Bakso: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Rachmat04 (parembugan | pasumbang)
c busak cithakan, per Special:Diff/1146451; panggantèn kosmètik
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: umumé → lumrahé, persegi → pasagi, penyakit → lelara, nduwèni → duwé, ndadekake → ndadèkaké, Mei → Mèi (5), kayata → kaya ta (3), Galeri → Gladri, dikenal → misuwur (2), Denmark → Dhénemarken, China → Cin...
Larik 4:
| caption = Bakso kang disuguhaké nganggo [[bihun]] lan pangsit goreng
| alternate_name =
| country = ChinaCina
| region =
| creator =
Larik 18:
'''Bakso''' utawa '''baxo'''<ref>Cara panulisan sing kerep ditemoni ing tlatah [[Semarang]]</ref> iku panganan [[Indonésia]]. Bakso iku rupané awujud daging sing dicampur glepung kanji sithik lan dibentuk bundher-bundher.<ref name="internet1">[http://basonesia.t35.com/ Bakso] (diaksès tanggal 13 Maret 2011)</ref>
== Sajarah ==
Bakso iku asalé saka basa [[ChinaCina]] kang kasusun saka rong tembung, ya iku ''bak'' lan ''so''.<ref name="internet1" />
Bak tegesé daging [[babi]], déné so tegesé [[mi]] lan [[sop]].<ref name="internet1" />
Ing [[Indonésia]] dhéwé daging [[babi]] diganti nganggo daging [[sapi]], nanging tetep diarani ''bak''.<ref name="internet1" />
Larik 25:
 
== Jinis ==
Bakso umumélumrahé digawé saka daging lan uga ana kang diisi daging kang wis dialusaké.<ref name="internet3"/> Ananging saliyané iku ana uga bakso kang diisi [[lombok]] [[rawit]].<ref name="internet3"/> Bakso iki diarani bakso mercon.<ref name="internet3"/> Diarani [[bakso mercon]] amarga rasané kang pedes amarga lombok rawit.<ref name="internet3"/> Ana uga bakso [[coklat]], ya iku bakso kang diisi coklat.<ref name="internet3"/> Saliyané iku ana uga [[bakso buah]], bakso buah ya iku bakso kang diisi buah, kayatakaya ta [[nanas]], [[stroberi]], [[tomat]].<ref name="internet3"/> Kéju uga bisa dadi isi bakso, biyasané diarani bakso [[kéju]].<ref name="internet3"/>
Supaya rasané bisa nyampur, buah kang wis dikethok kothak cilik-cilik bisa disisipaké ing bakso kang satengah mateng.<ref name="internet3"/> Bakso banjur digodhog manèh nganti mateng.<ref name="internet3">[http://berita.liputan6.com/laladan/201001/260180/Bakso.Rasa.Buah.ala.Yogyakarta http://berita.liputan6.com/](dipunundhuh tanggal 9 MeiMèi 2011)</ref>
 
== Bentuk ==
* [[Bakso bunder]]<ref name="internet1"/>
* [[Bakso kotak]]<ref name="internet1"/>
Bakso kotak ya iku bakso kang bentuké kotak utawa ''persegipasagi empat''.<ref name="internet4"/> Bakso kotak bahané kaya bakso bunder biyasa, ananging bentuké digawé kotak.<ref name="internet4">[http://www.republika.co.id/berita/gaya-hidup/kuliner/11/01/16/158870-bakso-kotak-terinspirasi-program-komputer http://www.republika.co.id/](dipunundhuh tanggal 9 MeiMèi 2011)</ref>
Bakso kothak idéné éntuk saka program komputer kang diarani [[Auto-Cad]].<ref name="internet4"/> Yèn bakso bunder digawé bunder-bunder nganggo tangan, bakso [[coklat]] dibentuk nganggo cithakan dhéwé.<ref name="internet4"/> Bakso kothak nduwèniduwé ukuran kurang luwih [[5]]x[[2]]x[[2]] [[cm]].<ref name="internet4"/>
* [[Bakso gepeng]]<ref name="internet1"/>
 
=== Bakso ing nagara-nagara liya ===
Bakso utawa dikenalmisuwur nganggo jeneng ''meatball'' nduwé jeneng lan cara anggoné nyuguhaké kang séjé ing saben-saben nagara.<ref name="internet1" />
# [[Indonésia]]. Bakso padatan disuguhaké ing wadhah mangkok kaya sup, nganggo [[mi]], [[tahu]], [[endhog]], ''siomay''.<ref name="internet1" />
# Ing [[Afganistan]], bakso dianggo minangka panganan tradhisional karo sop gawéyangawéan omah.<ref name="internet1" />
# [[Albania]]. Bakso iku digoréng (Qofte të fërguara).<ref name="internet1" />
# [[Belgia]]. Bakso diarani ''ballekes'' utawa ''bouletten'' ing [[Flanders]] lan [[Brussels]], lan ''boulettes'' utawa ''boulets'' ing ''Wallonia''.<ref name="internet1" /> Padatan disuguhaké karo [[saos]] [[tomat]] utawa saos [[sambel]], lan [[kenthang]] [[goréng]], [[krokèt]] kenthang (kenthang croquettes) utawa kenthang kukus (steamed potatoes).
# [[Portugal]] lan [[Brazil]]. Bakso diarani ''almôndegas'' lan padatan digoreng lan disuguhaké bebarengan karo [[spaghetti]].<ref name="internet1" />
# [[ChinaCina]]. Bakso kang paling kerep digawé iku saka daging babi lan padatan digodhog (kadhang ditambahi kecap).<ref name="internet1" />
# [[DenmarkDhénemarken]]. Bakso dikenalmisuwur kanthi jeneng ''frikadeller'' lan padatan digorèng, digawé saka daging [[sapi]], [[babi]], [[bawang]], [[endhog]], [[uyah]], lan [[mrica]] dibentuk kaya [[bal]].<ref name="internet1" />
# [[Jerman]]. Bakso diarani ''Frikadellen'' utawa ''Fleischpflanzerl'' utawa ''Fleischküchle''.<ref name="internet1" /> Kang paling misuwur ya iku bakso [[Jerman]] ''Königsberger Klopse'' kang isiné [[anchovy]] utawa gerèh lan dipangan nganggo [[saos]] caper.<ref name="internet1" />
# [[Austria]]. Bakso gorèng diarani ''Fleischlaibchen'' utawa ''Fleischlaberl''.<ref name="internet1" />
 
== Bahan nggawé bakso ==
Bakso bisa digawé saka bahan-bahan kayatakaya ta daging sapi, [[iwak]] (iwak kang dagingé putih kayatakaya ta [[tengiri]], [[kakap]], [[kerapu]], [[tuna]], utawa [[iwak gabus]]), [[urang]], unus (nus), lan iwak pitik.<ref name="internet5">[http://bos.fkip.uns.ac.id/pub/ono/pendidikan/materi-kejuruan/pertanian/teknologi-hasil-pertanian-dan-perikanan/pengolahan_bakso_ikan.pdf http://bos.fkip.uns.ac.id/](dipunundhuh tanggal 9 MeiMèi 2011)</ref>
Jenengé bakso biyasané padha kaya daging kang dadi bahané.<ref name="internet5"/> Umpamané bakso kang digawé saka iwak, diarani bakso iwak, bakso kang digawé saka sapi diarani bakso sapi, bakso kang diiséni buah, diarani bakso buah, lan liya-liyané.<ref name="internet5"/>
 
== Kaséhatan ==
Yen nggawé bakso ana uga kang dicampur karo [[boraks]] utawa [[bleng]].<ref name="internet6"/> Gunané kanggo nggawé bakso luwih kenyal kaya daging lan luwih awét.<ref name="internet6">[http://www.suaramerdeka.com/harian/0709/03/ragam05.htm Boraks Ada dalam Makanan Kita, Suara Merdeka http://www.suaramerdeka.com/](dipunundhuh tanggal 9 MeiMèi 2011)</ref> Iki ndadekakendadèkaké bakso tau dianggep panganan kang kurang aman karo [[BPOM]].<ref name="internet6"/> BPOM ngélingaké yèn ngonsumsi jajanan kang ngandhut boraks kang akèh nganti [[5]] nganti [[10]] [[taun]] bisa ningkataké resiko [[penyakitlelara]] [[kanker]] ''hati''.<ref name="internet7">[cite web|url=http://www.suaramerdeka.com/English/index.php?page=infodtl&InfoID=8&dtl=1|title=Watch Out For The Food We Consume|last=Staff writer|year=2006|publisher=Directorate of Consumer Protection, Jakarta, Indonésia|accessdate=2009-02-10 http://www.suaramerdeka.com/](dipunundhuh tanggal 9 MeiMèi)</ref> Mulané bakso kang didol ing pasar tradisional lan pasar swalayan diwajibké bébas boraks.<ref name="internet7"/>
 
== GaleriGladri ==
 
<gallery>