Tribhuwana Wijayatunggadewi: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c gawé using AWB
Arupako (parembugan | pasumbang)
c éjaan, replaced: yaiku → ya iku (7) using AWB
Larik 33:
| place of burial =
|}}
'''Tribhuwana Wijayatunggadewi''' iku panguwasa katelu [[Majapait]] sing mrintah taun 1328-1351. Saka [[prasasti Singasari]] (1351) diweruhi gelar abhisekané yaikuya iku '''Sri Tribhuwanotunggadewi Maharajasa Jayawisnuwardhani'''.
 
== Silsilah Tribhuwana ==
Jeneng asli Tribhuwana Wijayatunggadewi (utawa dicekak Tribhuwana) yakuwi '''Dyah Gitarja'''. Dhéwéké putriné [[Radèn Wijaya]] lan [[Gayatri]]. Kagungan adhi kandhung jenengé [[Dyah Wiyat]] lan mas tiri karan [[Jayanagara]]. Nalika jaman pamrintahan Jayanagara ([[1309]]-[[1328]]) Tribhuwana diangkat dadi penguasa ing Jiwana diwènèhi gelar '''Bhré Kahuripan'''.
 
Miturut kitab ''[[Pararaton]]'', Jayanagara kewedén amarga mbebayani tahtané, mula adhik putri keloroné ora diéntokaké nikah. Sawisé Jayanagara séda taun 1328, para [[ksatriya]] teka arep nglamar adhik putri keloroné. Pungkasané, sawisé ditindakaké sayembara, kaéntuk wong lanang loro, yaikuya iku Cakradhara minangka bojoné Dyah Gitarja, lan [[Kudamerta]] minangka bojoné [[Dyah Wiyat]].
 
Cakradhara ginelar Kertawardhana Bhre Tumapèl. Sawisé nikah, Cakradhara lan Dyah Gitarja duwé putra Dyah Hayam Wuruk lan Dyah Nertaja. [[Hayam Wuruk]] banjur diangkat dadi [[yuwaraja]] ginelar Bhre Kahuripan utawa Bhre Jiwana, dene Dyah Nertaja dadi Bhre Pajang.
Larik 45:
Miturut kitab [[Negarakertagama]], Tribhuwana munggah takhta merga diprèntah ibuné, ([[Gayatri]]) taun [[1329]] nggantikaké Jayanagara kang wis séda taun 1328. Nalika Gayatri séda taun [[1350]], pamrintahan Tribhuwana uga bubar.
 
[[Pawarta]] kuwi mènèhi kesan yén Tribhuwana munggah takhta merga makili Gayatri. Senajan Gayatri mung putri ragil Kertanagara, nanging dhéwéké siji-sijiné kang isih urip ing sakupengé bojo-bojoné [[Raden Wijaya]] mula Tribhuwana entuk warisan takhta Jayanagara kang séda tanpa duwé keturunan. Nanging nalika kuwi Gayatri wis dadi [[pendeta]] [[Buddha]], mula pamrintahané diwakili déning putriné, yaikuya iku Tribhuwana Tunggadewi.
 
Miturut kitab Negarakretagama, Tribhuwana mrintah didhampingi bojoné, Kertawardhana. Ing taun [[1331]] Tribhuwana bisa numpas pemberontakan dhaérah Sadeng lan Keta. Miturut kitab Pararaton ana persaingan antarané [[Gajah Mada]] lan Ra Kembar nalika ngrebutaké posisi panglima penumpasan Sadeng. Banjur, Tribhuwana budhal dhéwé dadi panglima anggoné nyerang Sadeng, dikancani sepupuné, [[Adityawarman]].
 
Prastawa penting sabanjuré sajroning kitab [[Pararaton]] yaikuya iku Sumpah Palapa kang dituturaké Gajah Mada nalika dilantik dadi ''rakryan patih Majapahit'' taun [[1334]]. Gajah Mada gawé sumpah ora bakal mangan énak (rempah-rempah) sadurungé bisa naklukaké kepulowan [[Nuswantara]] ing sangisoré [[Majapahit]].
 
== Akhir Hayat Tribhuwana ==
Tribhuwana Wijayatunggadewi mudhun saka takhtane kira-kira taun [[1351]] (sawise gawé [[prasasti Singasari]]). Tribhuwana banjur dadi Bhre Kahuripan maneh kang kalebu ing ''Saptaprabhu'', yaikuya iku ''dewan pertimbangan agung'' kang duweni anggota saka keluarga kerajaan. Kang dadi raja [[Majapahit]] sabanjure yaikuya iku putane, [[Hayam Wuruk]].
 
Ora ana pesthine kapan Tribhuwana seda. Kitab Pararaton mung nyritakake yen Bhre Kahuripan iku seda sawise pengangkatan Gajah Enggon dadi patih ing taun [[1371]].
 
Miturut kitab Pararaton, Tribhuwanotunggadewi didharmakake ing [[Candi]] Pantarapura kang dumunung ing Desa Panggih. Dene bojone, yaikuya iku Kertawardhana Bhre Tumapel seda taun [[1386]], lan didharmakake ing Candi Sarwa Jayapurwa, kang dumunung ing Desa Japan.
 
== Rujukan ==