Hiyu: Béda antara owahan
Konten dihapus Konten ditambahkan
c Bot: Migrating 94 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7372 (translate me) |
c mbenakaké éjaan using AWB |
||
Larik 24:
}}
'''Iwak hiyu''' utawa uga diarani '''iwak cucut''' iku saklompok ([[superordo]] '''Selachimorpha''') [[iwak]] mawa krangka [[balung enom]] sing lengkap <ref name="Budker">{{cite book| last= Budker|first=Paul|title=The Life of Sharks|publisher=Weidenfeld and Nicolson| location=London| date=1971| id= SBN 297003070}}</ref> lan awak sing [[ramping]]. Hiyu ambegan kanthi migunakané limang bolongan [[insang]] (sok-sok enem utawa pitu, gumantung spesiesé) ing sisih kiwa lan tengen ndhasé, utawa diwiwiti rada mburi endhas. Awakéhiyu dilapisi kulit ''dermal denticles'' kanggo ngreksa kulité saka karusakan, saka [[parasit]], lan kanggo nambah [[dinamika banyu]].<ref name="Budker" /> Hiyu nduwèni sapérangan larik untu sing bisa gumanti.
Hiu nyakup spesies sing gedhéné saukuran tlapak tangan [[hiyu pigmi]], ''Euprotomicrus bispinatus'', sawijining spesies saka laut jero sing dawané mung 22 cm, nganti [[hiyu paus]], ''Rhincodon typus'', iwak paling gedhé, sing tambah gedhé nganti watara 12 meter lan sing, kaya [[iwak paus]], mung mangan [[plankton]] liwat alat panyaring ing cangkemé. [[Hiyu banteng]], ''Carcharhinus leucas'', iku hiyu sing paling misuwur saka sapérangan spesies sing mbluru ing banyu laut uga ing banyu tawar (jinis iki ditemokaké ing [[Tlaga Nikaragua]], ing [[Amérika Tengah]]) lan ing [[delta kali|delta-delta]].<ref>{{cite book| last=Allen| first=Thomas B. |date=1999| title=The Shark Almanac|location=New York| publisher=The Lyons Press |id= ISBN 1-55821-582-4}}</ref>
Iwak hiu iki iwak kang angèl bisa mbédakaké werna.<ref name="internet1">{{id}} [http://tekno.liputan6.com/berita/201101/316626/ternyata_hiu_tak_bisa_bedakan_warna tekno.liputan6.com] ''Ternyata hiu tidak bisa bedakan warna'' (Kaundhuh tanggal 7 Juli 2011)</ref> Asil panalitèn saka Australia, kanthi tèknik micro-spectrophotometry, yaiku kanthi fokus marang sèl rétina kang ana 17 jinisé iwak hiyu sing kasil kecekel ana segara Queensland lan Australia Kulon.<ref name="internet1"/>
Jinising iwak hiyu kayata: bideye thresher, longfin mako, oceanic whitetip, porbeagle, common thresher, silky, smooth hammerhead, lan crocodile, hiu blue dan shortfin mako.<ref>{{id}} [http://nasional.kompas.com/read/2008/10/30/22232222/ilmuwan.
Ing [[Indonésia]] ana kuthané kang duwé pralambang iwak hiyu yaiku [[kutha Surabaya]].<ref name="internet2">{{id}} [http://www.kidnesia.com/layout/set/print/Kidnesia/Karya-Kita/karya-Lain/Asal-Usul-Kota-Surabaya www.kidnesia.com] (Kaundhuh tanggal 8 Juni 2011)</ref> Iwak hiyuné kanthi jeneng Sura lan kéwan [[baya]] kanthi jeneng baya ing basa Indonésiané ''Buaya''.<ref name="internet2"/> Ing [[Ciamis]], [[Jawa Kulon]], Désa Karang Jaladri ana objèk wisata kang arané Watu Hiu.<ref>{{id}} [http://metrotvnews.com/metromain/news/2011/06/08/53993/Mayat-Membusuk-Penuh-Tusukan-Ditemukan-di-Batu-Hiu metrotvnews.com] (21 Juni 2011)</ref>
Larik 44:
== Hiyu ing mitologi ==
Hiyu pinunjul banget ing [[mitologi Hawaii]]. Ana
Mitologi Hawaii uga ngandhut akèh [[déwa]] hiyu. Wong-wong percaya yèn hiyu iku panjaga samodra, lan hiyu-hiyu mau disebut Aumakua:<ref>{{cite web | url=http://www.sacred-texts.com/pac/hm/hm32.htm|title=Hawaiian Mitologi|accessdate=13 Sept. 2006}}</ref
* '''Kamohoali'i''' – Déwa hiyu sing paling misuwur lan diurmati. Déwa iki luwih tuwa lan nyenengi seduluré [[Pele (mitologi)|Pele]],<ref>{{cite web | url = http://www.mythicalrealm.com/legends/pele.html | title = Pele, Goddess of Fire (Pele, Dewi Api)| accessdate = 13 Sept. 2006}}</ref> lan tetulung sarta mlaku bareng menyang [[Hawaii]]. Déwa iki bisa njupuk rupa manungsa lan iwak. Sawijining tebing sing dhuwur ing kawah Kilauea dianggep minangka salah siji papané sing paling suci. Ing salah siji papan iku, déwa iki nduwé sawijining ''he'iau'' (kuil) sing dipisungsungaké kanggoné ing saben lemah sing ngarah laut ing pulo Moloka'i.
[[Gambar:Parts of a shark.svg|thumb|350px|Bageyan-bageyan iwak hiyu]]
Larik 58:
* '''Kuhaimoana''' – Dhèwèké iku sedulur lanangé Pele lan dedunung ing pulo Ka'ula. Dawané jaré 55 m lan arupa bojoné Ka'ahupahau.
* '''Kauhuhu''' – Dhèwèké iku raja hiyu sing kejem sing urip ing sawijining guwa ing Kipahulu ing pulo Maui. Sok-sok dhèwèké pindhah nuju guwa liyané ing sisih angin semribit saka pulo Moloka'i.
* '''Kane-i-kokala''' – Sajinis déwa hiyu sing nylametaké wong-wong sing klelep kapalé kanthi nggawa wong-wong mau menyang pesisir. Wong-wong sing nyembah ora gelem mangan, ndumuk utawa ngliwati asep kokala, iwaké sing suci.
Ing budaya-budaya Samodra Pasifik liyané, '''Dakuwanga''' iku déwa hiyu sing uga arupa pamangsa jiwa-jiwa sing kesasar.
Ing Yunani kuna, wong dilarang mangan daging hiyu ing festival-festival wong wadon.
Larik 78:
== Rujukan ==
{{Reflist|2}}
<div class="references-small">
Larik 108:
* [http://www.oceanconservancy.org/sharks The Ocean Conservancy: Sharks]
{{kéwan-stub}}▼
[[Kategori:Sato kéwan]]
[[Kategori:Hiyu| ]]
▲{{kéwan-stub}}
| |||