Sana Warisan Donya: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c mbenakaké éjaan using AWB
c mbenakaké éjaan using AWB
Larik 1:
[[Gambar:World Heritage logo.png|150px|right]]
'''Situs Warisan Donya UNESCO''' kuwiiku arupa situs-situs spesifik (kayadéné [[alas]], [[gunung]], [[tlaga]], [[segara wedhi]], [[monumèn]], [[bangunan]], [[:wiktionary:complex|komplèks]], utawa [[kutha]]) kang wis dinominasèkaké lan disarujuki kanggo dilebokaké jroning daftar kang direksa déning [[Program Warisan Donya Internasional]] kang digulawenthah déning ''Komité Warisan Donya'' [[UNESCO]], kang dumadi saka 21 nagara anggota, kang dipilih déning '''Majelis Umum NegaraNagara-nagara Anggota''' kanggo mangsa jabatan tinamtu.<ref>{{cite web
|url=http://whc.unesco.org/en/185/
|title=About World Heritage
Larik 6:
|accessdate=2006-10-14
}}</ref>
Tujuan program yakuwiyaiku gawé katalog, milih, lan ngreksa situs-situs [[warisan budaya]] kang kawentar (pinunjul) utawa [[warisan alam]] kang wigati minangka warisan kanggo [[manungsa|kamanungsan]]. Kanthi kondisi tartamtu, situs-situs kang wis kadaftar bisa olèh dana saka "Dana Warisan Donya". Program iki diadegagaké bareng karo anané Konvènsi bab pangreksan budaya donya lan warisan alam, kang disahké déning Konferènsi Umum UNESCO ing [[16 November]] [[1972]]. Wiwit kuwiiku, 184 (data Juli [[2007]]) nagara-nagara anggota wis ngratifikasi konvènsi kasebut.
 
Nalika taun [[2007]], ana 851 situs kang wis kadaftar: 660 situs budaya, 166 situs alam, lan 25 campuran, dumunung ing 142 nagara anggota. UNESCO nyathet saben situs kanthi nomer idhentifikasi kang béda siji lan sijiné; nanging usulan anyar sering klebu situskang wis mlebu sadurungé, banjur didaftar minangka bagéan panjelasan kang luwih gedhé. Akibaté, sistem penomeran nganti luwih saka 1200, senajan luwih sethithik ana ing daftar kang sabeneré.
 
Saben situs warisan donya kuwiiku tetep darbèké nagara miturut dunungé, nanging dianggep dadi kapentingan masyarakat internasional kanggo ngreksa situs mau kanggo generasi kang bakal teka. Protèksi lan konsèrvasi situs-situs iki dadi kawigatèn kabèh nagara ing donya.
 
== Sajarah ==
=== Pra-konvènsi ===
Ing taun [[1959]], pamaréntah [[Mesir]] mutusaké arep mbangun [[bendungan Aswan]], sawijining proyèk kang bakal ngelepaké lembah kang ngandhut warisan peradababn kuna kayadéné kuil [[Abu Simbel]]. UNESCO banjur nganakaké kampanye gedhèn-gedhèn ing donya kanggo njaga situs mau kanggo ngadhepi usulan Mesir lan [[Sudan]]. Kuil Abu Simbel lan Kuil [[Philae]] sidané diprithili secuil mbaka secuil lan ditata manèh, dipindhah menyang papan kang luwih dhuwur. Béya kanggo proyèk mau udakara US $80 yuta, watara $40 yuta saka béya mau dikumpulaké saka 50 nagara. Bab kuwiiku dianggep suksès, lan dadi conto kanggo kampanye proyèk-proyèk liya yakuwiyaiku ing antarané panylametan [[Venesia]] lan lagunané, ing [[Italia]], reruntuh [[Mohenjo-daro]] ing [[Pakistan]], lan Candhi [[Borobodur]] ing [[Indonesia]]). UNESCO banjur miwiti gawé rancangan konvènsi [[Déwan Internasional bab Monumèn lan Situs]], kanggo ngreksa warisan budaya umum kanggo kamanungsan.
 
=== Konvènsi lan latar mburi ===
[[Amérika Sarékat]] miwiti gagasan kanggo nggabungaé konsèrvasi budaya lan konsèrvasi alam. Konferènsi Gedhung Putih ing taun [[1965]] mutusaké kanggo ngadegaké sawijining Badan Warisan Donya (''World Heritage Trust'') kanggo ngreksa "situs-situs alam lan tlatah éndah pang pinunjul ing donya lan situs mawa sajarah kanggo pedunungpadunung donya mangsa saiki lan sing bakal teka." Badan Internasional kanggo Konsèrvasi Alam ( ''[[International Union for Conservation of Nature]]'' ) uga gawé usulan kang padha ing taun [[1968]], lan diusulaké taun [[1972]] marang Konferènsi Lingkungan Urip PBB ing Stockholm, [[Swedia]].
 
Pungkasané siji tèks disarujuki déning kabèh nagara kang mèlu guyub, lan ''Konvènsi bab protèksi warisan budaya lan alam donya" disahaké déning Konferènsi Umum UNESCO ing tanggal [[16 November]] [[1972]].
Larik 62:
* '''VIII'''. "minangka conto kang pinunjul (''outstanding'') makili tataran utama sajarah bumi, klebu rekaman kauripan, prosès [[geologi]] wigati kang isih lumaku jroning owah-owahan wangun [[bumi]], utawa wujud ''geomorphic'' utawa ''physiographic'' kang wigati";
* '''IX'''. "minangka conto wigati kang makili prosès ekologis lan biologis wigati kang isih lumaku jroning [[évolusi]] lan owah-owahan kulit bumi (''terrestrial''), banyu tawa (''fresh water''), ékosistem panté lan [[segara]], komunitas tanduran lan kéwan ";
* '''X'''. "ngandhut habitat alami kang paling wigati lan pinunjul kanggo konsèrvasi (ing panggonan kuwiiku) kaanékaragaman biologi, klebu spesies kang kaancam bakal punah, kang wigati tumrap nilai uiversal kang pinunjul saka kapentingan èlmu utawa [[konsèrvasi]]."
 
== Statistik ==
{{See also|Tabel Situs Warisan Donya miturut nagara}}
Sawetara iki ana 851 situs warisan donya duunung ing 142 nagara anggota. Saka cacah iki mau, 660 ing antarané arupa situs budaya, 166 situs alam lan 25 situs campuran. Klasifikasi sabanjuré klebu klasifikasi miturut nagara anggota ing lima zona geografis: [[Afrika]], [[NegaraNagara-nagara Arab]] (dumadi saka nagara-nagara Afrika Lor lan [[Wétan Tengah]]), [[Asia-Pasifik]] (klebu [[Australia]] lan [[Oseania]]), [[Eropah]] lan [[Amérika Lor]] (utamané, [[Amérika Sarékat|USA]] lan [[Kanada]]), lan [[Amerika Latin]] lan [[Karibia]].
 
Minangka cathetan: [[Rusia]] lan nagara-nagara [[Kaukasus]] diklasifikasèkaké mlebu zona Eropah lan Amérika Lor.
Larik 90:
| 9%
|-
! [[NegaraNagara-nagara Arab]]
| 3
| 58
Larik 137:
!Tanggal wektu
!Kutha
!Nagara
!Negara
|-
! 1