Serat Kalatidha: Béda antara owahan
Konten dihapus Konten ditambahkan
tambah sithik |
Pras (parembugan | pasumbang) +sithik lan ~teks jroning telung kolom |
||
Larik 1:
'''''Serat Kalatidha''''' iku sawijining tembang anggitané [[Ranggawarsita]]. Isiné perkara pasambatané yèn ing jaman samono wong kudu mèlu-mèlu perkara sing kalebu ala supaya bisa 'maju'. Tembang [[macapat]] iki kabèh ing pupuh [[Sinom]] lan ana 12 pada gunggungé. Karya sastra iki ditulis kurang luwih taun [[1860]] Masehi. ''Kalatidha'' kuwi salah siji karya sastra Jawa kang kawentar. Malah nganti saiki isih akèh [[suku Jawa|wong Jawa]], utamané kalangan tuwa kang isih apal paling ora siji pada syair iki, yakuwi pada kapitu.
== Latar wuri ==
''Kalatidha'' kuwi dudu karya Rangga Warsita kang paling dawa. Syair iki mung ana 12 jroning ''metrum'' [[Sinom]]. ''Kala tidha'' sacara harafiah tegesé "jaman édan", kaya kang ditulis déning Rangga Warsita dhéwé. Kocap kacarita, Rangga Warsita nulis syair iki nalika pangkaté ora diundhakaké kaya kang dikarepaké. Banjur panjenengané gawé generalisasi saka kahanan iki, lan nganggep sacara umum yèn jaman nalika semana minangka [[jaman édan]] lan krisis. Wektu kuwi Rangga Warsita minangka [[pujangga]] karajan ing Kraton Kasunanan [[Surakarta]]. Panjenengané kuwi ''pujangga panutup'' utawa "pujangga pungkasan", awit sawisé kuwi ora ana "pujangga karajan" manèh.
== Makna ==
Syair ''Kalatidha'' bisa dipérang dadi telung bagéan, yakuwi: bagéan kapisan arupa pada 1 nganti 6, bagéan kaloro arupa pada 7, lan bagéan katelu arupa pada 8 nganti 12. Pérangan pisanan yakuwi [[mangsa]] kang miturut Rangga Warsita arupa kahanan tanpa prinsip. Pérangan kaloro isiné katekadan lan [[mawas dhiri]]. Pérangan katelu isiné sikap kang taat marang [[agama]] jroning masarakat.
==Tèks==
[[Sinom|Pupuh Sinom]]
{{col-begin}}
{{col-3}}
Mangkya darajating praja<br>▼
'''Pada 1-6'''<br>
▲Mangkya darajating [[praja]]<br>
Kawuryan wus sunyaturi<br>
Rurah pangrehing [[ukara]]<br>
Karana tanpa palupi<br>
Atilar silastuti<br>
Sujana [[sarjana]] kelu<br>
Kalulun kala tidha<br>
Tidhem tandhaning dumadi<br>
Ardayengrat dene karoban rubeda<br>
Ratune [[ratu]] utama<br>
Patihe [[patih]] linuwih<br>
Pra nayaka tyas raharja<br>
Panekare becik-becik<br>
Baris 26 ⟶ 34:
Katetangi tangisira<br>
Sira sang paramengkawi<br>
Kawileting tyas [[duhkita]]<br>
Katamen ing ren wirangi<br>
Dening upaya sandi<br>
Baris 41 ⟶ 49:
Mundhak apa aneng ngayun<br>
Andhedher kaluputan<br>
Siniraman [[banyu]] lali<br>
Lamun tuwuh dadi kekembanging beka<br>
Ujaring panitisastra<br>
Awewarah asung peling<br>
Ing jaman keneng [[musibat]]<br>
Wong ambeg jatmika kontit<br>
Mengkono yen niteni<br>
Baris 61 ⟶ 69:
Wahaninira tinemu<br>
Temahan anarima<br>
Mupus pepesthening [[takdir]]<br>
Puluh-Puluh anglakoni kaelokan<br>
{{col-3}}
'''Pada 7'''<br>
Amenangi jaman edan<br>
Ewuh aya ing pambudi<br>
Baris 73 ⟶ 82:
Begja-begjane kang lali<br>
Luwih begja kang eling lawan waspada<br>
{{col-3}}
'''Pada 8-12'''<br>
Semono iku bebasan<br>
Padu-padune kepengin<br>
Baris 82 ⟶ 92:
Wis tuwa arep apa<br>
Muhung mahas ing asepi<br>
Supayantuk pangaksamaning [[Hyang Suksma]]<br>
Beda lan kang wus santosa<br>
Kinarilah ing [[Hyang Widhi]]<br>
Satiba malanganeya<br>
Tan susah ngupaya kasil<br>
Baris 100 ⟶ 110:
Ikhtiyar iku yekti<br>
Pamilihing reh rahayu<br>
Sinambi [[budidaya]]<br>
Kanthi awas lawan eling<br>
Kanti kaesthi antuka parmaning Suksma<br>
Ya [[Allah]] ya [[Rasulullah]]<br>
Kang sipat murah lan asih<br>
Mugi-mugi aparinga<br>
Baris 123 ⟶ 133:
Antuk mayar sawetawis<br>
Bo'''rong''' ang'''ga''' sa'''war'''ga me'''si''' mar'''ta'''ya<br>
{{col-end}}
== ''Serat Kalatidha'' ing Leiden ==
''Serat Kalatidha'' misuwur banget nganti tekan kutha [[Leiden]], Walanda. Ing kéné pethikan saka ''Serat Kalatidha'' sinurat ing sawijining tembok omah.
<gallery>
Image:Serat Kalatidha-Leiden01.jpg|
Image:Serat Kalatidha-Leiden02.jpg|
</gallery>
Baris 137 ⟶ 147:
*{{nl}} [http://www.muurgedichten.nl/ranggawarsita.html Situs resmi ''Serat Kalatidha'' ing kutha Leiden]
{{sastra-stub}}
[[kategori:Sastra Jawa Anyar]]
| |||