Tawon kertas
| Tawon kertas | |
|---|---|
| |
| Ratu (Polistes dominula) miwiti gawé koloni anyar | |
| Klasifikasi ngèlmiah | |
| Karajan: | Animalia |
| Filum: | Arthropoda |
| Klas: | Insecta |
| Ordho: | Hymenoptera |
| Subordho: | Apocrita |
| Famili: | Vespidae |
| Subfamili: | Polistinae, Stenogastrinae, or Vespinae |
Tawon kertas ya iku tawon vespidae kang nglumpukaké serat saka kayu mati lan gagang tetuwuhan kang banjur dicampur karo iler minangka bahan kanggo gawé omah/tala kang tahan banyu, kanthi wujud mèmper kertas kang warna klawu utawa soklat. Sawatara jinis tawon kertas uga karan tawon payung amarga saka omahé kang mèmper payung.[1].
Spésiès besut
Jeneng tawon kertas lumrahé ngrujuk marang anggota subfamili Polistinae vespid, sanajan ing padinan uga kalebu tawon saka subfamili Vespinae lan Stenogastrinae kang uga gawé omah saka kertas. Watara ana 300 spésies Polistes kang dikenali sadonya. Déné saka Ropalidiini ana 300, suku Epiponini ana 250 lan Mischocyttarini uga 250 spésies saéngga kabèh ana watara 1.100 spésiès. Tawon kertas kang paling umum ing Eropah ya iku Polistes dominula.[2].
Omah tawon kertas besut
Omah tawon kertas kang asli bisa katitik saka tala kanggo ngrukti larva, lan anané gagang kanggo nggantung omah utawa nèmplèkaké omahé.[3] Kertas tala tawon ngandhut dat kang bisa nyegah semut, supaya endhog lan larva tetep aman.
Lumrahé tawon Vespidae gawé omah saka kertas. Nanging pira-pira spésies saka stenogastrin kaya ta Liostenogaster flavolineata migunakaké lendhut.
Omah tawon kertas bisa tinemu ing papan kang arang kesrambah lan aman kayadéné ing wuwungan omah, pang wit-witan utawa tritisan omah.
Telu spésies Polistes wus kélangan daya kanggo gawé omah dhéwé lan dadi parasit kanthi nitipaké anaké ing omahé tawon liya.[4].
Nilik saka ukurané, gedhéné omah tawon kertas warna-warna, gumantung saka spésiès lan cacahé tawon ing sajeroning koloni. Koloni tawon saka génus vespa (kaya ta tawon endhas) kanthi anggota atusan tawon omahé bisa nganti sagedhéné woh nangka.
Perilaku besut
Tawon kertas saka jinis Vespinae racaké galak lan bisa ngantup wong utawa kéwan ing sakiwatengené. Déné jinis Polistinae lumrahé mung bakal nyerang manawa diganggu.[5] Tawon kertas bisa dianggep mitra tumrapé wong tani[6] amarga tawon kertas mangan mangan uler, larva, laler lan gegremet liyané kang lumrahé dadi ama tetuwuhan saéngga tawon kertas bisa kalebu biokontrol alami.[3].
Rujukan besut
- ↑ "Paper Wasp" Microsoft Encarta Online Encyclopedia 2006.
- ↑ James M. Carpenter. "Distributional checklist of the species of the genus Polistes (Hymenoptera: Vespidae; Polistinae, Polistini)". Diarsip saka sing asli ing 2009-07-10. Dibukak ing 2009-02-09.
- ↑ a b Lyon, W.F. and G.S. Wegner (1991). Paper Wasps and Hornets Ohio State University Extension Fact Sheet: Entomology
- ↑ Dapporto L, Cervo R, Sledge MF, Turillazzi S (2004) "Rank integration in dominance hierarchies of host colonies by the paper wasp social parasite Polistes sulcifer (Hymenoptera, Vespidae)". J Insect Physiol 50:217–223
- ↑ Felixson, Carol (undated). "Paper wasps work together." Retrieved 2009-04-26 from "L.A. Times" at http://www.latimes.com/features/kids/readingroom/la-et-kidcal5mar06,1,7872696.story Archived 2011-03-05 at the Wayback Machine..
- ↑ Drees, B.M. and John Jackman (1999). Field Guide to Texas Insects. Gulf Publishing Company, Houston, Texas. Excerpt available at: Texas Cooperative extension