Raja pati Desember

Raja pati Dhésèmber utawa Prastawa Patènan Dhésèmber iku sawijining prastawa sing kadadéan ing tanggal 8 Dhésèmber 1982. Nalika iku ana 15 wong tahanan pulitik sing padha dipatèni rezim militèr sing kuwasa ing Suriname. Prastawa iki ninggal tilas sing jero ing Suriname lan saantara komunitas Suriname ing Walanda. Pamaréntah Walanda megat dhuwit pitulungé marang Suriname.

Prastawa raja pati

Limalas kurban iki ditémbak mati déning para militèr ing tlatahé bètèng Fort Zeelandia ing kutha krajan Paramaribo. Para militèr iki dikepalani déning panglima militèr kala iku Desi Bouterse. Antara para kurbané ana pangacara, wartawan lan pangusaha. Sawetara kurban iki ana sing lagi waé dicekel, sawatara ana sing wis dikunjara pirang-pirang sasi. Situasi lan kondisi kepriyé limalas wong iki téwas, nganti sepréné durung cetha. Para prawira militèr sing kala iku nyekel kuwasa nyatakaké manawa limalas wong iki, sing sabagéan lagi dicekel wengi iku, "ditémbak mati nalika nyoba lumayu". Nanging uga ana sing nyatakaké manawa wong-wong iki disiksa, dipatèni lan dièksekusi tanpa diadili. Lan uga ana sing nyatakaké manawa Desi Bouterse uga ana ing papan Fort Zeelandia nalika prastawa iki dumadi. Bouterse dhéwé sélak manawa dhèwèké dhéwé ana nalika prastawa iki dumadi. Nanging Bouterse ngakoni manawa dhèwèké iku mèlu tanggung jawab kanthi resmi.

Para kurban

• John Baboeram (38), pangacara
• Bram Behr (31), wartawan
• Cyrill Daal (48), pamimpin sarékat buruh
• Kenneth Gonçalves (42), pangacara
• Eddy Hoost (48), pangacara
• André Kamperveen (58), pangusaha
• Gerard Leckie (39), psikolog
• Sugrim Oemrawsingh (42), ngèlmuwan
• Lesley Rahman (28), wartawan
• Soerendre Rambocus (29), militèr
• Harold Riedewald (49), pangacara
• Jiwansingh Sheombar (25), militèr
• Jozef Slagveer (42), wartawan
• Robby Sohansingh (37), pangusaha
• Frank Wijngaarde (43), wartawan (ndarbèni kawarganagaran Walanda)

Wong kaping nembelas sing dicekel, ya iku pamimpin sarékat buruh Fred Derby, ujug-ujug diuculaké. Dhèwèké nglapuraké pangalamané ing tanggal 8 Dhésèmber 2000.

Dampak lan prosès kukum

Lagi bareng wis taunan, pamaréntah Suriname lagi ngurusi prakara Raja pati Dhésèmber iki kanthi resmi. Sawisé para kurban dipatèni, kabèh padha dikubur tanpa diotopsi luwih dhisik. Saliyané iku uga ora tau dilakoni sawijining invèstigasi kukum.

PBB

Ing taun 1983 para waris wolung kurban raja pati iki padha pradul marang Komité HAM PBB. Para waris iki nyatakaké manawa èksekusi iki nglanggar katentoan Prajanjian Internasional ngenani Hak-Hak Sipil lan Pulitik (PIHHSP). Saliyané iku para waris iki uga nyatakaké manawa ing Suriname ora ana piranti kukum manèh kanggo nuntut sing tanggung jawab. Pamaréntah Suriname ndhesek PBB supaya tuntutan iki dianggep ora absah, nanging Komité HAM PBB nyatakaké manawa Suriname iku nglanggar pasal 6 PIHHSP lan "15 kurban iki dipatèni kanthi sembarangan". Komité HAM PBB uga ngakon Suriname miwiti invèstigasi lan ngadili wong-wong sing tanggung jawab.

Para tersangka

• Errol Alibux
• Dick de Bie
• Etienne Boerenveen
• Desi Bouterse
• Benny Brondenstein
• Winston Caldeira
• Wim Carbière
• Steven Dendoe
• Iwan Dijksteel
• Roy Esajas
• Ernst Gefferie
• Arthy Gorré
• John Hardjoprajitno
• Orlando Heidanus
• Kenneth Kempes
• Iwan Krolis
• Lucien Lewis
• Harvey Naarendorp
• John Nelom
• Edgar Ritfeld
• Ruben Rozendaal
• Badrissein Sital
• Jimmy Stolk
• Imro Themen
• Marcel Zeeuw

Pranala njaba

• Prosès pangadilan militèr diwiwiti. Diaksès tanggal 13 April 2012
• (ing basa Walanda) Prastawa patènan Desember mbokmanawa wis kalaksanan sadina luwih awal, de Volkskrant, 5 Juli 2008. Diaksès tanggal 13 April 2012
• (ing basa Walanda) Decembermoorden.com (arsip)
• (ing basa Walanda) Freddy Derby nyritakaké pangalamané sawisé 18 taun Archived 2005-12-19 at the Wayback Machine., waterkant.net
• (ing basa Walanda) Berkas prastawa iki ing Wereldomroep