Atom: Béda antara owahan

'''Atom''' yaiku satuan dhasar [[matèri]], kang kasusun saka [[inti atom]] lan uga [[èlèktron]] minangka momotan negatif kang ngubengi. <ref name="buku1">{{cite book

| oclc=10916778 }}</ref> Inti atom kasusun saka [[proton]] kang muatané [[positif]], lan [[neutron]] kang muatané nétral.<ref name="buku1"/> Èlèktron-èlèktron kang ana ing sawijining atom kajiret ana ing inti atom déning [[gaya èlèktromagnètik]].<ref name="buku1"/> Sakumpulan atom kuwiiku bisa gegandhèngan siji klawan liyané lan mbentuk sawijining [[molekul]].<ref name="buku1"/> Atom kang ana kandhutané [[proton]] lan [[èlèktron]] kang pada sipaté netral, déné kang duwÉ kandhutan [[proton]] lan [[èlèktron]] kang béda sipat positif utawa negatif lan dijenengi [[ion]].<ref name="buku1"/> Atom diklompokaké miturut gunggung proton lan neutron kang ana ing inti atom kuwiiku.<ref name="buku1"/> Gunggung proton ana ing atom nentokaké [[unsur kimia]] atom kuwiiku, lan jumlah [[neutron]] nentukaké [[isotop]] unsur kuwiiku.

<ref name="buku1"/> Istilah atom asalé saka [[Basa Yunani]] (ἄτομος/átomos, α-τεμνω), kang tegesé ora bisa ditugel utawa ora bisa dibagi-bagi.<ref name="unesa hhmamsotu3"/> Konsèp atom dadi komponèn kang ora bisa dibagi-bagi manèh pisanan diajokaké déning filsuf [[India]] lan [[Yunani]].<ref name="unesa hhmamsotu3"/> Ana ing [[abad kaping-17]] lan [[abad kaping-18|kaping-18]], para [[kimiawan]] nentokaké dhasar-dhasar pamikiran iki kanthi nuduhaké sawijining dat-dat kang ora bisa dibagi-bagi manèh nganggo métodhe-métodhe kimia.<ref name="unesa hhmamsotu3"/> Nganti tekan pungkasaning [[abad kaping-19]] lan wiwitan [[abad kaping-20]], para [[fisikawan]] bisa nemokaké struktur lan komponèn-komponèn subatom ana ing sajeroné atom, iki mbuktèkaké yèn atom dudu ora bisa dibagi manèh.<ref name="unesa hhmamsotu3"/> Prinsip-prinsip [[mékanika kuantum]] kang digunakaké para fisikawan banjur bisa gawé modhèl atom.<ref name="unesa hhmamsotu3">{{cite web | first=Hans | last=Haubold | coauthors=Mathai, A. M. | year=1998 | url=http://www.columbia.edu/~ah297/unesa/universe/universe-chapter3.html | title=Microcosmos: From Leucippus to Yukawa | work=Structure of the Universe | publisher=Common Sense Science | accessdate=2008-01-17 }}</ref>

Inti atom kapérang saka proton lan neutron kang karoncé bebarengan ing punjer atom. Sacara kolèktif, proton lan neutron kasebut diarani [[nukleon]] (partikel panyusun inti). Dhiamèter inti atom watara 10^-15−15 tekan 10^-14−14m.<ref>{{en}}{{cite book

| doi=10.1016/j.nuclphysa.2003.11.003 }}</ref>

Para kimiawan biyasané migunakaké satuan [[mol]] kanggo nyatakaké gunggung atom. Sak mol didhéfinisikaké minangka gunggung atom kang ana ing 12 gram persis karbon-12. Gunggung iki yaiku watara 6,022{{Esp|23}}, kang ditepungi uga kanthi jeneng [[tetapan Avogadro]]. Kanthi mangkono sawijining unsur kanthi massa atom 1 u bakal duwé sak mol atom kang massané 0,001 &nbsp;kg. Minangka conto, [[Karbon]] duwé massa atom 12 u, saéngga sak mol karbon atom duwé massa 0,012&nbsp;kg.<ref name=iupac>Mills ''et al.'' (1993).</ref>

Nalika sawijining spèktrum ènèrgi kang sambung terus dipancaraké liwat sawijining gas utawa uga plasma, sapérangan foton diserep déning atom, nyebabaké èlèktron pindhah aras ènèrgi. Èlèktron kang kaèksitasi bakal sacara spontan mancaraké ènèrgi iki minangka foton lan tiba manèh menyang aras ènèrgi kang luwih cendhèk. Mula saka iku, atom duwé prilaku kayadéné bahan panyaring kang bakal mbentuk sadhèrètan [[pita absorpsi]]. Pangukuran [[spèktroskopi]] marang kekuwatan lan amba [[pita spèktrum]] ngidinaké panemton komposisi lan sifat-sifat fisika sawijining dat.<ref name=>{{cite web

[[Mikroskop panrowongan payaran]] (''scanning tunneling microscope'') iku sawijining mikroskop kang dipigunakaké kanggo ndeleng lumahing sawijining bendha ing tingkat atom. Alat iki migunakaké fénoména [[panrowongan kuantum]] kang ngidinaké partikel-partikel nembus sawar kang biyasané ora bisa diliwati.