Serat Darmagandhul

Serat Darmagandhul iku sawijining karya Sastra Jawa anyar wujud gurit tembang macapat kang nyaritakaké kabedhahé karajan Majapahit déning wadya Demak kang diréwangi déning Walisanga.

Darmagandhul tinulis déning Ki Kalamwadi, ing dina Sabtu Legi, 23 Ruwah 1830 Jawa (utawa candra sangkala Wuk Gunèng Ngèsthi Nata). Sapérangan ana kang duwé panemu yèn pengarang sayektiné ya iku Ranggawarsita kanthi sesulih pseudonim Kalamwadi, kang sajeroning basa Jawa bisa ateges kabar (kalam) kang winadi (wadi). Karya iki tinulis ing wangun dialog, kang dumadi antara Ki Kalamwadi lan muridé, Darmagandhul.

Dialog diwiwiti saka pitakonan Darmagandhul marang guruné ngenani kapan dumadiné owah-owahan agama ing Jawa. Disebutaké yèn Ki Kalamwadi banjur mènèhi katrangan-katrangan dhedhasar pratélan saka guruné kang asmané Radèn Budi. Carita lan ajaran kang dijlèntrèhaké déning Ki Kalamwadi ngamot warna-warna bab; antarané runtuhé karajan Majapahit, peran Walisanga lan tokoh-tokoh liyané ing wiwitan mangsa peralihan Majapahit-Demak, topik-topik sajeroning ajaran agama Islam, sarta dumadiné benturan budaya anyar karo kapitayan lokal masarakat Jawa wektu semana.

Pamérangan isi

Miturut versi KRT Tandhanagara, Suluk Darmagandhul duwé 17 pupuh sajeroning 133 kaca, kanthi rincian kaya mau ing ngisor iki:

Pupuh I

Pupuh II

Pupuh III

Pupuh IV

Pupuh V

Pupuh VI

Pupuh VII

Pupuh VIII

Pupuh IX

Pupuh X

Pupuh XI

Pupuh XII

Pupuh XIII

Pupuh XIV

Pupuh XV

Pupuh XVI

Pupuh XVII

Dhandhanggula: 58 padha (bait)

Asmaradana: 88 padha

Dhandhanggula: 52 padha

Pangkur: 86 padha

Sinom: 43 padha

Dhandhanggula: 42 padha

Sinom: 63 padha

Pangkur: 176 padha

Asmaradana: 33 padha

Dhandhanggula: 58 padha

Mijil: 74 padha

Kinanthi: 33 padha

Megatruh: 37 padha

Pocung: 25 padha

Asmaradana: 21 padha

Girisa: 15 padha

Kinanthi: 41 padha

Uga delengen

• Macapat

Pranala njaba

• Ringkasan isi Archived 2008-05-15 at the Wayback Machine.
• Pertalan basa Indonésia bagian 1 Archived 2008-04-03 at the Wayback Machine. dan bagian 2 Archived 2008-04-03 at the Wayback Machine.. (tidak lengkap)