Vocan Santa Maria
Vokan Santa Maria inggih punika salah satunggaling nama gunung geni ingkang taksih aktif ingkang manggèn wonten ing Guatemala, celak kaliyan kutha Quetzaltenago. Wonten ing taun 1902 wonten salah satunggaling jeblugan gunung ingkang paling ageng wonten abad 20, sabibaripun Gunung pelee ingkang manggèn wonten ing Martinique kaliyan Soufriere wonten ing St Vincent.[1] Kerucut ingkang utami wonten ing santa boten aktif malih. Tanah wonten ing sakiwa tengenipun gunung, dipun-ginakaken kanggé lahan tetanèn. Wonten ing papan kasebat, masarakat sami nandur Kopi. PApan ingkang saged kawastanan bebhayan inggih punika kutha El Pamar kaliyan San Felipe ingkang manggèn wonten ing sisih kidulipun gunung.[2]
Sajarah Géologi
besutSanta Maria minangka sapérangan saking Sierra Madre gunung geni, ingkang wiyaripun wonten ing sisih kilenipun Guatemala, dipunpisahaken saking Samudera Pasifik déning dataran ingkang wiyar. Gunung punika dumadi saking subsduksi saking Lempeng Cocos sangandhapipun Lempeng Karibia ingkang nyababaken pandamelaning Arc Amérika Tengah Vulkanik Letusan ingkang wonten ing Santa Maria dipunprakirakaken kawiwitan kirang langkung 30.000 taun kapungkur. Sampun pinten-pinten èwu taun letusanipun suda langkung alit, jeblugan punika ndamel kerucut ingkang ageng kaliyan inggil, sapunika kirang langkung dumugi 1.400 mèter (4.600 kaki) wonten ing inggil kutha Quetzaltenango.[3]
1902
besutLetusan ingkang kaping pisan wonten ing sajarah kadadosan nalika wulan Oktober 1902. Sadèrèngipun taun 1902 gunung punika sampun aktif kirang langkung 500 taun utawi sampun mangewu-èwu taun kapungkur.
- Nalika wulan Januari 1902 wonten kadadosan lindhu ingkang ageng.
- Nalika wonten ing tanggal 24 wulan Oktober, ledakan ingkang paling ageng kadadosan kalih dinten sabibaripun.
Apung dumadi saking jeblugan klimaks dawah wonten ing lahan ingkang wiyaripun 273.000 kilomèter pasagi (105.000 sq mi) abu vulkanik ngantos dumugi San Fransisco, tebihipun 4.000 kilomèter (2.500 mil). Letusan punika nyababaken ndamel sisih kidul-kilenipun gunung rusak. Letusan punika ninggalaken kawah kirang langkung 1 kilo mèter lan diameteripun kirang langkung 300 mèter (980 kaki). Ledakan punika nyababaken kathah masarakat saking sakiwa tengenipun gunung séda. Amrgi piyambakipun boten sami mangertos bilih badhé wonten jeblugan gunung ingkang ageng.[3]