Kosalya
Kosalya (Sanskerta: कौशल्या, Kauśalyā), yaiku jeneng siji tokoh ing wiracarita Ramayana. Dhèwèké dikenal minangka garwa pisanané Dasarata raja Karajan Kosala kang nglairaké Sri Rama.
Yèn dideleng saka jenengé, Kausalya yaiku putri kang asalé saka Karajan Kosala. Ing kesusastran Hindhu pancèn kerep ana jeneng siji putri ngrujuk marang nagari asal-usule. Tuladhané, Gandari saka Karajan Gandhara utawa Pancali saka Karajan Pancala.
Kosalya liyané
besutSaliyané Kosalya permaisuri Dasarata, ing mitologi Hindhu uga ana tokoh-tokoh liyané kang jenengé uga padha yaiku:
- Kosalya garwané raja Karajan Kasi, ibu saka Amba, Ambika lan Ambalika
- Kosalya garwané Puru, ibu saka Janaméjaya
- Kosalya garwané Janaka saka Mithila
Versi pewayangan
besutIng pewayangan kang ngrembaka ing Jawa, Kosalya sinebut kanthi jeneng Sukasalya, putri saka Banaputra raja Karajan Ayodya. Saliyané iku, dhèwèké uga dikenal kanthi jeneng Raguwati.
Samangsa enom, Sukasalya tau lara lumpuh. Banaputra uga ngumumake bakal ngawinake Sukasalya marang sapa baé kang bisa nambani lelara putrine mau. Jebul kang kasil nambani Sukasalya malah adik Banaputra dhéwé kang jenenge Resi Rawatmaja. Mula kedadeyan tenan kawinane pak lik karo keponakan.
Ing siji dina Karajan Ayodya diserang déning Rahwana raja raksasa saka Karajan Alengka. Banaputra mati ing pertempuran mau. Rawatmaja uga tatu parah. Dhèwèké uga sempet ngongkon Sukasalya supaya ngjaluk tulung marang Dasarata sadurungé pungkasane uga mati.
Kanca Rawatmaja kang awujud manuk jenenge Sampati uga dikalahake déning Rahwana. Sekabehing wulune rontok amarga kena gamane Rahwana. Dhèwèké banjur mènèhi salar wulune kang mblarah ing lemah marang Sukasalya minangka pusaka. Kanthi nggawa sakler wulu Sampati, Sukasalya bisa lumayu luwih rikat ngindari gudakane Rahwana.
Sukasalya njaluk tuklung marang siji pandita enom kang jenenge Dasarata, kang minangka sepupu bapake saka pihak ibu. Dasarata uga kekancan karo Jatayu adik Sampati. Wiwitane dhèwèké nolak nulungi Sukasalya amarga wis dadi hak tumrap Rahwana kanggo duwé putri siji nagari kang dikalahake. Nanging banjur keprungu patunjuk dewata yèn Sukasalya bakal dadi bojone Dasarata kang candhaké bakal nglairaké awatara Wisnu.
Dasarata uga nyipta Sukasalya palsu saka siji kembang kang ngrengga rambute randha Rawatmaja mau. Nalika Rahwana teka, Dasarata masrahake Sukasalya palsu marang dhèwèké. Rahwana seneng banget amarga Sukasalya rupané memper karo Widawati, wanita kang disenengi wis mati amarga bunuh diri. Dhèwèké malah masrahake Karajan Ayodya kang wis dikwasani marang Dasarata.
Nalika bali ing Alengka, Sukasalya palsu kang digawa Rahwana uga mati. Rahwana nesu banjur munggah ing kahyangan saperlu nuntut para déwa supaya nguripake manèh putri mau. Sawisé lumantar pertempuran, pungkasane para déwa ngakoni yèn Rahwana pancen kuwat. Rahwana dikandani yèn Widawati bakal lair manèh minangka putrine dhéwé. Minangka pangganti Sukasalya, Rahwana éntuk siji bidadari putri Batara Indra kanthi aran Dewi Jogèd.