Éropa Wétan: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c →‎Sajarah: mbenakaké éjaan using AWB
c mbenakaké éjaan using AWB
Larik 1:
[[Gambar:EasternEurope1.png|thumb|right|280px|Eropah Wétan]]
'''Éropah Wétan''' sacara geografis yakuwiyaiku [[tlatah]] ing bagéan wétan bawana [[Eropah]]. Sacara umum kawasan iki dumunung ing antara pagunungan [[Pagunungan Ural|Ural]] lan [[Kaukasus]] sarta tapel wates [[Rusia]] kulon, utawa sacara alternatif uga nyakup nagara-nagara sing cedhak karo tapel wates Rusia kulon. Kayadéné bawana, sawijining wilayah mung arupa konstruksi sosial saéngga aja dipadhakaké karo aspèk fisik sing adhedhasar kriteria abstrak lan netral.
 
== Sajarah ==
Frase iki dipigunakaké ing [[nagara-nagara Kulon]] kanggo nglompokaké kabèh nagara [[Éropah]] sing mauné minangka [[nagara komunis|rezim komunis]] sing dijuluki [[Blok Wétan]]. Konsep Éropah Wétan diperkuat kanthi dominasi ideologi [[Komunisme]] lan utamané [[Uni Soviet]] sawisé [[Perang Donya II]]. Gagasan sawijining "[[Tirai Wesi]]" sing misahaké Eropah Kulon lan Wétan minangka pandhangan umum jroning mangsa [[Perang Dingin]] iki munculaké wwerna-werna masalah awit konsèp iki gagal kanggo nyakup komplèksé tlatah iki. Contoné, nagara komunis kaya [[Yugoslavia]] lan [[Albania]] nulak dikuwasani déning [[Moskwa]], ananging bab iki ora digatèkaké déning wong kalangan Kulon.
 
Sabanjuré, pandhangan yèn Éropah mung dipérang dadi Kulon lan Wétan diyakini pejoratif déning pedunungpadunung nagara bagéan wétan Éropah, utamané wiwit runtuhé [[Tembok Berlin]] lan Komunisme ing Eropah. Pedunung nagara bagéan wétan Eropah ora nganggep mèlu tlatah Eropah Wétan, nanging luwih seneng ing grup-grup liya, yakuwiyaiku [[Éropah Tengah]], lan [[Skandinavia]] (ing Éropah Wétan), utawa karo [[Éropah Kidul]]. Perlu dicathet yèn nagara bagéan wan sing ora tau nganut ideologi komunis, kayadéné Finlandia ing sisih lor lan Yunani ing kidul, ora tau dikategorèkaké minangka bagéan saka Eropah Wétan, déné sawetara nagara sing dumunung luwih adoh ing kulon nanging ana ing sangisoré pengaruh komunis klebu bagéan Eropah Wétan.
 
Mula bukané frase "Éropah Wétan" wiwit muncul ing pungkasan iki. Mataun-taun Eropah kabagi dadi poros Lor-Kidul, kanthi nagara-nagara bagéan kidul [[Segara Tengah|Mediterania]] sing nduwèni akèh kamèmperan, lan sisih lor [[Samodra Atlantik]] lan [[Segara Baltik]] uga nduwèni kamèmperan. Frase "Eropah Wétan" pisanan muncul ing [[abad kaping-18]] lan [[abad kaping-19|ke-19]], lan dipigunakaké kanggo nggolongaké aréa sing luwih kèri ékonominé saka kabèh Eropah. Kawasan iki didelelng minangka dhaérah sing ana ing sangisoré kakuwasan pamaréntahan otokratik. Dhéfinisi iki ora cetha, lan akèh nagara sing ora klebu kriteria pandhangan stereotipikal iki.
 
Éropah Wétan nduwèni hubungan karo wétan lan kulon. Nalika kabèh nagara dipengaruhi kuwat déning agama [[Katulik]] utawa [[Protestan]] lan nduwèni hubungan sajarah lan budaya raket karo [[Jerman]], [[Italia]], [[Prancis]] utawa [[Skandinavia]] (umpamané [[Liga Hanseatik]] ing [[Baltik]]), akèh nagara sing duwé hubungan karo blok Wétan. [[Rusia]] dikuwasani déning bangsa [[Mongol]] maabad-abad suwéné saéngga konvensi pulitik lan sosialé mèmper karo Rusia. Luwih adoh ing bagéan kidul ana [[Karajan Ottoman]] lan [[Islam]] sing nduwèni pengaruh kuwat. NegaraNagara-nagara [[Balkan]] sarta [[Hongaria]] lan [[Rumania]] biyèné tau dikuwasani déning bangsa [[Turki]].
 
== Éropah Wétan ==
[[Gambar:Eastern-Europe-small.png|thumb|325px|NegaraNagara-nagara di Eropah Wétan, pre_1989]]
NegaraNagara-nagara yang digolongkan sebagai Éropah Wétan semuanya bekas pecahan [[Uni Soviet]]:
* [[Belarus]]
* [[Estonia]]
Larik 33:
* [[Montenegro]]
 
Saliyané kuwiiku ana uga [[Yunani]] lan bagéan Éropah [[Turki]] nanging ora nduwèni paham komunis.
 
=== Éropah Tengah ===
NegaraNagara-nagara [[Éropah Tengah]] tilas paham komunis kadhangkala nyakup:
* [[Ceko]] - tilas bagéan [[Cekoslowakia]]
* [[Hongaria]]