Tembung rangkep

(Kaelih saka Tembung Rangkep)

Tembung Rangkep (Basa Indonésia: Kata ulang), iku sakabèhing tembung (sanadyan mung sawanda), kang diwaca kaping pindho. Tembung Rangkep iki dibédakaké dadi telung warna, ya iku: tembung dwilingga, tembung dwipurwa lan tembung dwiwasana.

Tembung Dwilingga

besut

Miturut owah orané lingga

besut
  • Dwilingga padha swara, ya iku tembung kang diwaca kabèh linggané kaping pindho. Tuladhané: ibu-ibu, bapak-bapak, ésuk-ésuk, ramé-ramé.
  • Dwilingga salin swara, ya iku tembung kang diwaca kaping pindho nanging ana wanda vokal kang owah. Tuladhané: mloka-lumaku, mleba-lumebu, meta-metu, mrana-mréné.

Miturut tegesé

besut

Tembung dwilingga bisa dipérang miturut tegesé utawa dadiné, ya iku:

  • Dadi tembung aran. Tuladha: undur-undur, uget-uget, alang-alang, ari-ari, ali-ali.
  • Dadi tembung kaanan. Tuladha: mangar-mangar, kelap-kelip, rintik-rintik.
  • Mbangetaké. Tuladha: Aja asin-asin (aja asin banget), Aja seru-seru (aja seru banget).
  • Tansah. Tuladha: Wis ajar kok ora bisa-bisa (tansah ora bisa), Arep wiwit maca kok lali-lali waé (tansah lali).
  • Sanadyan. Tuladha: Alon-alon (sanadyan alon), cilik-cilik (sanadyan cilik).
  • Wektu. Tuladha: Awan-awan, bengi-bengi, bedhug-bedhug.
  • Paling. Tuladha: Murah-murahé, akèh-akèhé, larang-larangé.

Tembung Dwipurwa

besut

Tembung Dwipurwa iku tembung kang diwaca kaping pindho mung ing wanda kang pisanan baé. Tuladha: dedunung, tetuku, lelaku, leluri,sesawangan, pepadha

Tembung Dwiwasana

besut

Tembung Dwiwasana iku tembung kang diwaca kaping pindho mung ing wanda kang kapindho (mburi). Tuladha: cekikik, cekakak, jelalat, mbedhudhug, jegègès,

Wacan

besut
  • Kawruh Basa Jawa Pepak, Daryanto S.S., Penerbit Apollo Surabaya, 1999.
  • Tata Basa Jawa, Dr. Purwadi, M.Hum. etal., Penerbit Media Abadi Yogyakarta, Cetakan Pertama Agustus 2005, ISBN 979-3525-50-9.
  • Paramasastra Basa Jawa, Dr. Aryo Bimo Setyanto, SH., Penerbit Panji Pustaka, Yogyakarta, Cetakan Pertama Agustus 2007, ISBN 979-25-2732-X.