulis bisa dingerteni nganti tingkat dhuwur.

Tulisan basa Gaelik Sekotlan kang bisa dingerteni wiwit pisanan ya iku cathetan sajroning ''Book of Deer'' kang ditulis ing Sekotlan lor wétan ing abad kaping 12, senajan basa Gaelik Klasik katulis kang umum sinamun amba saka pambeda antaraneantarané basa Gaelik Sekotlan lan Irlandia.

Basa Gaelik Sekotlan ditulis kanthi 18 huruf kang saben hurupe disebutake sawisesawisé siji wit utawa sesemakan. Sakabehing hurup mati nduwèniduwé luwih tinimbang 1 pangucapan kang manut karo panggone sajroning tembung lan hurup urip ndisiki utawa meloni.

Tulisan Gaelik (uncial) kang luwih tua utawa "corr litir" wis ora digunakakedigunakaké nganti pirang-pirang abad ing Sekotlan, lan wis ora digunakakedigunakaké sajroning basa Gaelik cetak. Tulisan ''uncial'' tetep digunakakedigunakaké ing Irlandia ya iku ing tandha dalan lan pawarta umum.

''Connragan leathann'' utawa [[hurup mati]] atos ya iku kang diwiwiti utawa dieloni a, o utawa u. Connragan caola utawa hurup mati alus ya iku kang diwiwiti utawa dieloni i utawa e. Akeh-akehe hurup mati ngucapake pangucapan kang béda manut marang apa kang muncul ing wiwitan tembung utawa kang liyaneliyané.

Hurup mati ing ngarepe tembung-tembung basa Gaelik jero bakal owah sajroning manekamanéka warna konteks. Proses iki dikenal minangka "lenition" lan nglibatake panambahan <h> sawisesawisé hurup purwa. Hurup kang ditimbulake ya iku suathaich utawa uni desah.