|
|name= Abjad Jawi
|type=[[Abjad]]
|languages= [[Basa MelayuMalayu|MelayuMalayu]] <br /> [[Basa Acèh|Acèh]] <br /> [[Basa Banjar|Banjar]] <br /> [[Basa Minangkabau|Minangkabau]] <br /> [[Basa Tausūg|Tausūg]] <br /> sapérangan basa liyané ing Asia Kidul-Wétan
|time= ~circa 1300 [[Masèhi|M]] nganti saiki
|fam1=[[Hiéroglif Mesir|Mesir]]
[[Gambar:Jawi_alphabet.png|thumb|300px|right|Abjad Jawi.]]
Aksara '''Gundhil''' utawa diarani Aksara '''Jawi''' ([[Basa MelayuMalayu]]) ([[Basa Arab]]: جوي) (utawa '''Yawi''' ing laladan [[Patani]]) iku aksara utawa abjad arab sing diowahi kanggo nulisaké [[Basa MelayuMalayu]]. Abjad iki dipigunakaké minangka salah siji tulisan resmi ing [[Brunei]], lan uga ing [[Malaysia]], [[Indonésia]], [[Filipina]] kidul, Patani ing Thailand kidul lan [[Singapura]] kanggo kaperluan religius.
== Sajarah ==
Lairé aksara iki kagandhèng sacara langsung karo tekané [[agama]] [[Islam]] ing Nusantara. Abjad iki didhasaraké menyang abjad Arab lan dipigunakaké kanggo nulis pocapan MelayuMalayu. Kanthi mangkono, ora bisa disélaki anané tambahan utawa modifikasi sawetara aksara (huruf) kanggo ngakomodasi uni sing ora ana jroningsajeroning basa Arab (upamané pocapan /o/, /p/, utawa /ŋ/).
Bukti paling wiwitan tulisan Jawi iki ana ing [[Malaysia]] ya iku arupa [[Prasasti Terengganu]] sing mawa tarikh 702 HijriahHijriyah utawa abad ka-14 Masehi (Tarikh iki rada problematis amarga angka taun iki ditulis, ora nganggo angka). Ing prasasti iki mung bisa kawaca ''tujuh ratus dua'': 702H. Ananging tembung ''dua'' iki bisa diiloni nganggo tembung liya: (20 nganti 29) utawa ''-lapan'' -> ''dualapan'' -> "delapan". Tembung iki bisa uga ditambahi tembung "sembilan". MergaAmarga saka iku kamungkinan tarikh iki dadi akèh: (702, 720 - 729, utawa 780 - 789 H). Nanging amarga [[prasasti]] iki uga nyebut yèn [[taun]] iki arupa "Taun Kepiting" mula mung ana rong kamungkinan sing sisa: ya iku taun 1326M utawa 1386M.
Abjad Jawi iku salah siji saka abjad pisanan sing dipigunakaké kanggo nulis basa MelayuMalayu, lan digunakaké wiwit jaman [[Krajaan Pasai]], nganti jaman [[Kasultanan Malaka]], [[Kasultanan Johor]], lan uga [[Kasultanan AcehAcèh]] sarta [[Kasultanan Patani]] ing [[abad ka-17]]. Bukti panggunaan iki ditemokaké ing [[Batu Bersurat Terengganu]], mawa tarikh 1303 Masehi ( utawa 702H ing [[Kalendher Islam]]). Panggunaan alfabet Romawi pisanan ditemokaké ing pungkasan [[abad ka-19]]. Abjad jawi minangka tulisan resmi saka [[Negeri-negerinagari MelayuMalayu Tidak Bersekuthu]] ing jaman kolonialisme [[BritaniaKarajan Manunggal]].
Ing jaman biyèn, abjad jawi duwé peran wigati jroningsajeroning masarakat. Abjad iki dipigunakaké minangka médhia perantara jroningsajeroning kabèh urusan tata usaha, adat istiadat, lan dedagangan. Minangka conto, huruf iki dipigunakaké uga jroningsajeroning prejanjèn-prejanjèn wigati antara pihak rajaratu MelayuMalayu karo pihak Portugis, Walanda, utawa Inggeris. Saliyané iku, pernyataantetélan kamardikan 1957 tumrap nagara Malaysia sebagéyansapérangan uga tinulis nganggo aksara jawi.
Saiki aksara iki dipigunakaké kanggo urusan karohanian lan tata usaha budaya MelayuMalayu ing [[Terengganu]], [[Kelantan]], [[Kedah]], [[Perlis]], lan [[Johor]]. Wong-wong MelayuMalayu ingi [[Patani]] isih migunakaké aksara Jawi nganti saiki.
== Aksara Jawi ==
|}
Aksara sing werna klawu arupa aksara rékan sing mung ana ing [[basa MelayuMalayu]] lan ora ana ing aksara Arab asliné.
== Uga delengen ==
| 