Pethèt: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Pras (parembugan | pasumbang)
c Pras memindahkan halaman Pethet ke Pethèt: diakritik
Ganyong (parembugan | pasumbang)
Tanpa ringkesan besutan
Larik 1:
{{Taxobox
| name = Lamtoro
| image = Leucaena_leucocephala.jpg
| image_width = 240px
| regnum = [[Plantae]]
| divisio = [[Flowering plant|Magnoliophyta]]
| classis = [[Magnoliopsida]]
| ordo = [[Fabales]]
| familia = [[Fabaceae]]
| subfamilia = [[Mimosoideae]]
| genus = ''[[Leucaena]]''
| species = '''''L. leucocephala'''''
| binomial = ''Leucaena leucocephala''
| binomial_authority = ([[Jean-Baptiste Lamarck|Lamk.]]) [[de Wit]]
| synonyms =
* ''Leucaena glauca'', (Linn.) Benth
* ''Mimosa glauca'', Linn.
* ''Acacia glauca'', Willd.
}}
'''PethètPethet''' uga diarani [[:idlamtoro|lamtoro]], [[mandingan]]/[[kemlandingan]] utawa ''petai cina''.<ref name="internet1"/>
PethètPethet nduwéni jeneng latin ''Leucaena leucocephala''.<ref name="internet1"/> Déné pethet iki kalebu famili ''Mimesaceae''.<ref name="internet1"/>
[[Tanduran]] iki ing basa [[Jawa]] uga diarani [[mlanding]]. <ref name="internet3"/>Ing [[Indonésia]] tanduran pethet kalebu akéh cacahé. <ref name="internet3"/> [[Godhong]] tanduran pethet kerep kanggo [[ramban]] pakan [[kéwan]], déné wijiné kang isih ijo biyasané kanggo [[masakan]] umpamane campuran [[buntil]] utawa [[bothok]]. [[Pupus]] godhonge uga kena kanggo campuran [[pecel]]. <ref name="internet3"/> Saliyané iku kayu pethet kang atos uga kena kanggo [[kayu]] [[obong]] utawa kanggo masak ing [[tungkuolah-olah]] utawaing [[pawon]]. <ref name="internet3"/>Ing [[dhaérah]] tartamtu ana kang ngunakaké godhong pethèt kang isih nom ([[pupus]]e) dadi tamba [tatu]] anyaran.<ref name="internet3">{{id}}[http://www.uny.ac.id/berita/fmipa/petai-cina-sebagai-obat-luka http://www.uny.ac.id](dipunundhuh tanggal 18 Mei 2011)</ref>
 
==Dhèskripsi==
[[Gambar:Leucaena leucocephala.jpg|thumb|250px|Pethet]]
Pethèt kalebu tanduran kang nduwèni [[witkayu]] kang atos, sanajan ukurané ora pati gedhé. <ref name="internet1"/>Pethet nduwéni [[godhong majemuk]] kang manggon ing ''tangkai'' kang nduwéni bilah ganda. Kembangé kaya [[jambul]], wernané [[putih]]. <ref name="internet1"/>Kembang pethèt diarani [[cengkaruk]]. <ref name="internet1"/>[[Woh]] pethèt amèh padha kaya woh [[peté]] kang jeneng latiné ''Parkia speciosa'', ananging ukurané luwih cilik.<ref name="internet1"/> Pethet uga nduwéni woh kang kulité luwih tipis tinimbang peté.<ref name="internet1"/>
[[Pohon]] atau perdu, tinggi hingga 20[[meter|m]]; meski kebanyakan hanya sekitar 10m. Percabangan rendah, banyak, dengan pepagan kecoklatan atau keabu-abuan, berbintil-bintil dan berlentisel. Ranting-ranting bulat torak, dengan ujung yang berambut rapat.<ref name=prosea_3025>E-Prosea Detail: [http://www.proseanet.org/prosea/e-prosea_detail.php?frt=&id=3025 ''Leucaena leucocephala'' (Lamk.) de Wit]</ref>
 
[[Daun]] majemuk menyirip rangkap, sirip 3—10 pasang, kebanyakan dengan kelenjar pada poros daun tepat sebelum pangkal sirip terbawah; daun penumpu kecil, segitiga. Anak daun tiap sirip 5—20 pasang, berhadapan, bentuk garis memanjang, 6—16(—21) [[milimeter|mm]] × 1—2(—5) mm, dengan ujung runcing dan pangkal miring (tidak sama), permukaannya berambut halus dan tepinya berjumbai.<ref name=prosea_3025/><ref name=steenis1981_216>[[Cornelis Gijsbert Gerrit Jan van Steenis|Steenis, CGGJ van]]. 1981. ''Flora, untuk sekolah di Indonesia''. PT Pradnya Paramita, Jakarta. Hal. 216 (sebagai ''Leucàena glàuca'' Bth.).</ref>
 
[[Bunga]] majemuk berupa [[bongkol]] bertangkai panjang yang berkumpul dalam [[malai]] berisi 2-6 bongkol; tiap-tiap bongkol tersusun dari 100-180 kuntum bunga, membentuk bola berwarna putih atau kekuningan berdiameter 12—21 mm, di atas tangkai sepanjang 2—5 [[sentimeter|cm]].<ref name=icraf_1069/> Bunga kecil-kecil, berbilangan—5; tabung kelopak bentuk [[lonceng]] bergigi pendek, lk 3 mm; mahkota bentuk [[spatula|solet]], lk. 5 mm, lepas-lepas. Benangsari 10 helai, lk 1 cm, lepas-lepas.<ref name=steenis1981_216/>
 
[[Buah]] [[polong]] bentuk pita lurus, pipih dan tipis, 14—26 cm × 1.5—2 cm, dengan sekat-sekat di antara biji, hijau dan akhirnya coklat kering jika masak, memecah sendiri sepanjang kampuhnya. Berisi 15—30 biji yang terletak melintang dalam polongan, bundar telur terbalik, coklat tua mengkilap, 6—10 mm × 3—4.5 mm.<ref name=prosea_3025/><ref name=steenis1981_216/>
 
'''Pethèt''' uga diarani [[:idlamtoro|lamtoro]], utawa ''petai cina''.<ref name="internet1"/>
Pethèt nduwéni jeneng latin ''Leucaena leucocephala''.<ref name="internet1"/> Déné pethet iki kalebu famili ''Mimesaceae''.<ref name="internet1"/>
[[Tanduran]] iki ing basa [[Jawa]] uga diarani [[mlanding]]. <ref name="internet3"/>Ing [[Indonésia]] tanduran pethet kalebu akéh cacahé. <ref name="internet3"/> [[Godhong]] tanduran pethet kerep kanggo pakan [[kéwan]], déné wijiné biyasané kanggo [[masakan]]. <ref name="internet3"/> Saliyané iku kayu pethet kang atos uga kena kanggo [[kayu]] [[obong]] utawa kanggo masak ing [[tungku]] utawa [[pawon]]. <ref name="internet3"/>Ing [[dhaérah]] tartamtu ana kang ngunakaké godhong pethèt kang isih nom dadi tamba [tatu]] anyaran.<ref name="internet3">{{id}}[http://www.uny.ac.id/berita/fmipa/petai-cina-sebagai-obat-luka http://www.uny.ac.id](dipunundhuh tanggal 18 Mei 2011)</ref>
 
==Dhèskripsi==
Pethèt kalebu tanduran kang nduwèni [[wit]] kang atos, sanajan ukurané ora pati gedhé. <ref name="internet1"/>Pethet nduwéni [[godhong majemuk]] kang manggon ing ''tangkai'' kang nduwéni bilah ganda. Kembangé kaya [[jambul]], wernané [[putih]]. <ref name="internet1"/>Kembang pethèt diarani [[cengkaruk]]. <ref name="internet1"/>[[Woh]] pethèt amèh padha kaya woh [[peté]] kang jeneng latiné ''Parkia speciosa'', ananging ukurané luwih cilik.<ref name="internet1"/> Pethet uga nduwéni woh kang kulité luwih tipis tinimbang peté.<ref name="internet1"/>
 
Pethèt kalebu tanduran [[polong]] kang nduwèni isi cilik-cilik kang cacahé lumayan akèh.<ref name="internet1"/> Pethèt kerep didadèkaké [[pager]] tumrap para petani kang manggon ing [[désa|padésan]].<ref name="internet1"/> Carané tanduran pethèt ditandur ngubengi [[sawah]] utawa [[tegalan]].<ref name="internet1"/> Pethèt uga kena kanggo [[rabuk]].<ref name="internet1"/>
 
==Habitat==
[[Gambar:Subabool (Leucaena leucocephala) flowers, green pods & leaves in Kolkata W IMG 4299.jpg|thumb|left|180px|Kembang, woh lan godhong lamtoro. [[India]]. ]]
[[Gambar:Subabool (Leucaena leucocephala) dried pods in Kolkata W IMG 4301.jpg|thumb|left|180px|Woh lamtoro kang wis garing]]
Pethèt cocok urip ing dhataran rendah nganti panggonan kang dhuwuré [[1500]] [[mèter]] ing sandhuwuré lumahing [[segara]].<ref name="internet4">{{id}}[http://pusatpanduan.com/pdf/menanam-tanaman-petai-cina.html http://pusatpanduan.com](dipunundhuh tanggal 18 Mei 2011)</ref>Ing Indonésia pethèt mèh waé [[cures]] sawisé kaserang [[ama]] [[wereng]]. <ref name="internet1"/>
 
==Nengkaraké==
Pethèt bisa ditangkaraké nganggo [[wiji]] kang wis [[tuwa]] lan garing.<ref name="internet1"/> Cara liyané kanggo nangkaraké yaiku kanthi [[stèk pang]].<ref name="internet1"/>Saliyané iku pethèt uga kena ditangkaraké kanthi [[turus]] utawa [[kayu]] pethèt kang dicublekaké ing [[lemah]].<ref name="internet1"/>
 
==Dasanama==
Jeneng Lokal :
Petai cina ([[Indonesia]]), Mandingan, Kemlandingan, Lamtoro ([[Jawa]]); Palanding, Peuteuy selong ([[Sunda]]), Kalandingan ([[Madura]]).<ref name="internet1"/>
 
Jeneng liyané pethèt yaiku ''Leucaena glauca'', ''Benth''.<ref name="internet1">{{id}}[http://www.iptek.net.id/ind/pd_tanobat/view.php?id=146 http://www.iptek.net.id](dipunundhuh tanggal 18 Mei 2011)</ref>
Baris 41 ⟶ 68:
Déné godhong pethèt ngandhut zat aktif kang diarani [[alkaloid]], [[saponin]], [[flavonoid]], lan [[tanin]].<ref name="internet3"/>
 
== Asal-usul, anak jenis dan persebaran ==
Tanduran iki asli saka [[Meksiko]] lan [[Amerika Tengah]], lan sabanjure wong-wong [[Spanyol]] nggawa [[winih]]e menyang jajahane [[Filipina]] ing akhir abad XVI lan saka papan iki lamtoro banjur sumebar kanngo eyub-eyub, kayu bakar lan pakan ingon-ingon.<ref name=nfta_97-06>FACT Sheet: [http://www.winrock.org/fnrm/factnet/factpub/FACTSH/leucaena.htm ''Leucaena leucocephala'' - a versatile nitrogen fixing tree]. FACT 97-06, September 1997.</ref>
 
Lamtoro gampang tuwuhe lan banjur ndrebala ing negara-negara [[tropika|tropis]] ing [[Asia]] lan [[Afrika]]; kalebu [[Indonesia]]. Tanduran iki nduweni 3 sub[[spesies]], yaiku:<ref name=icraf_1069/>
* ''Leucaena leucocephala'' ssp. ''leucocephala''; yaiku jinis kang disebarake dening wong Spanyol. ing [[Jawa]] dikenal '''mandingan'', '''lamtoro''' utwa '''petai cina''' ‘lokal’, dhuwur wite watara 5 m lan mung cilik sarta [[galih]]e atos.
* ssp. ''glabrata'' (Rose) S. Zárate. Dikenal '''''lamtoro gung''''', kang luwih gedhe ing samubarange (wit, godhong, kembang, woh) saka lamtor biasa, mula kasebut '''gung'''. Sarta,
* ssp. ''ixtahuacana'' C. E. Hughes; kang sumebar ing Meksiko lan [[Guatemala]].
 
==Ama==
Tanduran iki ora nduweni ama kang akeh, nanging mung ama [[kutu loncat]] (''Heteropsylla cubana'') kang tau ndadekake tanduran mandingan/lamtoro (dudu lamtoro gung) cures ing pira-pira panggon ing Indonesia akhit taun 1980-an.<ref name=nfta_97-06/>
==Chatetan suku==
{{reflist}}
 
[[Kategori:TetanduranTanduran]]
[[Kategori:wijiTanduran penghijauan]]
 
[[de:Weißkopfmimose]]