|
: ''Kanggo kutha ing Pulo Sulawesi, delengen [[Kutha Palu]]''
[[Gambar:Ball-peen hammer 380mm.JPG|thumb|250px|Gandhèn]]
'''Palu''' utawa sajeroning ing tlatah [[Jawa]] kasebut '''martil''','''mentik''', '''gandhèn wesi''', '''pukul wesi''' utawa '''pukul besi''' ya iku piranti kang minangka nutuk barang liyané. Gandhèn lumrahé digunakake kanggominangka maku, ndandani barang,penempaan wesi lan ngajurake barang liyané.Gandhèn dirancang kanggo mumpangat karan macém-macém bentuké. Wujud lumrahé gandèn kasusun saka gagang gandhèn lan sirah gandèn.Gandhèn ing pérangan kang abot ya iku pérangan sirah gandèn.Wujud kang ndasari gandhèn supaya gampang digunakakedigunakaké, sajeroning keperluan ing sajeroning wong uri,gandhèn wujudè ana kang gandhèn mekanis kang mumpanganté kango kaperluan kang luwih gédè.
gandhèn ya iku piranti kang paling tua. gandhèn saka watu ditemukaké lan digunakakedigunakaké ing taun 2.600.000 Sadurungé Masehi.<ref>Semaw, S., M. J. Rogers, J. Quade, P. R. Renne, R. F. Butler, M. Domínguez-Rodrigo, D. Stout, W. S. Hart, T. Pickering, and S. W. Simpson. [[2003]]. 2.6-Million-year-old stone tools and associated bones from OGS-6 and OGS-7, Gona, Afar, Ethiopia. ''Journal of Human Evolution'' 45:169-177.
</ref><ref>2.5-million-year-old stone tools from Gona, Ethiopia
S. Semaw*, P. Renne†, J. W. K. Harris*, C. S. Feibel*, R. L. Bernor‡, N. Fesseha‡ & K. Mowbray*
Nature 385, 333-336 (23 January [[1997]]) | doi:10.1038/385333a0; Accepted 25 November 1996
</ref> Gandhèn ya iku piranti kang dhasar kang mumpangaté akèh kanggo mergawé.Sajeroning analogi, gandhèn uga digunakake kanggominangka piranti kang dirancang lan digawé nutuk utawa ngandhèn.
== Sajarah ==
Mumpangaté gandhèn sajeroning piranti digunakaké ing taun 2.400.000 SM ing macéem-macém bentuké watu kang digunakake kanggominangka ngancuraké [[kayu]] lan [[balung]] (tulang) gandhèn watu digawé kanggo ngiket (naleni)karo gagang kang digawé saka kulit utawa atot [[kéwan]]. gandhèn iku digunakaké sajeroning taun [[30.000]] sakdurung [[Masehi]] ing jaman Paleolitik watu. Ing catétan Arkéologi iki nduwèniduwé pengarah manawa gandhèn iku piranti [[manungsa]]kang paling tua.
== Rujukan ==
|
