Andaliman

Andaliman inggih punika jinising bumbu masa khas ing Asia ingkang asalipun saking kulit njawi woh sapérangan jinis tuwuhan saking anggota marga Zanthoxylum (suku jeruk-jerukan, Rutaceae). Bumbu punika ing Indonesia namung dipunmangertosi kanggé masakan Batak saéngga dipunmangertosi tiyang tiyang njawinipun tlatah minangka "merica batak" ^[1]^[2]. Masakan khas Batak kados arsik lan saksang mbetahaken andaliman minangka bumbu ingkang boten wonten gantosipun. Andaliman gadhah aroma jeruk ingkang lembut nanging saged damel mati rasa ing ilat sanajan pedesipun boten kados lombok utawi lada. Rasa kelu ing ilat punika amargi kandhutan hydroxy-alpha-sanshool wonten ing rempah mau. Kajawi ing masakan Batak, Andaliman dipunginaken minangka bumbu masak ingkang kawéntar ing masakan Asia Wétan lan Asia Kidul.

Nama Andaliman

Wonten ing Basa Mandarin Andaliman dipunmangertosi minangka huājiāo (花椒; barès: "lada kembang"). Tiyang Jepang mangertos minangka sanshō (山椒), déné wonten ing Koréa Andaliman punika minangka sanchonamu (산초나무, Z. schinifolium) utawi chopinamu (초피나무, Z. piperitum). Tiyang Tibet, Nepal, Bhutan, lan India ugi mangertos bumbu punika. Wonten ing Basa Inggris nama ingkang paling kondhang inggih punika Sichuan pepper, variasi sanèsipun punika "Szechwan pepper," "Chinese pepper," "Japanese pepper," "aniseed pepper," "Sprice pepper," "Chinese prickly-ash," "Fagara," "sansho," "Nepal pepper," lan "Indonesian lemon pepper,".

Jinis-jinis

Kajawi andaliman (Z. acanthopodium) ing khazanah boga Indonesia ugi wonten kayu lemah (Z. rhetsa), kembang seriawan (Z. nitidum), lan karangean (Z. avicennae). Ing pungkasan punika dipunmangertosi minangka bumbu ing masakan Sunda.

Z. fagara (Afrika Subsahara, Amérika Selatan)
Z. simulans (Taiwan)
Z. armatum (Nepal)
Z. rhesta (India)
Z. piperitum (Jepang [daun])
Z. acanthopodium, Z. nitidum, Z. rhetsa, Z. avicennae (Indonesia)

Mupangat

Wonten ing masakan Batak, andaliman punika asring dipunginaakken. Supados saged dipun-ginakaken andaliman kedah dipunalusaken rumiyin lajeng dipundamel bumbu kanggé manéka jinis masakan Barak kados ta sambal na tinombur, arsik (iwak mas bumbu kuning), saksang (gulé babi), Dengke Mas na Niura, Sambal Tuktuk, Mi Gomak, lan sanèsipun ^[2]^[3].

Cathetan suku

↑ Andaliman Archived 2013-01-19 at the Wayback Machine., (dipunakses tanggal 24 Fèbruari 2013)
↑ ^a ^b Buah Andaliman Khas Sumatera Utara, (dipunakses tanggal 24 Fèbruari 2013)
↑ Andaliman, (dipunakses tanggal 6 Maret 2013)

Pranala njawi

[1] Archived 2006-10-13 at the Wayback Machine.
Siregar, BL. 2003. Andaliman (Zanthoxylum acanthopodium DC.) di Sumatera Utara:Deskripsi dan Perkecambahan. Hayati 10:38-40
Deskripsi di Gernot's spices

Cithakan:Bumbon crakèn

[andaliman1-1] Andaliman Archived 2013-01-19 at the Wayback Machine., (dipunakses tanggal 24 Fèbruari 2013)

[andaliman2-2] Buah Andaliman Khas Sumatera Utara, (dipunakses tanggal 24 Fèbruari 2013)

[andaliman3-3] Andaliman, (dipunakses tanggal 6 Maret 2013)

[1]

[2]

[3]