Upacara Tumpak Landep

Upacara Tumpak Landep utawa kerep sinebut Upacara Pawedalan yaiku upacara kang ana ing Desa Munggur, Kecamatan Mojogedang, Karanganyar, Jawa Tengah.

Upacara iki ditindakaké déning para umat Hindhu ing wayah bengi kanggo mèngeti dina kelairan papan tartamtu uga kanggo ngonjukaké rasa syukur lan panyucian alam saisiné.

Sajarah

Pawedalan asalé saka tembung wedal kang duwèni teges lair. Mula upacara iki kanggo mèngeti dina lairing sawijining papan. Nanging ora mung kuwi, upacara iki uga kanggo ngonjukaké rasa syukur marang Gusti kang Maha Kuwasa kang wis paring akèh banget nikmat marang manungsa.

Mèmpèr klawan jenengé, upacara iki katindakaké ing dina Setu Kliwon wuku Landep. Pangarsa ing upacara iki yaiku Romo.

Lakuning Acara

Upacara diwiwiti watara jam 7 bengi. Kang kawiwitan ditindakaké ing upacara iki yaiku prosesi Mendhak Bathara kang duwèni ancas ngundang para déwa supaya ngrestoni lakuné upacara, ngundang roh-roh leluhur, uga kanggo ngundang para dhanyang kang manggon ana ing nusantara.

Upacara Tumpak Landep manggon ing prapatan dalan. Para déwa, dhanyang, uga roh leluhur kang uwis diundang dilinggihné ana ing papan kang uwis cumepak, banjur dipikul digawa bali menyang njero pura. Sadurungé digawa lumebu ana njero pura, piranti kang dienggo mikul kuwi mau diresiki dhisik kanggo ngilangaké niskala utawa rereged kang nèmpèl. Sawisé diresiki lan digawa lumebu, adicara sabanjure yaiku ngojukaké manéka persembahan. Wujuding persembahan yaiku manéka asiling bumi lan beksan Gambyong kang ditindakaké déning para kenya kang isih prawan.

Piranti

Ngenani piranti kang digunakaké ing upacara kasebut yaiku Pejati Daksina Linggih. Piranti iku kang digunakaké kanggo mikul para déwa, dhanyang, lan roh kang wis kaundang ana ing upacara kasebut.

Sadurungé lumebu pura, Pejati kudu ngliwati telung kori (lawangan pura), yaiku pejati nistha, pejati madya, lan pejati utama. Sadurungé lumebu pura pejati kudu disucèni dhisik nganggo banyu suci kang uwis didongani déning para Mangku.

Kautaman

Dititik saka Lontar Sundaraigama, Upacara Tumpak Landep duwèni sauntara kautaman, yaiku:

1. Upacara iki digunakaké kanggo nyuwun marang Hyang Widhi supaya tansah maringi kabagyan lan keslametan marang sekabehané manungsa.
2. Dina tumpak landep (setu kliwon wuku landep) mujudaké dina kang apik kanggo nindakaké renungan-renungan suci, tapa brata, yoga, utawa semedi. Kanthi nindakaké renungan-renungan kuwi mau sambungan transedental marang Sanghyang Dharma tansah jinaga, supaya manungsa bisa tansah nindakaké kabecikan lan ing wanciné besuk bisa lumebu swarga.
3. Dina tumpak landep bisa ngelingaké yèn manungsa kuwi luwih utama tinimbang makhluk liyané. Ngenani kautaman kang dumunung ing manungsa lan ora diduwèni déning makhluk liyané iku mau dumunung ana ing kesaguhané manungsa nindakaké Kerti, Yasa, lan Karma. Saumpama manungsa ora saguh nindakaké telung prekara iku mau dhèwèké bakal ilang kamanungsané lan njilma dadi kéwan.
4. Dina tumpak landep mujudaké dina kang istiméwa kanggo umat Hindhu, amarga dikandhakaké yèn ing dina iki Bathara Wisnu panggih karo Bathara Siwa ing titik kang padha. Dina iki uga dianggep becik kanggo perenungan ngenani hakikat diri. Kanthi anané perenungan iki diajap manungsa bisa èling marang sangkan paraning dumadi, yaiku ngèlingaké yèn manungsa mung saderma nglampahi lan Gusti kang duwèni pepesthèn.