Aztek

Kaum Aztèk utawa Aztèc ya iku wong Amérika Tengah teka sentral Meksiko kang sugih warisan mitologi lan kabudayan. Ing basa Nahuatl, basa suku Aztèk, "Aztèk" tegesé wong kang asalé saka Aztlán". Kaum Aztèk uga nyebut ndekne Mehika utawa Meshika utawa Mexica, teka jeneng Stocking "Meksiko". Panganggonan jeneng Aztèk nganggo istilah kang ngerujuk marang wong kang duwé ékonomi, adat, agama, lan basa Mexica diawali Alexander von Humboldt.

Pengorbanan manungsa pada jaman Aztec, dari Codex Magliabechiano

Legenda

Aztèk kui salah sawijiné pira-pira kabudayan, kang mau kanthi umum "nahuas" mèlu basa mereka. Kaum Aztek tekan marang lembah Anahuac, mereka dianggep olèh nahuas liya dadi kang paling ora duwé adab, dadi mereka mutusaké sinahu, lan njukuk saka kaum-kaum liya, mereka akèh sinahu saka Toltec tuwa kang sok dikeliruake karo kebudayan Teotihuacan kang luwih tuwa. Kaum Aztek ngabungake pira-pira tradisi lan dicampur karo tradisine dewe. Amerga kui mereka duwé pira-pira mitos penciptaan, salah sawijiné nggambaraké papat sadurungé donya saiki, kabèh akhire malapetaka. Era kelima bakal kekal disebabaké pengorbanan hero marang srengéngé. Dongèng iki dikaitk-kaitke marang kutha tuwa Teotihuacan, kang wis musnah jaman kaum Aztek teka. Mitos kang liya nggambaraké donya kui ciptaan déwa kembar, Tezcatlipoca lan Quetzalcoatl. Tezcatlipoca kilangan sikile ing prosès ndadike donya lan kabèh gambaran déwa iki nggambaraké Tezcatlipoca tanpa kaki lan ketok balunge. Quetzalcoatl uga dikenal Tezcatlipoca Putih.

Miturut legenda, mereka ngembara marang Lago de Texcoco ing Meksiko Tengah saka sawijiné panggon ing lor kang kakenal Aztlán. Mereka dipandu déning déwa mereka Huitzilopochtli. Sakwisw mereka tekan ing sawijiné pulau ing tengah tlaga, mereka ngeti garudha mangan ula kang tukaran ning nduwur kaktus nopal, gambaran kang padha karo ramalan kang ngakon mereka gawé pemukiman anyar ing kana. Kaum Aztèk gawé kotane kang dikenal Tenochtitlan. Panggon mau, ing masa saiki kui kutha Meksiko. Garudha legendaris kui uga ana ing bendera Meksiko.

Ningali uga

• Kalendar Aztek

Pranala njaba

• Aztecs / Nahuatl / Tenochtitlan: Ancient Mesoamerica resources at University of Minnesota Duluth
• Aztec page in English at Universidad de Guadalajara
• Article in Spanish about Sacrifice to Tláloc Archived 2006-03-02 at the Wayback Machine.