Gondoriyo (tuwuhan)
Tujuwan nandur wit Gondoriyo utawa Gandaria (Bouea Macrophylla) ing Jawa kanggo dirah wohé, godhongé, lan pangé. Woh Gandaria wernanè ijo nalika isih enom lan kerep didadékaké bahan rujak utawa campuran sambel gandaria. Woh gandaria sing mateng wernané kuning, rasané kecut-legi lan bisa dipangan langsung. Godhongé digunakaké kanggo lalapan. Pangé gandaria bisa digunakaké kanggo blabag utawa papan.[1]
Wit gandaria dhuwuré bisa nganti 25 m. Nalika wité kembang, biyasané ing sasi September-Desember. Wohé bunder kaya woh pelem cilik lan ngetokaké cairan kanthi ambu sing khas. Wit gandaria cocog dibudidayakaké ing wewengkon tropika teles sajroné lemah-lemah sing subur. Kanthi cara alami, tuwuh ing alas-alas papan sing cendhék utawa dhataran cendhék nganti papan sing dhuwure 300 m dpl. Nanging yén dibudidayakaké bisa tuwuh nganti dhuwur 800 m dpl.[1]
Gandaria umumé dirembakakaké kanthi winih, nanging gampang uga dirembakakaké kanthi cara cangkok lan tempelan. Gandaria lumayan kondhang ing Jawa Kulon lan rada kurang disenengi dening bebrayan ing Jawa Tengah lan Jawa Wétan. Ing Jawa, èwa semana Gondoriyo kadhangkala sengaja ditandur minangka tuwuhan pangayom utawa iyup-iyupan ing latar utawa tegalan.[1]
Arané Désa
besutDésa-désa ing Jawa Wétan/ Jawa Tengah/ DIY/ sing nggunakaké aran Gondoriyo yaiku: [1]
| No | Désa/Kalurahan | Kacamatan | Kabupatèn |
|---|---|---|---|
| 1 | Gondoriyo | Todanan | Blora |
| 2 | Gondoriyo | Jambu | Kab. Semarang |
| 3 | Gondoriyo | Ngaliyan | Kab. Semarang |
| 4 | Gondoriyo | Bergas | Kab. Semarang |
Rujukan
besut- ↑ a b c d Santosa, Imam Budhi (2017). Suta Naya Dhadhap Waru (Manusia Jawa dan Tumbuhan). Yogyakarta: Interlude. kc. 148. ISBN 978-602-6250-42-1.